NEPAL

NEPAL, doğal yapısı yüzünden dünyanın en zor ulaşılan ülkelerinden biridir. Hindistan'ın kuzeydoğu sınırı ile Çin'in Tibet bölgesi arasına sıkışmış olan Nepal, güneydoğudan kuzeybatıya yaklaşık 800 km uzunluğundadır; kuzeyden güneye genişliğiyse ortalama 185 kilometredir.

Nepal'in büyük bir bölümü dağlıktır. Ku­zey sınırı boyunca Everest ve Kançencanga gibi dünyanın en yüksek dağları uzanır. Ülkenin Hindistan sını­rına yakın olan güney kesimi tarai adıyla bilinir. Himalayalar'm alçak tepelerinin ete­ğinde bulunan bu bölge daha çok bataklıklar ve yağmur ormanlarıyla örtülüdür. Nepal'de yağmur mevsimi hazirandan ekime kadar sürer. Bunu serin bir kış izler. Tarai bölgesin­de kaplan, pars, fil, soyu çok azalmış olan Hindistan gergedanı, değişik geyik türleri ve maymunlar yaşar. Yüksek bölgelerde ise tav­şan ve antilop görülür. Nepal'de yetişen en değerli ağaçlardan biri, kerestesinden demir­yolu traversi yapılan salağacıdır.

Nepal halkını değişik diller konuşan çeşitli etnik topluluklar oluşturur. Yüksek yaylalar­da Tibet'ten geldikleri sanılan Bhutlar, orta kesimde ve batıda Nevarlar ve Gurkhalar yaşar. Dağlarda yaşayan Şerpalar genellikle uluslararası dağcılık seferlerine rehberlik eder. Şerpalar'dan Tenzing Norgay, Yeni Zelandalı Edmund Hillary ile birlikte 1953'te Everest Dağı'nın doruğuna ulaşmayı 'başar­mıştı. Gurkhalar ise gözü pek savaşçılar olarak tanınır. İngiliz ve Hint ordularında eskiden beri Gurkha alayları vardır. Nepal halkının büyük çoğunluğu ve Gurkhalar Hindu'dur, ayrıca Budacılık ve Müslümanlık da yaygın­dır. Ülkenin resmi dili Sanskrit dilinden türemiş olan Nepal dilidir. Tuğla evlerin arasındaki dar sokakları, ince bir işçilikle yapılmış tapınaklarıyla etkileyici bir görünü­mü vardır.Ülkenin tek üniversitesi 1959'da başkentte kurulmuştur.

Vadilerde ve alçak yamaçlarda pirinç, buğ­day, mısır, şekerkamışı ve sebze yetiştirilir.

Nepal'de kömür, bakır, çinko ve kurşun gibi madenler bulunmasına karşılık, maden ocağı ve fabrika sayısı çok azdır. Ülkedeki en önemli işkolları kerestecilik ve turizmdir. Pirinç ve jüt başlıca dış ticaret ürünleridir. Denize kıyısı olmayan Nepal'e sınırlı geçiş hakkı tanıyan Hindistan, ülkenin dış ticareti­nin büyük bir bölümünü elinde tutar. Kat­mandu yakınlarında başlayan bir karayolu iki ülkeyi birleştirir. Nepal'de Hindistan, Çin ve ABD'nin yardımıyla yeni yollar yapılmıştır. Ülkede ayrıca bir de havayolu işletmesi var­dır. Gene de halkın büyük çoğunluğu doğal engeller yüzünden çevreden kopuk yaşar.

Nepal'in tarihöncesine ilişkin, Budacı efsa­nelerden başka kaynak yoktur. 4.-5. yüzyıl­larda Himalayalar'daki geçitlerin açılmasıyla bir kültür odağı haline gelen Nepal, Tibet'te doğan güçlü bir krallığın merkezi oldu. 1768'de Hindistan'dan gelen Gurkhalar'ın ül­keyi ele geçirmesiyle birlikte bugünkü Ne­pal'in tarihi başladı. 19. yüzyılda İngilizler'in Hindistan'ı sömürgeleştirdiği sırada Nepalli yöneticiler bağımsızlıklarını koruyabilmek için İngilizler'e bazı ayrıcalıklar tanımak zo­runda kaldılar. 1947'de Hindistan bağımsızlı­ğını kazandıktan sonra Nepal Krallığı Hindis­tan hükümetinden destek aldı. 1959'da yapı­lan anayasa değişikliğiyle bir parlamento ku­ruldu. Ama sonraki yıl parlamento ve partiler kapatıldı. Baş gösteren tepkiler üzerine 1980'de sınırlı bir demokratikleşme süreci başlatıldıysa da bugün otoriter bir yönetim vardır. Nepal dünyanın en yoksul ve az gelişmiş ülkelerinden biridir.