ROBOT,Robota Yapacağı İşin Öğretilmesi,Bilim kurguda Robotlar

ROBOT sözcüğünü ilk kez 1920'de Çek yazarı Karel Çapek bir oyununda kullanmıştı. Oyunun adı, "Rossum'un Evrensel Robotla­rı" anlamına gelen Çekçe sözcüklerin baş harfleriyle kısaca R. U.R. idi. Bu yapıtında Çapek, bütün zihinsel ve fiziksel işlerin meka­nik kölelerce yapıldığı bir dünyayı canlandır­mış, "robot" adını da "zorunlu hizmet" anla­mına gelen Çekçe robota sözcüğünden türet­mişti. Dolayısıyla robot sözcüğü "mekanik insan" anlamında kullanılmaya başlandı.

Gerçek robotlar çeşitli işler yapabilen ma­kinelerdir. Otomatik makinelerin çoğu yal­nızca tek bir iş yapabilir; ama mekanizmaları değiştirilerek robotlara birçok iş yaptırılabilir. Robotların, robot kol denen ve gövdeye ek­lemlerle bağlanmış organları olabilir. Bu

kollar herhangi bir eşyanın yapımı için gerekli olan aletleri ve parçaları taşıyabilir ve kulla­nabilir. Örneğin bir robot kola boya tabancası tutturulabilir, daha sonra da gerekli değişik­likler yapılarak bir matkap ucu (delici uç) takılabilir. Günümüzde motorlu taşıt üreten fabrikaların montaj hatlarında, kaynak işi yapan robot kollardan yaygın olarak yararla­nılmaktadır.

Robotlar bilgisayarlarla denetlenebilir. Bu tür bilgisayarlara, robota yapacağı hareketleri bildiren programlar yüklenir. Robot bu hare­ketleri, ek bir komuta gerek kalmaksızın defalarca tekrarlayabilir. Bu nedenle sıkıcı ve tekdüze ya da tehlikeli işlerin yapılmasında robot kullanımı yeğlenir.

Robotun yaptığı iş bitince bilgisayar prog­ramı değiştirilebilir. Yeni program robotun farklı bir iş yapmasını sağlayabilir. Örneğin, bir ağaç eşya fabrikasındaki bir robota ilkba­harda bahçe sandalyesi, sonbaharda kızak yaptırılabilir. Aynı robot bahçe iskemlelerindeki delikleri delebildiği gibi kızakları da bir boya tabancasıyla boyayabilir.

Robota Yapacağı İşin Öğretilmesi

Robotlar çeşitli biçimlerde programlanabilir. Örneğin, bir operatör elle kumanda mekaniz­masıyla robotu işlem sırasına göre olması gereken bütün konumlara getirir. Bu arada robotun her konumu bilgisayar belleğine kay­dedilir. Bu işlem tamamlandığında artık ope­ratöre gerek kalmaz; bilgisayar, belleğine kaydedilmiş olan bilgiler doğrultusunda robo­ta kumanda eder ve onu sırasıyla gerekli konumlara getirir. Bu programlama yöntemi­ne "noktadan noktaya" öğretim denir. "Ke­sintisiz yol" öğretimi denen bir başka prog­ramlama yönteminde ise operatör kumanda mekanizmasıyla, robotun yapması gereken bütün hareketleri sırayla yapar. Bu hareketler bilgisayarın belleğine işlenir. Böylece robota, boya püskürtme gibi işler için uygun olan düzgün kesintisiz bir hareket yaptırılabilir.

Bilim kurguda Robotlar

Gerçek robotların ataları saatler, ilk otomatik dokuma tezgâhları ve mekanik oyuncaklar gibi makinelerdir. Günümüzün bilgisayar de­netimli robotları bu alandaki en son gelişmelerin ürünleridir. Ama modern fabrikalardaki en gelişkin robotların bile pek insana benzer bir görünümleri yoktur. Oysa kitaplardaki ve filmlerdeki robotlara çoğu kez işitme, konuş­ma, görme ve hareket etme gibi insana özgü özellikler de yüklenmiştir. Bazıları insan görünümündedir ve bunlara Yunanca'da "adam" anlamına gelen andros sözcüğünden türetilmiş "android" adı takılmıştır. Androidler insan gibi davranır ve zekâlarını kullana­rak her türlü işi yaparlar. Ünlü yazar Isaac Asimov da bilimkurgu öykülerinde, robotlar ile onların efendileri olan insanlar arasındaki ilişkileri anlatır.

Bir gün gerçekten bu tür robotlar olacak mı? Belki. Bilgisayar biliminin yapay zekâ dalı, çevrelerini "algılayabilen" ve elde ettik­leri bilgileri iş yapmakta kullanan robotların geliştirilmesiyle ilgilenmektedir. Geleceğin gelişkin robotlarının ses ve ışığı algılayabilen elektronik algılayıcıları (bir anlamda "göz" ve "kulaktan) olacaktır. Bugün bile konuşabi­len ve okuyabilen makineler vardır.

Filmlerdeki robotlar çoğu kez ayakları üze­rinde "yürürken" görülür. Ama bir robotu ayaklan üzerinde dengede tutabilmek için yapılması gereken bilgisayar hesapları çok karmaşıktır ve anında yapılması gerekir. Bu nedenle robotlar daha çok tekerlekler üzerin­de hareket ettirilir. Eğer bir robot kaba bir zemin üzerinde hareket etmek zorundaysa, dengesini dört ya da daha çok bacakla sağlar.