Sürat Pateni. Norveç ve Hollanda'da her zaman sevilen bir spor olan paten yarışları, uluslararası kurallara göre çevresi 400 metre olan oval biçimli bir pistte yapılır. Pistin oval biçimi dönemeçlerin hızla dönülmesine ola¬nak verir. 500 metreyle 10.000 metre arasında değişen uzaklıklarda yapılan paten yarışların¬da ulaşılan rekor hız saatte 48 kilometredir.
Artistik Paten. Başlangıçta dönüşler, atla¬yışlar ve geçişlerden oluşan artistik paten hareketleri zamanla gelişerek daha karmaşıklaştı. 19. yüzyıl ortalarında ABD'li bale öğret¬meni Jackson Haines'in zarif bale hareketleri¬nin ritmik müzikle nasıl birleştirilebileceğini ortaya koymasıyla, artistik paten günümüzde¬ki biçimini aldı. Uluslararası Paten Birliği'nin (ISU) 1892'de kurulmasından sonra ilk dünya artis¬tik paten şampiyonası 1896'da Rusya'da ya¬pıldı. 1908 Olimpiyat Oyunları'nda yer alan artistik paten yarışması daha sonra 1924'te başlayan Kış Olimpiyat Oyunları kapsamına alındı.
Artistik paten üç dala ayrılır: Bunlardan birincisi olan tekler yarışmasında patenci zo¬runlu hareketler ve serbest hareketler olarak iki bölümde yarışır. Zorunlu hareketlerde önceden saptanmış belirli hareketleri yapar. Serbest hareketler bölümünde ise yarışmacı kendi seçtiği bir düzenlemeyle atlayışlar, dö¬nüşler ve dans adımlarından oluşan hareketle¬ri müzik eşliğinde yapar. Hareketlerin doğru¬luğu teknik puanlarla, estetik görünüm ise artistik puanlarla değerlendirilir.
Çiftler artistik paten yarışmasında ise bir erkek ve bir kadın yarışmacı birlikte serbest bir program sunar. Teklerde yapılan hareket¬lere ek olarak bu yarışmada, erkek patencinin
eşini bir süre için havaya kaldırdığı ortak hareketler olan "kaldırışlar" da yer alır.
Artistik patende üçüncü dal buz dansıdır. Vals, fokstrot, tango gibi dansların yapıldığı ilk bölümü, önceden kararlaştırılan bir dansın seçilen bir müzik eşliğinde yapıldığı ikinci bölüm izler. Buz dansında yarışmanın son bölümü yarışmacıların yaratıcılıklarını ortaya koyduğu serbest dans bölümüdür. 1982,1983, 1984 dünya buz dansı şampiyonu olan İngiliz Jayne Torvill ve Christopher Dean çifti buz dansında çok yüksek bir ustalık düzeyine ulaşmıştır.
Paten yaparken dikkat edilecek en önemli nokta ayakkabı ve patenlerin ayağa çok iyi uy maşıdır. Patenin ince kayma yüzeyi üzerin¬de durmaya alışmak için evde eski bir halı üzerinde çalışmak yerinde olur. Bilekleri içe ve dışa doğru hareket ettirerek halının üzerin¬de yürümek ayak bileklerini burkulmaya kar¬şı güçlendirecek bir alıştırmadır.
Buzun üstünde kayarken, yürürken olduğu gibi parmaklardan ve topuktan güç alamayız. Yeri ayak parmaklarıyla değil, patenin keskin sırtıyla itip dizleri hafifçe kırarak, ağırlığımızı kalça kaslarına vermemiz gerekir. Önce, yü¬rürken yaptığımız hareketlerle pistin çevre¬sinde kaymaya başlayarak buzun üzerinde gitmeye alışılır. Zamanla bazı durumlarda, doğru hareketin yürüyüştekinin tam tersi olduğunu, örneğin bir ayak öne giderken aynı yandaki kolun ve omzun da ona eşlik etmesi gerektiğini öğreniriz. Daha sonra içe, dışa, öne ve arkaya doğru hareketi, dönüşleri, sekiz çizmeyi ve üçlü dönüşleri öğrenmeye sıra gelir.
Tekerlekli Paten
Tekerlekli patende de hareketler buz patenindekilere benzer. Sokakta kullanılan patenler, düzenli pistlere giderek paten yapmayı öğre¬nenlerin kullandıklarından farklıdır. Sokak patenlerinde genellikle kauçuk tekerlekler ve kare biçiminde kauçuk yastıklar vardır. Pist¬lerde kullanılan patenlerde ise ahşap teker¬lekler ve yuvarlak kauçuk yastıklar bulunur. Bu tür patenleri kullananlar yalnızca öne arkaya ya da sağa sola eğilerek istedikleri yöne gidebilirler.
Hollandalılar 18. yüzyıldan beri yollarda tekerlekli patenlerle hareket etme alışkanlığı edinmişlerdir. Belçikalı müzik aletleri yapım¬cısı Joseph Merlin 1760'ta İngiltere'ye giderek yeni buluşu olan tekerlekli pateni Londra'daki seçkin bir toplantıda tanıttı. Keman çalarak paten yapıp konukların ilgi ve hayranlığını kazandı. Ama durmayı ve dönmeyi başara¬madığı için bir aynaya çarpınca, ayna ve ke¬man parçalandı, kendisi de ağır yaralandı.
1829'da Fransa'da tekerlekli patenin bulun¬masından 10 yıl sonra, İngiltere'de ilk teker¬lekli paten yapıldı. Ama bu sporun yaygınlaş¬ması New Yorklu James L. Plimpton'un 1863'te kauçuk yastıklı, dört tekerlekli pateni bulmasından sonra oldu. ilk patenlerin teker¬lekleri şimşirden yapılıyor ve kolayca kınlı¬yordu. Daha sonra, bilyeli yataklarda dönen çelik tekerlekli patenler yapıldı.
İlk tekerlekli paten pisti 1860'ta ABD'nin Rhode Island eyaletinde, Newport'taki At¬lantik Oteli'nde açıldı. 1870'lerde ABD'nin çeşitli yerlerinde tekerlekli paten pistleri ya¬pıldı. 1890'da ise Batı Londra'da Olympia'da dünyanın en büyük pisti açıldı. Asfalt ya da ahşap olan pist döşemelerinin en iyisi sert akçaağaç odunundan yapılır. Sürat ve artistik paten dallarında yapılan çeşitli şampiyonalar¬da tekerlekli patenle saatte gidilen en büyük uzaklık 35 km ve ulaşılan rekor hız saatte 41 kilometredir.
Tekerlekli paten sporu İngiltere'de ilk kez 1870'lerde yaygınlaştı. Ama bu ilk ilgi yalnız¬ca birkaç yıl sürdü. En büyük ilgiyi 1909-12 arasında gören tekerlekli paten sporu, sine¬manın gelişmesi ve I. Dünya Savaşı'nın çık¬masıyla hemen hemen yok oldu; ancak 1929'da yeniden canlanabildi.
1970'lerde tekerlekli küçük sörflere benze¬yen kaykayları, gençler her yerde yaygın olarak kullanmaya başladı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder