NOEL,
Hıristiyanların Hz. İsa'nın doğumunu kutladıkları bayramdır. Hz. İsa'nın doğum
tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, bugün genellikle 25 Aralık'ta
kutlanan Noel, Ortodoks Kiliseleri'nin birçoğunda 6 Ocak'ta kutlanır.
İlk
Hıristiyanlar döneminde İsa'nın doğumunu kutlamak için özel bir gün yoktu.
Noel kutlamaları 4. yüzyılda başladı. 25 Aralık, aynı zamanda putperestlerin
kış gündönümünü ya da en kısa günü kutladıkları şölenin yapıldığı gündü.
Romalılar'ın Satürn Bayramı da 25 Aralık'tan önceki hafta kutlanıyordu. Bu
şölen karşılıklı armağanların verildiği eğlenceli bir kutlamaydı ve kışın
karanlık günlerini şenlendirmek amacını taşıyordu. Roma' da Hıristiyanlar için
Noel bu iki putperest şöleninin yerini aldı ve böylece her yıl aralık ayında,
genellikle "ışık" ya da "güneş" olarak adlandırdıkları Hz.
İsa'nın doğumunu kutlamaya başladılar.
Noel
kutlamalarında dostların ve aile bireylerinin birbirlerine karşılıklı
armağanlar vermesi zamanla bir gelenek oldu. Ayrıca, yaprak dökmeyen ağaçların
çeşitli süslerle bezenmesi de Noel gelenekleri arasındadır. Noel ağacının
Almanya'da, gene eski bir putperest inanışın Hıristiyanlık'a uyarlanmasıyla
ortaya çıktığı sanılmaktadır. Hz. İsa'nın dünyaya gelişini simgeleyen minyatür
ahırlar yapmak da Hıristiyanlar arasında yaygındır. Noel ilahileri söylemek
ise oldukça eski bir gelenektir. Noel'de söylenen bu özel ilahiler 14. ve 15.
yüzyıllarda İngiltere'de geliştirilmiştir. Noel'i posta kartlarıyla kutlamak
ise 19. yüzyılda başlayıp büyük bir hızla yaygınlık kazanmıştır.
Noel kutlamalarında başlıca geleneklerden biri de Noel
Baba'dır. Noel Baba, çocuklara Noel armağanları getiren efsane kişisidir. Bugün
bilinen şişman, güler yüzlü ve kırmızı giysili Noel Baba ABD'de yaratılmıştır.
Ama dünyanın birçok ülkesinde sevilen Noel Baba kişiliği tarihin eski
dönemlerinden beri var olmuştur.
Çocukların
ve denizcilerin koruyucu azizi Aya Nikola zamanla, Noel sırasında çocuklara
armağanlar getiren iyi yürekli adam imgesiyle özdeşleşmiştir. Efsaneye göre
Aya Nikola 4. yüzyılda Anadolu'da yaşamış bir din adamıdır. Myra (bugün Demre)
piskoposu olan Aya Nikola, efsanelerde özellikle yoksullara karşı iyi ve
cömert davranışlarıyla tanıtılır.
Aziz
olarak benimsendikten sonra Nikola' nın ünü gittikçe yayıldı. 6. yüzyıla
gelindiğinde Myra'daki mezarı yaygın olarak ziyaret ediliyordu. 11. yüzyılda
İtalyan gemiciler mezarı ülkelerine taşıdılar ve burası önemli hac yerlerinden
biri oldu.
Aya
Nikola zamanla, önce Almanya'da olmak üzere birçok ülkede Noel Baba'ya dönüştü.
Amerika'ya yerleşen Hollandalı göçmenler Noel Baba geleneğini de birlikte
götürdüler. Uzun, zayıf bir aziz olarak tanınan Noel Baba, burada şişman ve
neşeli bir adama, piskoposluk giysisi de kırmızı ve beyaz bir giysiye dönüştü.
ZEFA
Noel Baba, sekiz rengeyiğinin çektiği arabasıyla
çatıların üzerinde dolaşırken betimlenmeye başladı. Bir efsaneye göre de Noel
Baba, yardımcıları ve rengeyikleriyle birlikte Kuzey Kutbu'nda yaşamaktadır.
Hollanda'da çocuklar Noel'de, içine armağan
konsun diye ayakkabılarını dışarıda bırakır. İngiltere'de de çoraplarını
asarlar. Bazı yörelerde Aya Nikola'nın atla, bazılarında ise, yanında
yardımcısıyla at arabasına binerek dolaştığına inanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder