PRIESTLEY

PRIESTLEY, Joseph (1733-1804). Joseph Priestley deneysel kimya alanında çok önemli katkılarda bulunmuş İngiliz asıllı bir bilim ada­mıdır. Yorkshire'lı bir terzinin oğluydu. Dini eğitim gördü, pek çok eski ve yeni dil öğren­di. Birkaç yıl papazlık ve öğretmenlik yaptık­tan sonra, Wiltshire'daki Calne'da Lord Shelburne'ın kütüphane müdürü oldu. Daha son­ra Birmingham'a taşındı.

Priestley pek çok gaz keşfetmiş ve bunların özelliklerini belirlemiştir. Bilimsel bir eğitim görmemesine karşın son derece ilginç deney­ler yapmıştır. Yakınlardaki bir bira fabrika­sında, biranın mayalanması işlemi sırasında çıkan ve "sabit hava" diye adlandırdığı gazı toplayarak, bu gazı su ile karıştırmayı başar­mış ve sodayı elde etmiştir. ("Sabit hava" aslında, ansiklopedimizde ayrı bir maddede açıklanan karbon dioksit gazıdır.) Priestley Ağustos 1774'te oksijeni buldu, onun solunum ve yanma için gerekli olduğunu gösterdi. Kükürt dioksit ile amon­yak da keşfettiği öbür önemli gazlardır.

Priestley demokrasiden yanaydı. Amerikan kolonilerinin İngiltere'den bağımsızlıklarını kazanma savaşlarında Amerikalılar'dan, Fran­sız Devrimi'nde de devrimcilerden yanaydı. 1791'de, bağlı bulunduğu derneğin Fransız Devrimi'ni kutlamak için verdiği yemek dola­yısıyla Birmingham halkı Priestley'in evini ya­kıp kilisesini ateşe verdi. Priestley 1794'te ABD'ye giderek Pennsylvania eyaletinin Northumberland kentine yerleşti ve yaşamı­nın sonuna kadar bilim ve din alanlarındaki çalışmalarını burada sürdürdü.