ZULULAR

ZULULAR, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin doğusundaki Natal eyaletinde yaşayan bir Bantu halkıdır. Natal dışında komşu devletler Lesotho ve Svaziland'da da bulunan Zulular'm dili Nijer Kongo dil ailesinin Bantu gru¬bunda yer alan Zulu dilidir. Zulular'la Zosalar ve Svaziland'ın yerli halkı olan Svaziler arasında soy, dil ve kültür açısından çok sıkı bağlar vardır.

Zulular, günümüzde Natal'in kuzeydoğu kesiminde kalan ve Zululand adı verilen ta¬rihsel bölgede yaşarlardı. Şaka'nın yöneticili¬ği döneminde (1816-28) komşuları Anguniler' le birlikte bugünkü Natal'in büyük bölümünü ele geçirerek Zulu Krallığı'nı kurdular. Şaka' dan sonra başa geçen Dingane'nin dönemin¬de, Dingane'nin kardeşi Mpande ile anlaşan Boerler 1840'ta Dingane'yi devirdiler.

Babanın otoritesinin çok güçlü olduğu Zulular'da klan en yaşlı erkeğin önderliğindedir. Erkekler çokkarılıdır; kadınlar arasındaki sı¬ralamada en büyük oğlun annesi olan "büyük eş" en yukanda yer alır, öbürleri yaşlarına gö¬re sıralanır. Ataerkil toplulukların pek çoğun¬da görüldüğü gibi Zulular'da da kocası ölen bir kadın kayınbiraderiyle evlenmeye zorlanabilmektedir. Ayrıca kadınların ölmüş bir akrabanın ruhuyla evlendirildiği "hayalet ev¬lilik" de görülür.

Klanın reisi olan en yaşlı erkek savaşta ön¬derlik eder, barışta ise yargıçlık görevini üst¬lenir. Klanın değişik bölümlerinde sorumlulu¬ğu genellikle reisin yakın akrabaları arasından seçilen başkanlar üstlenir. Zulu Krallığı sıra¬sında klan reislerinin çoğu kralla akrabaydı.

Zulular örgütlü bir askeri toplum oluştur¬muşlardı. Ama Boerler ile İngilizler Zulu top¬raklarını büyük ölçüde ellerine geçirdiler. İn¬gilizler 1843'te Natal'i ilhak ettiler. Ama 1870'lerin başında Zulular'm başına geçen Cetevayo, Zulu ordusunu dağıtıp İngiliz ege¬menliğine girmeyi reddetti ve 40-60 bin asker¬lik bir ordu kurarak İngilizler'e karşı savaş açtı (1878). Zulu Savaşı adı verilen bu savaş Temmuz 1879'da İngilizler'in zaferiyle sonuç¬landı. Zululand'ı bütünüyle ellerine geçiren

İngilizler bölgeyi kendi denetimlerinde 13 kü¬çük krallığa böldüler. Zululand 1887'de İngi¬liz sömürgesi yapıldı. 1897'de de Natal'e katıl¬dı ve onun bir parçası haline geldi.

Yaratıcı bir tanrıya, cadılara ve büyücülere inanan Zulular'da atalara tapma çok yaygın¬dı. Ekim, savaş ve kıtlık gibi büyük doğal ve toplumsal olaylarda kralın başkanlığında din¬sel törenler düzenlenir, kral soyunun ataların¬dan yardım istenirdi. Zulular sonradan Hıris¬tiyan oldular ve değişik kiliselere dağıldılar.