NELSON, Horatio

NELSON, Horatio (1758-1805). İngiliz ami­rali Horatio Nelson İngiltere'nin en çok sevi­len kahramanlarından biridir. Amiral Nelson' un yüksek bir sütun üzerindeki heykeli Londra'nın Trafalgar Meydanı'nı süsler.

Bir köy papazının 11 çocuğunun altıncısı olarak Norfolk yakınlarındaki Burnham Thorpe'da dünyaya gelen Nelson, 12 yaşındayken donanmaya katıldı. Doğu ve Batı Hint adaları e Kuzey Kutup Bölgesi'ndeki görevini tamamladığında 18 yaşındaydı. 19 yaşında teğmenlik sınavını kazandı ve yeniden Batı Hint laları'na gönderildi. 20 yaşındayken yüzbaşı rütbesiyle gemi komutanı olan Nelson'un işkinlik döneminin büyük bir bölümünde giltere savaştaydı. 1775-83 arasındaki Amean Bağımsızlık Savaşı'nı, 1789 Fransız evrimi'nden sonra Fransa ile yapılan uzun

1793'te Fransa ile savaşın başlamasından hemen önce 64 toplu büyük Ağamemnon gemisinin komutanlığına getirilen Nelson, Akdeniz'deki İngiliz filosuna katılarak Korsi­ka Adası'nın alınmasında rol oynadı. Bu savaşta sağ gözünün kör olmasına yol açan bir yara aldı. 1797'de Portekiz'in güneybatı kıyısı açıklarında yapılan St. Vincent Burnu Savaşı' nın kazanılmasında cesareti ve becerisiyle büyük rol oynayan Nelson'a bu savaştan sonra "sir" unvanı ve tuğamiral rütbesi veril­di. Aynı yılın sonlarında Kanarya Adaları'ndan Tenerife'deki Santa Cruz'u ele geçirmek için girişilen savaşta sağ kolunu kaybetti.

Bu sıralarda Fransız generali Napolyon Bonapart, Avrupa'da kazandığı parlak zafer­lerden sonra, 1798 başlarında Güney Fransa' daki Toulon limanında büyük bir donanma toplamıştı. Napolyon'un Mısır'ı istila etmeyi planladığından kuşkulanan İngilizler ona en­gel olmak için Akdeniz'e bir filo gönderdiler. Filo komutanlığına donanmanın en seçkin komutanlarından olan Nelson getirildi. İngiliz filosunun fırtınaya tutulmasından yararlanan Fransız donanması Toulon limanından ayrılıp Mısır'a doğru yola çıktı. Nelson, 13 Ağustos' ta İskenderiye yakınlarındaki Abukir Körfezi'nde demirli olan Fransız donanmasına karşı saldırıya geçti ve gemilerin tümünü batırarak büyük bir zafer kazandı. Nil Savaşı diye bilinen bu savaşta Nelson alnından hafifçe yaralandı. Savaştan sonra Napolyon Mısır' daki ordusunu terk ederek Fransa'ya döndü. Nelson da Napoli Krallığı'nı Fransız saldırısı­na karşı savunmak üzere donanmasıyla Napo­li'ye gitti. Bu sırada Napoli'deki İngiliz elçisi­nin karısı Lady Emma Hamilton ile araların­da başlayan aşk Nelson'un yaşamı boyunca sürdü.

1801'de Rusya, Prusya, Danimarka ve İsveç' in Napolyon'la ittifak kurma olasılığı karşı­sında İngiltere, Fransız donanmasıyla birleş­mesine fırsat vermeden Danimarka donanma­sına saldırmaya karar verdi. Filonun 2. komu­tanı Nelson bu işle görevlendirildi. Kopen­hag'daki Danimarka filosu kıyıdaki topların güçlü ateşiyle korunuyordu. Kıyı toplarının şiddetli ateşi karşısında İngiliz komutanı Ami­rinde bu yaşam biçimini övgüyle dile getirdi. Bir söylentiye göre Lale Devri'ni sona erdiren Patrona Halil ayaklanması sırasında kaçmak isterken damdan düşerek öldü.

Nedim Divan şiirinde ilk kez yaşamayı, dünya nimetlerinden olabildiğince yararlan­mayı, doğayı öne çıkaran anlayışın öncülüğü­nü yapmıştır. Bu yüzden ondan önceki şair­lerde sıkça görülen dinsel konulara, tasavvu­fa, mecazi aşka hiç yer vermemiştir. Şiirlerin­de hep yaşadığı çevreyi, gördüklerini, semt semt İstanbul'u dile getirmiştir. İstanbul Türkçe'sinin özelliklerini ustaca yansıtan bir anlatımı, coşkulu bir söyleyişi vardır. Divan şiirinin geleneksel kalıplarını kırmış, örneğin mesnevi biçiminde kasideler yazmış, eskiden yalnızca kasidelerle işlenen konuları şarkı, mesnevi tarzında yazmıştır. Divan'ında (1951) pek çok kaside ve gazelin yanı sıra şarkı, kıta ve rubailer de önemli yer tutar. Şarkılarının çoğu bestelenmiştir.

Nedim'in etkisi Seyyid Vehbi, Enderunlu Fazıl, İzzet Molla, Enderunlu Vasıf, Osman Nevres gibi Divan şairleri yanında Ziya Paşa, Recaizade Mahmud Ekrem gibi Tanzimat dönemi şairlerinde açıkça görülür. Birçok Servet-i Fünun şairi de onun açtığı yolda yeni adımlar atmış, 20. yüzyılda bile Yahya Kemal Bey atlı gibi izleyicileri olmuştur.