NAURU

NAURU. Nauru Cumhuriyeti Büyük Okyanus'ta, Yeni Gine'nin yaklaşık 1.930 km doğusunda ve Hawaii'den 3.900 km uzaklık­ta, yüzölçümü 21 km² olan küçük bir mercan adanın üzerinde yer alır. Deniz kuşlarının dışkısı guano çökellerinin oluşturduğu fosfat katmanlarıyla kaplı bu adanın ortasında 60 metrelik yayla görünümünde bir yükselti var­dır. Yerleşmeler bu yükselti­nin eteklerinde ve kıyı şeridindedir. Ada nüfu­sunun büyük çoğunluğunu Polinezya, Mikronezya ve Melanezya kökenli Naurular oluştu­rur. Çoğunluk Hıristiyan'dır.

Önceleri bir Alman sömürgesi olan Nauru, I. Dünya Savaşı'nda Avustralya'nın işgaline uğradıktan sonra Yeni Zelanda, Avustralya ve İngiltere'nin ortak mandasına girdi. II. Dünya Savaşı'nda ise Japonlar'ın işgaline uğradı.

Ülkedeki tek sanayi dalı fosfat madenciliği­dir. Çıkarılan fosfat Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve İngiltere'ye satılır. Ne var ki, fosfat yataklarının ancak 1992'ye kadar yeteceği tahmin edildiğinden 1964'te Birleş­miş Milletler, Nauru halkının başka bir adaya yerleştirilmesini önerdi. Halkın adada kalmak istemesi üzerine de adadaki fosfat kayaçlarının yerine toprak getirtilmesine ilişkin tasa­rım çalışmaları yapıldı. Deniz taşımacılığı ve yeni ticaret girişimleriyle ülkenin ekonomisini geliştirmeyi uman hükümet, fosfat sanayisin­den sağlanan büyük gelirle bir ulusal deniz taşımacılığı ile bir ulusal havayolları işletmesi kurdu. Ayrıca Avustralya ile Hawaii'den top­rak satın aldı. Başkent Yaren'de uluslararası bir havalimanı vardır.

1968'de bağımsızlığına kavuşan Nauru'da genel oyla üç yıl için seçilen parlamento üyeleri cumhurbaşkanını seçer. Adanın ko­runmasını Birleşmiş Milletler adına Avustral­ya üstlenmiştir. Devlete bağlı anaokulları bulunan Naura'da eğitim 6-16 yaşlarında pa­rasız ve zorunludur. Para birimi Avustralya dolarıdır. Nüfusu 8.100 (1987) olan Nauru, İngiliz Uluslar Topluluğu'nun özel statüye sahip üyesidir.