REAGAN, Ronald

REAGAN, Ronald (doğumu 1911). 1980'de, 69 yaşındayken ABD'nin 40. başkanı olan Ronald Reagan, ülke tarihinde seçilen en yaşlı başkandı. Son yarım yüzyılın en tutucu başkanı olan Reagan, 1960'larda siyasete atılmadan önce radyo, sinema ve televizyon çalışmalarıyla tanınıyordu.

Ronald Wilson Reagan, Illinois'da Tampico'da bir ayakkabı satıcısının oğlu olarak dünyaya geldi. Reagan dokuz yaşındayken ailesi Illinois'da Dixon'a yerleşti. Lisede fut­bol oynayan ve tiyatro oyunlarında rol alan Reagan, öğrenci birliğinin başkanlığını da yaptı. 1928'de girdiği Illinois'daki Eureka College'da ekonomi ve sosyoloji öğrenimi gördü.

Reagan çalışma yaşamına Iowa radyosunda spor spikerliğiyle başladı. 1937'de Warner Brothers ile imzaladığı sözleşmeyle 1964'e kadar süren sinema oyunculuğu dönemi baş­ladı. Genellikle yardımcı oyuncu olarak 50'nin üstünde filmde rol aldı.

1947-52 ve 1959-60 arasında Sinema Oyun­cuları Sendikası'nın başkanlığını yapan Rea­gan'ın tutucu siyasete yönelmesi bu dönemde başladı. Amerika'ya Karşı Etkinlikleri Soruş­turma Komisyonu'na yardımcı olarak, komü­nist olduğu öne sürülen kişilerle ilgili soruş­turmalarda ve bu kişilerin sinema dünyasın­dan uzaklaştırılmasında etkin rol oynadı. 1954-65 arası bazı önemsiz televizyon prog­ramlarında yer aldı.

1950'lerden başlayarak Cumhuriyetçiler'in yanında yer alan Reagan, 1962'de partiye girdi. 1966'da Cumhuriyetçi Parti'nin adayı olarak California valiliği seçimlerini kazandı ve sekiz yıl valilik yaptı. Cumhuriyetçi Par­ti'nin başkan adayı seçimlerinde 1968'de Richard Nixon ve 1976'da Gerald Ford'a karşı başarısız oldu. 1980'deki üçüncü girişi­minde Cumhuriyetçiler'in başkan adayı olan Reagan, seçim kampanyasında ekonomide liberal işleyişi ve saldırgan bir dış politikayı savundu. Bu görüşleriyle gelenekçi Demok­ratların da desteğini sağladı ve Jimmy Carter karşısında oyların yarısından biraz fazlasını alarak ABD başkanı seçildi.

Başkanlığının ilk günlerinden başlayarak federal hükümetin rolünü azaltmaya çalıştı. Savunma harcamaları dışındaki tüm kamu harcamalarını kısmayı öngören bütçe önerisi onaylandı. Dış politikada SSCB ve öteki sosyalist ülkelere karşı önceki yönetimlerden daha sert bir siyaset uyguladı. ABD askerleri 1983'te Grenada'daki sol yönetimi devirmek amacıyla bu ülkeyi işgal etti. Reagan, Nikaragua'daki sol eğilimli Sandinist yönetime karşı savaşan Contra'lara ABD yardımını ısrarla savundu.

1981'de bir öldürme girişiminde yaralanan Reagan, geçirdiği ameliyattan sonra iyileşe­rek görevini sürdürdü. 1984'te ikinci kez aday oldu ve yeniden başkan seçildi. Dünyada terörist eylemlere karşı kesin tavır alınmasını savunan Reagan, 1986'da terörizmi destekle­diği gerekçesiyle Libya'ya saldırıda bulundu. ABD hava kuvvetleri Trablus ve Bingazi'yi bombaladı. Aynı yılın sonlarına doğru İran Contra skandali patlak verdi. İran'da rehin

tutulan ABD'lilerin kurtarılması için, alınmış olan kararlara karşın, bu ülkeye silah gönde­rildiği ve bu silahlardan elde edilen paranın bir bölümüyle Sandinist yönetime karşı sava­şan Contra'lara yardım edildiği anlaşılınca, Reagan'ın saygınlığı önemli ölçüde azaldı. 1985-88 arasında, SSCB önderi Mihail Gorbaçov ile Ronald Reagan nükleer füzelerin sınırlandırılmasına ilişkin dört doruk toplantı­sı yaptılar. 1987'de Washington'daki dorukta iki başkan Orta Menzilli Nükleer Füzelerin Kaldırılması Antlaşması'nı imzaladılar. 1988' de Reagan'ın başkan yardımcılığını yürüten George Bush seçimleri kazanarak başkan oldu.