POLİS,Polisin Örgütlenmesi ve Görevleri,Türkiye'de Polis Örgütlenmesi,

POLİS, kent ya da ülke çapında kamu düzeni­nin ve güvenliğin sağlanması, suçların önlen­mesi, suçluların izlenmesi, yakalanması ve yasaların uygulanmasıyla görevli kişi ya da kurumdur. Polis örgütü, tüm ülkeyi kapsayan merkezi bir biçimde ya da yerel olarak örgüt­lenebilir.

İnsanlık tarihinde polisin kolluk gücü ola­rak ortaya çıkışı çok eskiye dayanır. İS 1.

yüzyılda Roma İmparatoru Augustus Caesar Roma kenti için özel bir polis gücü oluştur­muş ve bu örgüt yaklaşık 350 yıl boyunca işlevini sürdürmüştür. Kutsal Roma-Germen İmparatoru Şarlman ise İS 800'de yeni bir polis gücü kurmuştur.

Düzenli polis örgütlerinin ortaya çıkışı dev­let yapısının karmaşıklaştığı daha yakın çağla­ra rastlar. Polisin günümüzdeki biçimine uy­gun olarak örgütlendiği ilk kent Londra'dır. 18. yüzyılda Londra kenti için oluşturulan yerel kolluk gücü sokaklarda dolaşarak suç işlenmesini engelleme görevini üstlenmiştir. 19. yüzyılda polis örgütü artık tüm İngiltere çapında örgütlenmişti.

Polisin Örgütlenmesi ve Görevleri

Bütün dünyada polis değişik yollarla denetlense ve yönetilse de görevleri genellikle birbirine benzer. Polis her ülkede özel ilgi alanına göre belirli bölümlere ayrılarak örgüt­lenir.

Polis gücünün temelini oluşturan üniforma­lı polisler belirli bölgelerde devriye gezerek yasaları çiğneyenleri yakalar ve suç işlenmesi­ni önlemeye çalışır. Buna önleyici kolluk görevi denir. Bu bölümün içerisinde, genellik­le kalabalıklara, toplu gösterilere ve ayaklan­malara karşı kullanılan atlı polisler ile Türki­ye'deki "Çevik Kuvvet" gibi özel birimler de bulunur. Özel olarak yetiştirilmiş polis kö­pekleri insan, uyuşturucu ve patlayıcı arama­sında kullanılabilir. Trafik polisi ise motorlu araçlar yasasını uygulamak ve trafik kazala­rında suçluyu bulmakla görevlidir.

Dedektiflik bölümü ya da sivil bölüm cina­yet ve benzeri suçların soruşturulması ile ilgilenir. Genellikle bilgisayarlar ile tutulan suç kayıtları ve parmak izleri şüpheli kişilerin belirlenmesine yardımcı olur. Haberleşme bölümünün başlıca görevi devriye gezen polis arabalarını ya da motosikletli polisleri olay yerlerine göndermektir.

Bazı ülkelerde suçlu çocuklarla ilgilenen, çocukların suçtan korunmasını ve izlenmesini sağlamakla görevli bir çocuk bölümü de bulunur. Bu bölüm toplum içerisinde sorun olabilecek küçük suçlulara, yasal açıdan yol göstericilik görevini de üstlenir. Polis gücü­nün büyüklüğüne bağlı olarak, polis örgütün­de uyuşturucu ya da dolandırıcılık masası gibi bölümler de yer alabilir. Polis, yasaları uygula­mak için yasal sınırların dışında bir güç kullanamaz, görevli olduğu bölgenin dışına da çıkamaz. Buna karşılık "sıcak takip" kuralı gibi yasal düzenlemelerle, polise komşu böl­gede de suçluyu izleyebilme yetkisi tanın­mıştır.

Türkiye'de Polis Örgütlenmesi

Osmanlı İmparatorluğu döneminde kolluk görevleri askeri birlik niteliğindeki özel birim­lerce yerine getirilirdi. Tanzimat döneminde ilk kez ayrı bir kolluk gücü olarak kurulan zaptiye örgütü 1846'da Zaptiye Müşrutiyetine bağlandı ve bu örgüt 1879'da yerini Zaptiye Nezareti'ne bıraktı. II. Meşrutiyet dönemin­de (1908-18) Zaptiye Nezareti kaldırılarak, daha sonra Cumhuriyet dönemindeki Emni­yet Genel Müdürlüğü'ne de kaynak olan yeni bir örgütlenmeye gidildi.

Türkiye'de bugünkü polis örgütü 1937'de Emniyet Teşkilatı Kanunu'na göre kuruldu. İçişleri Bakanlığı'na bağlı olan Emniyet Ge­nel Müdürlüğü merkez, taşra ve yurtdışı bölümlerinden oluşur. Jandarma ile birlikte genel kolluk hizmeti gören polisler üniformalı ya da sivil olabilirler. Örgütün elemanlarını yetiştiren başlıca kurum, Emniyet Genel Mü­dürlüğü'ne bağlı polis kolejleridir; amir ve yöneticileri yetiştiren bir de Polis Akademisi vardır.

Polisin görev ve yetkileri geniştir, ama bunların yasal sınırları içinde yerine getirilme­si gerekir. Bu konuları düzenleyen, 1934'te çıkarılan Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu bugüne kadar çeşitli değişiklikler geçirmiş, polisin ilgi alanını belirleyen sınırlar giderek genişlemiştir.