PİSAGOR ya da PYTHAGORAS
(İÖ yakla şık 580-500), Eski Yunan'ın büyük filozof ve matematikçilerinden
biriydi. Geometri ve müzik alanlarında adı çok geçen Pisagor, insan ruhuna
ilişkin düşünceleriyle de anımsanır. Pisagor, Ege Denizi'ndeki Samos (Sisam)
Adası'nda doğdu. İÖ 532 dolaylarında SamosTiranı Polykrates'in acımasız
yönetiminden kaçtı. Kendi koyduğu kuralları, din ve felsefeye ilişkin
düşüncelerini benimsemiş olan 300 kişilik bir grupla (bunlara Pisagorcular deniyordu)
Güney italya daki Kroton (bugün Crotone) kentine yerleşti.
Bilindiği
kadarıyla Kroton halkı Pisagorcular'a karşı ayaklandı ve onların toplandıkları
binayı ateşe verdi. Pisagor bunun üzerine Metapontion'a sığındı ve İÖ 6.
yüzyılın sonlarından ölümüne kadar burada yaşadı. Pisagorcu okul varlığını ÎÖ
4. yüzyıla kadar sürdürdü.
Pisagor'un
adı geometride sık geçer. Pisagor teoremine göre dik açılı bir üçgenin
hipotenüsünün (uzun kenarının) karesi, karşısındaki iki kenarın karelerinin
toplamına eşittir. Ama teoremi Pisagor'un kendisinin değil, onun öğretilerini
geliştiren öğrencilerinin bulduğu sanılmaktadır.
Pisagor'un
öğretisi ve birçok düşüncesi bilinmekle birlikte yazdıklarının hiçbiri günümüze
ulaşmamıştır. Pisagor, ölenlerin ruhlarının yeryüzüne sadece yeni insanlar
olarak değil, hayvanlar olarak da geri dönebileceğini ileri sürmüştü. Ayrıca
sebzelerden fasulyenin de ruhu olduğuna inanıyordu ve öğrencilerine fasulye
yemeyi yasaklamıştı. Düşmanları Pisagor'un fasulyeyi hazımsızlığa neden olduğu
için sevmediğini ve midesini korumak için bu kuralı koyduğunu ileri
sürmüşlerdir.
Pisagor,
Dünya'nın merkezdeki bir ateşin çevresinde dönen bir küre olduğunu söyleyen ilk
bilim adamlarından biridir. O dönemde öbür filozofların çoğu Dünya'nın düz
olduğunu ileri sürüyordu. Dünyanın dönerken müzik sesi çıkardığını da
söyleyen Pisagor, evrenin işleyişinin sayılara ve sayıların arasındaki
ilişkiye bağlı olduğunu ileri sürdü. Bu düşüncesini müziğe başarıyla uyguladı
ve titreşen bir telin çıkardığı notaların telin uzunluğu ile kesin bir
matematiksel ilişki içinde olduğunu gösterdi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder