REN IRMAĞI

REN IRMAĞI, Avrupa'daki en önemli suyoludur. Bu ırmağın kıyılarını ve başlıca kavşak­larını denetim altına almak için yüzyıllar boyunca pek çok savaş oldu. 1815'teki Viyana Kongresi'nden beri Ren Irmağı her tür taşı­macılığa açık uluslararası bir suyolu olarak kullanılmaktadır.

İsviçre Alpleri'nin orta kesiminden doğan Ren Irmağı, 1.320 km aktıktan sonra Hollanda'dan Kuzey Denizi'ne dökülür. Ren'in baş­lıca iki kolu İsviçre topraklarındaki Chur yakınlarında birleşip derin ve dar bir vadi boyunca sel gibi hızla kuzeydoğuya akarak Konstanz Gölü'ne girer. Konstanz Gölü'nün batısından çıkıp Basel'e doğru tırmanarak ilerleyen Ren, Schaffhausen'deki Ren Çağla­yanında 25 metre yüksekten dökülür. Daha sonra güneyden gelen Aare Irmağı'yla birle­şir. Ren Irmağı Konstanz Gölü ile Basel arasında İsviçre-Almanya Federal Cumhuri­yeti sınırını çizer.

Basel'de kuzeye yönelen Ren buğday, şerbetçiotu, şekerpancarı ve tütün yetiştirilen geniş ve bereketli bir vadide akar. Batısında Fransa'nın Voj Dağları, doğusundaysa iğne yapraklılarla donanmış yamaçlarıyla Karaormanlar yükselir. Daha kuzeyde ise, her ikisi de doğudan gelen Neckar ve Main ırmakları Ren'le birleşir.

Mainz'ta Main Irmağı'nı aldıktan sonra Ren 130 km boyunca çok dar bir vadide dik ve sarp yamaçların arasından akar. Vadinin doğu yakasını 133 metre yüksekliğinde ve hemen hemen dikine yükselen Lorelei Kayası oluşturur. Burada en derin noktasına ulaşan Ren, vadinin 115 metrelik genişliğinin tümü­nü kaplar. Lorelei Kayası adını, burada yaşa­dığına ve güzel sesiyle denizcileri baştan çıkararak teknelerinin batmasına yol açtığına inanılan denizkızı Lorelei'den almıştır. Koblenz'de, şaraplarıyla ünlü vadisiyle tanınan Moselle Irmağı Ren'e katılır. Mainz'ta başla­yan derin vadi Bonn'da biter ve Aşağı Ren'in başladığı Köln'de ırmak ovaları sular.

Ren Irmağı, büyük bir kent olan Düsseldorf'ta Ruhr bölgesine girer. Irmağın doğu yakasında yer alan bu bölgede madenciliği ve fabrikalarıyla ünlü kentler bulunur.

Hollanda sınırından geçerken Ren'in geniş­liği 1 kilometreyi bulur. Gerçekte Hollanda' nın bütün topraklarını Aşağı Ren akaçlamaktadır. Hollanda ırmağın Kuzey Denizi'ne ulaşan küçük kanallarının çoğunu bloke etti­ğinden, Ren'in sularının önemli bir bölümü Waal Irmağı, çok azı Lek Irmağı ve dikkate alınmayacak kadarı da IJssel Irmağı yoluyla denize ulaşır.

Lek'in ağzının yakınlarında, Avrupa'nın en büyük limanı olan Rotterdam yer alır. Waal Irmağı güneyden gelen Meuse Irmağı ile birleşip Hollanda toprakla­rında aktıktan sonra en sonunda Kuzey Denizi'ne ulaşır.

Avrupa'da denizden uzak en büyük liman olan Duisburg, çok önemli bir ticaret yolu olan Ren üzerindedir. Duisburg'dan ırmağın hem aşağı, hem de yukarı kesimlerine demir cevheri, tahıl, petrol, kömür ve sanayi ürünle­ri gönderilir. Yük gemileri ırmaktaki ikinci büyük liman Mannheim'a ürün getirip götü­rür. Büyük mavnalar Strasbourg'a, daha kü­çükleri ise Basel'e kadar yol alabilmektedir. Kışın donan Ren Irmağı bazen bir ay kadar trafiğe kapanır.

Ren'i öteki Avrupa kentlerine ve sanayi bölgelerine bağlayan kanallar ırmağın önemi­ni giderek artırmaktadır. Kuzey Denizi ile Karadeniz arasında gemi ulaşımını sağlayacak olan Ren Main Tuna Kanalı'nın 1992'de hiz­mete girmesi beklenmektedir. Ren'in en işlek kesimi Ruhr bölgesi ile Hollanda arasındaki suyoludur.

Kıyılardaki sanayi atıkları ve kimyasal ar­tıklarla sularındaki yoğun trafik, Ren'i 1970'lerden beri giderek artan bir biçimde kirletmektedir. 1986'da çok tehlikeli bir bo­yuta ulaşan bu kirlenme Ren kıyısındaki ülkelerin ortak çabalarıyla giderilmeye çalışıl­maktadır.