ROBOT sözcüğünü ilk kez 1920'de Çek
yazarı Karel Çapek bir oyununda kullanmıştı. Oyunun adı, "Rossum'un
Evrensel Robotları" anlamına gelen Çekçe sözcüklerin baş harfleriyle
kısaca R. U.R. idi. Bu yapıtında Çapek, bütün zihinsel ve
fiziksel işlerin mekanik kölelerce yapıldığı bir dünyayı canlandırmış,
"robot" adını da "zorunlu hizmet" anlamına gelen Çekçe
robota sözcüğünden türetmişti. Dolayısıyla robot sözcüğü
"mekanik insan" anlamında kullanılmaya başlandı.
Gerçek robotlar çeşitli işler yapabilen makinelerdir.
Otomatik makinelerin çoğu yalnızca tek bir iş yapabilir; ama mekanizmaları
değiştirilerek robotlara birçok iş yaptırılabilir. Robotların, robot kol denen
ve gövdeye eklemlerle bağlanmış organları olabilir. Bu
kollar herhangi bir eşyanın yapımı için gerekli olan
aletleri ve parçaları taşıyabilir ve kullanabilir. Örneğin bir robot kola boya
tabancası tutturulabilir, daha sonra da gerekli değişiklikler yapılarak bir
matkap ucu (delici uç) takılabilir. Günümüzde motorlu taşıt üreten fabrikaların
montaj hatlarında, kaynak işi yapan robot kollardan yaygın olarak yararlanılmaktadır.
Robotlar bilgisayarlarla denetlenebilir. Bu tür
bilgisayarlara, robota yapacağı hareketleri bildiren programlar yüklenir. Robot
bu hareketleri, ek bir komuta gerek kalmaksızın defalarca tekrarlayabilir. Bu
nedenle sıkıcı ve tekdüze ya da tehlikeli işlerin yapılmasında robot kullanımı
yeğlenir.
Robotun yaptığı iş bitince bilgisayar programı
değiştirilebilir. Yeni program robotun farklı bir iş yapmasını sağlayabilir.
Örneğin, bir ağaç eşya fabrikasındaki bir robota ilkbaharda bahçe sandalyesi,
sonbaharda kızak yaptırılabilir. Aynı robot bahçe iskemlelerindeki delikleri
delebildiği gibi kızakları da bir boya tabancasıyla boyayabilir.
Robota
Yapacağı İşin Öğretilmesi
Robotlar çeşitli biçimlerde programlanabilir. Örneğin,
bir operatör elle kumanda mekanizmasıyla robotu işlem sırasına göre olması
gereken bütün konumlara getirir. Bu arada robotun her konumu bilgisayar
belleğine kaydedilir. Bu işlem tamamlandığında artık operatöre gerek kalmaz;
bilgisayar, belleğine kaydedilmiş olan bilgiler doğrultusunda robota kumanda
eder ve onu sırasıyla gerekli konumlara getirir. Bu programlama yöntemine
"noktadan noktaya" öğretim denir. "Kesintisiz yol"
öğretimi denen bir başka programlama yönteminde ise operatör kumanda
mekanizmasıyla, robotun yapması gereken bütün hareketleri sırayla yapar. Bu
hareketler bilgisayarın belleğine işlenir. Böylece robota, boya püskürtme gibi
işler için uygun olan düzgün kesintisiz bir hareket yaptırılabilir.
Bilim
kurguda Robotlar
Gerçek robotların ataları saatler, ilk otomatik dokuma
tezgâhları ve mekanik oyuncaklar gibi makinelerdir. Günümüzün bilgisayar denetimli
robotları bu alandaki en son gelişmelerin ürünleridir. Ama modern
fabrikalardaki en gelişkin robotların bile pek insana benzer bir görünümleri
yoktur. Oysa kitaplardaki ve filmlerdeki robotlara çoğu kez işitme, konuşma,
görme ve hareket etme gibi insana özgü özellikler de yüklenmiştir. Bazıları
insan görünümündedir ve bunlara Yunanca'da "adam" anlamına gelen andros sözcüğünden türetilmiş "android"
adı takılmıştır. Androidler insan gibi davranır ve zekâlarını kullanarak her
türlü işi yaparlar. Ünlü yazar Isaac Asimov da bilimkurgu öykülerinde, robotlar
ile onların efendileri olan insanlar arasındaki ilişkileri anlatır.
Bir gün gerçekten bu tür robotlar olacak mı? Belki.
Bilgisayar biliminin yapay zekâ dalı,
çevrelerini "algılayabilen" ve elde ettikleri bilgileri iş yapmakta
kullanan robotların geliştirilmesiyle ilgilenmektedir. Geleceğin gelişkin
robotlarının ses ve ışığı algılayabilen elektronik algılayıcıları (bir anlamda
"göz" ve "kulaktan) olacaktır. Bugün bile konuşabilen ve
okuyabilen makineler vardır.
Filmlerdeki
robotlar çoğu kez ayakları üzerinde "yürürken" görülür. Ama bir
robotu ayaklan üzerinde dengede tutabilmek için yapılması gereken bilgisayar
hesapları çok karmaşıktır ve anında yapılması gerekir. Bu nedenle robotlar daha
çok tekerlekler üzerinde hareket ettirilir. Eğer bir robot kaba bir zemin
üzerinde hareket etmek zorundaysa, dengesini dört ya da daha çok bacakla
sağlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder