NOEL,Noel Baba,

NOEL, Hıristiyanların Hz. İsa'nın doğumu­nu kutladıkları bayramdır. Hz. İsa'nın doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, bugün genellikle 25 Aralık'ta kutlanan Noel, Ortodoks Kiliseleri'nin birçoğunda 6 Ocak'ta kutlanır.

İlk Hıristiyanlar döneminde İsa'nın doğu­munu kutlamak için özel bir gün yoktu. Noel kutlamaları 4. yüzyılda başladı. 25 Aralık, aynı zamanda putperestlerin kış gündönümünü ya da en kısa günü kutladıkları şölenin yapıldığı gündü. Romalılar'ın Satürn Bayramı da 25 Aralık'tan önceki hafta kutlanıyordu. Bu şölen karşılıklı armağanların verildiği eğ­lenceli bir kutlamaydı ve kışın karanlık günle­rini şenlendirmek amacını taşıyordu. Roma' da Hıristiyanlar için Noel bu iki putperest şöleninin yerini aldı ve böylece her yıl aralık ayında, genellikle "ışık" ya da "güneş" olarak adlandırdıkları Hz. İsa'nın doğumunu kutla­maya başladılar.

Noel kutlamalarında dostların ve aile birey­lerinin birbirlerine karşılıklı armağanlar ver­mesi zamanla bir gelenek oldu. Ayrıca, yap­rak dökmeyen ağaçların çeşitli süslerle bezen­mesi de Noel gelenekleri arasındadır. Noel ağacının Almanya'da, gene eski bir putperest inanışın Hıristiyanlık'a uyarlanmasıyla ortaya çıktığı sanılmaktadır. Hz. İsa'nın dünyaya gelişini simgeleyen minyatür ahırlar yapmak da Hıristiyanlar arasında yaygındır. Noel ila­hileri söylemek ise oldukça eski bir gelenek­tir. Noel'de söylenen bu özel ilahiler 14. ve 15. yüzyıllarda İngiltere'de geliştirilmiştir. Noel'i posta kartlarıyla kutlamak ise 19. yüzyılda başlayıp büyük bir hızla yaygınlık kazanmıştır.

Noel Baba

Noel kutlamalarında başlıca geleneklerden biri de Noel Baba'dır. Noel Baba, çocuklara Noel armağanları getiren efsane kişisidir. Bugün bilinen şişman, güler yüzlü ve kırmızı giysili Noel Baba ABD'de yaratılmıştır. Ama dünyanın birçok ülkesinde sevilen Noel Baba kişiliği tarihin eski dönemlerinden beri var olmuştur.

Çocukların ve denizcilerin koruyucu azizi Aya Nikola zamanla, Noel sırasında çocukla­ra armağanlar getiren iyi yürekli adam imge­siyle özdeşleşmiştir. Efsaneye göre Aya Niko­la 4. yüzyılda Anadolu'da yaşamış bir din adamıdır. Myra (bugün Demre) piskoposu olan Aya Nikola, efsanelerde özellikle yok­sullara karşı iyi ve cömert davranışlarıyla tanıtılır.

Aziz olarak benimsendikten sonra Nikola' nın ünü gittikçe yayıldı. 6. yüzyıla gelindiğin­de Myra'daki mezarı yaygın olarak ziyaret ediliyordu. 11. yüzyılda İtalyan gemiciler mezarı ülkelerine taşıdılar ve burası önemli hac yerlerinden biri oldu.

Aya Nikola zamanla, önce Almanya'da olmak üzere birçok ülkede Noel Baba'ya dönüştü. Amerika'ya yerleşen Hollandalı göçmenler Noel Baba geleneğini de birlikte götürdüler. Uzun, zayıf bir aziz olarak tanı­nan Noel Baba, burada şişman ve neşeli bir adama, piskoposluk giysisi de kırmızı ve beyaz bir giysiye dönüştü.

ZEFA

Noel Baba, sekiz rengeyiğinin çektiği ara­basıyla çatıların üzerinde dolaşırken betim­lenmeye başladı. Bir efsaneye göre de Noel Baba, yardımcıları ve rengeyikleriyle birlikte Kuzey Kutbu'nda yaşamaktadır.

Hollanda'da çocuklar Noel'de, içine arma­ğan konsun diye ayakkabılarını dışarıda bıra­kır. İngiltere'de de çoraplarını asarlar. Bazı yörelerde Aya Nikola'nın atla, bazılarında ise, yanında yardımcısıyla at arabasına bine­rek dolaştığına inanılır.