ZOLA, Emile (1840-1902). Edebiyatta Do¬ğalcılık Akımı'nın kurucusu sayılan Fransız yazar Emile Zola, yaşadığı dönemde sosyoloji ve psikoloji alanlarında geliştirilen bilimsel ilkeleri yapıtlarına uygulamıştır.
Babası İtalyan, annesi Fransız olan Zola Paris'te doğdu ve çocukluğunu Aixen- Provence'ta geçirdi. Yedi yaşındayken baba¬sının ölmesi üzerine geçim sıkıntısına düşen annesi Paris'e dönünce, Zola onun yanına giderek öğrenimini tamamladı. Ama bakalor¬ya sınavını başaramadığı için üniversiteye devam edemedi.
1862'de Hachette Yayınevi'nde çalışmaya başlayan Zola, bu dönemde epik şiirler, bir öykü kitabı ve bir de roman yazdı. Daha sonra bazı gazetelerde edebiyat ve sanat eleştirileri kaleme alan yazar, 1867'de yapıtla¬rına hayranlık duyduğu İzlenimci ressam Edouard Manet'nin yaşamöyküsünü konu alan eleştirel bir kitap yayımladı. Aynı yıl yayımlanan Therese Raquin Zola'nın ilk kez Doğalcılık yöntemini kullandığı, dehşet öğe¬lerine yer veren bir romandı.
Yaşadığı dönemde pozitif düşünce ve felse¬fe gelişmiş, sosyoloji ve psikoloji birer bilim dalı olmuştu. Bu gelişmelerden esinlenen Zo¬la, bu yeni bakış açısını, örneğin soyaçekim kuramını, yazdığı romanlar yoluyla kanıtla¬maya çalışıyordu. Bu amaçla, Rougon ve Macquart adlı iki ailenin beş kuşak boyunca yaşamlarını anlatacak 20 kitaplık bir dizi plan¬layarak 1870'te bu dizinin ilk iki romanını bitirdi. 1871'de yayımlanan Rougon'ların Yük¬selişi* ni (La Fortune des Rougon) izleyen ve fazla ilgi uyandırmayan beş kitaptan sonra, alkolizmi konu alan Meyhane (L'Assommoir; 1877) ile Zola büyük bir ün kazandı. Zola'nın 16 yılda tamamladığı bu dizinin en tanınan romanları arasında dilimize de çevrilen Nana (1880) ve Germinal (1885) sayılabilir. Doğalcılık'ı en iyi biçimde verebilmek için Zola bu romanlarda edebi bir dil kullanmaktan çok, kişileri geldikleri sosyal sınıfın diliyle konuş¬turmuştur.
Romanlarının yanı sıra, deneme ve incele¬me türlerinde de yapıtlar veren Zola, roman¬cının, kendi kahramanlarına klinik ve laboratuvar testleri gibi testler uygulayarak onların kişiliklerini çözümleyebileceği kanısındaydı. Bu kuramını geliştirdiği ve çeşitli gazetelerde yayımlanan yazılarını sonradan Le Roman experimentale (1880; "Deneysel Roman") adlı kitabında topladı.
Vatana ihanetle suçlanarak ömür boyu hapse mahkûm olan Yahudi asıllı Fransız subay Alfred Dreyfus'un suçsuzluğuna inanan Zola, bir gazetede 1898'de yayımlanan ve Fransız genelkurmayını suçlayan "J'accuse" (Suçluyorum) adlı yazısı nedeniyle bir yıl hapse ve para cezasına çarptırıldı. Hapse girmemek için İngiltere'ye kaçtı ve 1899'da genel af çıkması üzerine yurduna geri döndü.
Paris'teki evinde bacadaki tıkanıklık yü¬zünden zehirlenerek ölen Zola'nın cenazesi 1908'de devlet töreniyle Pantheon'a gö¬müldü.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder