YÜZ YIL SAVAŞLARI,Crecy ve Poitiers

YÜZ YIL SAVAŞLARI, 14. ve 15. yüzyıllarda Fransız prensler ile İngiltere kralları arasında, Fransız tahtının yasal vârisi sorunundan kay¬naklanan savaşlara verilen addır. 1337-1453 arasında süren bu uzun savaşta, sonunda İngilizler'i kıtadan çıkaran Fransızlar kendi kral¬lıklarını kurdular.
Ortaçağda kendi krallığı dışındaki toprak¬larda soyluluk unvanı alan krallar, o ülkenin tahtında hak kazanmış sayılıyordu. İngiltere kralları da Normandiya Dükü I. William'ın Hastings Savaşı'nı kazanarak İngiltere tahtı¬na çıktığı 1066'dan sonra aynı zamanda Nor¬mandiya dükü unvanına da sahip olmuşlar ve Fransa tahtı üzerinde hak kazanmışlardı. 1154'te kral olan II. Henry, Akitanyalı Eleonore ile evlenerek Fransa'nın güneybatısını kaplayan Akitanya'yı da topraklarına kattı. Ardından Güney Fransa'daki Bretanya böl¬gesini de ele geçirerek İngiltere'nin yanı sıra Fransa'nın büyük bir bölümüne sahip oldu. 12. yüzyılda İngilizler Fransa'nın yaklaşık üç¬te ikisini ele geçirmişlerdi. Ama İngiltere kral¬ları Fransız topraklarını, kendilerine hizmet etmeleri karşılığında toprak verdikleri lordlar aracılığıyla yönettiler. İn¬giltere krallarına bağlı lordlarca ağır vergiler ve güç yaşam koşulları altında yönetilen Fran¬sızlar sık sık ayaklanıyorlardı.1260'larda İngilizler Fransa'nın güneybatısı dışında kalan, kuzeydeki toprakları ve Normandiya'yı yitirdiler. 1453'ten sonra ellerinde yalnızca Manş Denizi kıyısındaki Calais kenti kalmıştı. 1558'de Fransa Kralı VII. Charles Güller Savaşı'nın yol açtığı hanedan çatışma¬larından yararlanarak bu kenti de İngilizler' den aldı.
1337-1380: Crecy ve Poitiers
1335'te Fransa Kralı VI. Philippe'in İngilizler' le savaşan İskoçlar'a yardım etmesi üzerine, İngiltere Kralı III. Edvvard da bir ordu yollayarak VI. Philippe'e karşı Flandre halkı¬na, yani Flamanlar'a yardım etti. III. Edward, bazı Alman prensleriyle işbirliği yapar ve Flamanlar'a yardım ederse VI. Philippe'in Akitanya'daki İngiliz topraklarına saldırması¬nı önleyebileceğini düşünmüştü. Ama bekle¬diği sonucu alamayınca 1337'de Philippe'e savaş açtı.
Annesinden dolayı Fransa Kralı VI. Phi- lippe'le olan akrabalığına dayanan Edward, 1340'ta Fransa tahtında hak iddia etti. Ama yandaşlarının destek vermekten vazgeçmesi üzerine tek başına savaşmak zorunda kaldı. Sluys'de (Kuzey Flandre) Fransız donanması¬na karşı kazandığı zafer Manş Denizi'nin 30 yıl boyunca İngiliz denetiminde kalmasını sağladı. 1346'da ordusuyla birlikte harekete geçerek Akitanya'yı ve Normandiya'yı işgal etti. Ağustos 1346'da, Crecy ormanında Fran¬sız ve İngiliz orduları karşılaştılar. İngilizler büyük bir zafer kazandılar ve Calais kentini ele geçirdiler.
Bir durgunluk döneminin ardından 1349'da, Kara Ölüm denen veba salgını.Avrupa'da binlerce insanın ölümüne neden oldu. Ama gene de İngiliz orduları Paris önlerine kadar ilerleyerek bütün kuzey Fransa'yı ele geçirdi. 1350'de VI. Philippe'in yerine Fransa tahtına geçen II. Jean İngilte¬re'yle barış yapmaya çalıştıysa da, başarılı olamadı ve savaş yeniden başladı. 1356'da ba¬tı Fransa'da, Poitiers yakınlarındaki kanlı sa¬vaşı İngilizler kazandı. Kral II. Jean ve çok sayıda Fransız soylusu İngilizler'e tutsak düş¬tü. 1360'ta Bretanya'da imzalanan antlaşma uyarınca Jean, Fransa'daki İngiliz toprakları üzerindeki haklarından vazgeçti. Buna karşı¬lık Edward da Fransız tahtı üzerindeki istek¬lerine son verdi.
Babası II. Jean'dan sonra tahta geçen V. Charles'ın yardımcısı Bertrand du Guesclin, Charles'ın 1380'de ölümünden sonra İngilizler'den Akitanya'nın büyük bölümünü geri aldı.
1415-53: Agincourt ve Jan Dark
V. Charles'ın yerine, akıl hastası olan oğlu
VI. Charles Fransa kralı oldu. Bir süre sonra Fransız soyluları birbirleriyle savaşmaya baş¬ladılar. İngiltere Kralı V. Henry bu soyluların en güçlülerinden Burgonya dükü ile işbirliği yaparak, 1415'te Agincourt Savaşı'nda Fransızlar'I ağır bir yenilgiye uğrattı. Kısa sürede Paris'i ve kuzey Fransa'nın büyük bir bölümünü ele geçirdi. Fransa kralının kızıyla evlenerek çocuklarının Fransız tahtı üzerindeki hakkını güvence altına aldı. 1422'de Henry'nin ölümünden sonra erkek kardeşi Bedford dükü Fransa'ya karşı savaşı sürdürdü. Ama Fransa'da durum değişmeye başlamıştı. Burgonya dükü desteğini geri çekmiş ve Fransa'yı birleştirmeye çalışan Jan Dark ortaya çıkmıştı. 1431'de İngilizler tarafından yakalanarak ya¬kılan bu köylü kızı Fransızlatr'a cesaret verdi ve İngilizler'i topraklarından çıkarmaya yö¬neltti.
Bedford dükünün ölümünden sonra İngiliz¬ler önce Paris'ten, 1449'da da Normandiya' dan sürüldüler. İngiliz ordusu 1450'de, Bayeux yakınlarındaki Formigny Çarpışması'nda ağır bir yenilgiye uğratıldı. Üç yıl sonra Calais dışındaki bütün toprakları yitirdiler. Yüz Yıl Savaşları ulusal birlik düşüncesini başlatması bakımından, Avrupa tarihinin en önemli olaylarından biri olarak kabul edilir.