PAVLOV, İvan

PAVLOV, İvan (1849-1936). Kan dolaşımı, sindirim ve koşullu refleksler konusundaki deneysel çalışmalarıyla tanınan Rus fizyoloji bilgini İvan Petroviç Pavlov, Rusya'daki Rya zan kentinde doğdu. Önce kilise okullarında din eğitimine başladı; ama bilime duyduğu ilgi daha ağır bastığı için din adamı olmaktan vazgeçerek 1870'te St. Petersburg Üniversitesi'ne (bugün Leningrad Devlet Üniversitesi) girdi. Bunu izleyen 10 yıl boyunca hayvanlar¬da sinir sistemi fizyolojisine ilişkin deneyler yaptı. 1883'te St. Petersburg'daki Askeri Tıp Akademisi'nde tıp doktorasını tamamladı. Aynı kentte ve Almanya'da hayvanlar üzerin¬de çeşitli deneyler yaptıktan sonra gene bu akademiye dönerek 1895'te fizyoloji profesö¬rü oldu.
Pavlov'un en ünlü deneyi, köpeklerde ko¬şullanmaya bağlı tükürük salgısı deneyidir. Bazı reflekslerin öğrenme yoluyla edinildiğini kanıtlayan Pavlov, doğuştan var olan içgüdü¬sel reflekslerden ayırt etmek için bunlara koşullu refleksler adını vermişti.
Bu koşullu refleksleri incelemek üzere yap¬tığı ünlü deneyinde, köpeklerine her yemek verişinde bir çıngırak çaldı. Yemeği gören köpeklerin tükürük salgısı doğal olarak artı¬yordu. Çıngırak sesinin hemen ardından ken¬dilerine yemek verilmesine iyice alışmış olan köpekler, uzun bir süre sonra artık yemek verilmese de yalnızca çıngırak sesini duyduk¬larında bile tükürük salgılamaya başladılar. Kısacası, çıngırak sesine yanıt ya da tepki vermeye koşullandırılmış oldular. Pavlov bu konudaki deney ve kuramlarını Koşullu Ref¬leksler ve Psikiyatri adlı kitabında topladı.
Sindirim konusundaki araştırmalarını da Sindirim Bezlerinin Çalışması adlı bir kitapta derleyen Pavlov, daha sonra, beynin karma¬şık fizyolojisi ile koşullanma arasında bağlantı kurmaya çalıştı. Koşullanma konusunda koy¬duğu ilkelerden psikiyatri sorunlarının çözü¬münde yararlanılabileceğine inanıyordu.
Bütün yaşamı boyunca pek çok ödül alan Pavlov, sindirim fizyolojisine ilişkin değerli çalışmaları nedeniyle de 1904 Nobel Fizyoloji ya da Tıp Ödülü'yle onurlandırıldı.