NANSEN, Fridtjof (1861-1930). Kuzey Kutup
Bölgesi'nde yaptığı keşiflerle tanınan Norveçli Fridtjof Nansen, aynı zamanda
değerli bir bilim ve devlet adamıdır.
Oslo yakınlarında Store Fr0en'de doğan Nansen,
1880'de zooloji öğrenimine başladı. Öğrenimi sırasında İtalya ve Norveç'in
çeşitli bölgelerinde araştırmalar yaptı. Grönland'ın buzlarını aşmak için
yaptığı tasarıyı 1887'de halka açıklayan Nansen, 1888'de doktorasını
tamamladıktan sonra Grönland'ı doğudan batıya geçti.
Ardından daha tehlikeli bir sefer için hazırlandı. Denizin sürüklediği tahta
parçalarının hareketini izleyerek, Kuzey Buz Denizi'nde Bering Boğazı'ndan
başlayan ve Norveç Denizi'ne ulaşan bir akıntı olduğunu gördü. Buzlar arasında
sıkışan bir geminin, bu akıntıdan yararlanarak, Kuzey Kutbu'na ulaşabileceğini
düşündü. Büyük ölçüde kendisinin tasarladığı ve buzlar arasında sıkışmaya
dayanabilecek bir biçimde yapılan
Fram (İleri) adlı gemisiyle 1893'te yola çıktı. Kuzey Buz Denizi'nin
Rusya kıyıları boyunca doğuya doğru ilerledi ve burada gemisini donan buzlar
arasında bıraktı. Mart 1895'te geminin Kuzey Kutbu üzerinden geçemeyeceğini
anladığında bir arkadaşıyla birlikte gemiyi terk etti ve buzullar üzerinden
köpeklerin çektiği kızaklarla Kuzey Kutbu'nun 400 km yakınına kadar gitti.
Buraya daha önce insan ayağı basmamıştı. Nansen ve arkadaşı, taştan ve mors
derisinden yaptıkları kulübede, mors ve kutup ayısı etiyle beslenerek kışı
geçirdiler.
Yolda başka bir keşif ekibi tarafından gemiye alınan
Nansen ve arkadaşı yolculuğa başladıklarından yaklaşık üç yıl sonra geri
döndüler. Bu arada Fram da
sapasağlam dönmeyi başarmıştı. Gemi, bugün hâlâ Norveç'in başkenti Oslo'da
görülebilir.
Nansen, bir devlet adamı olarak 1905'te Norveç'in
barışçıl bir yolla İsveç'ten ayrılmasında etkin görev aldı. Kısa bir süre için
İngiltere'de Norveç büyükelçisi olarak görev yaptı. Milletler Cemiyeti'nin ilk
toplantısında Norveç heyetine başkanlık eden Nansen, I. Dünya Savaşı'nın
sonunda Rusya'da savaş tutsağı olan Alman ve Avusturya-Macaristan askerlerinin
ülkelerine geri gönderilmeleri işiyle görevlendirildi. SSCB yönetimiyle görüşen
Nansen bu görevi iki yıl içinde başarıyla sona erdirdi. Savaştan sonra Güney
Rusya'da baş gösteren kıtlık yıllarında kişisel çabasıyla gerekli yardımı
toplamayı başardı. Nansen, 1922'de, hiçbir ülkenin yurttaşı olmayan mülteciler
için Milletler Cemiyeti Pasaportu (Nansen Pasaportu) olarak bilinen kimlik
belgesinin oluşturulmasını sağladı.
Yaşamının sonuna kadar, Milletler Cemiyeti'nde etkin görev yapan ve çeşitli
yardım çalışmalarını sürdüren Nansen, 1922'de Nobel Barış Ödülü'nü kazanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder