Pirinç Tarımı,Pirincin Kullanımı

 Pirinç Tarımı

Pirinç başlıca, 45° kuzey, 35° güney enlemleri arasında kalan tropik, astropik ve ılıman bölgelerde yetiştirilir. Pirinç tarımında sulu ve kuru olmak üzere iki yöntemden yararlanılır. Yaygın olarak kullanılan sulu yöntemde ürün suyun içinde yetiştirilir. Bu yüzden akarsu ve göl kıyılarındaki alüvyonlu, düz topraklar yeğlenir. Oysa bazı yüksek yerlerde, aynı öbür tahıllar gibi, suda bekletilmeksizin doğ­rudan toprağa ekilen pirinç çeşitleri de var­dır.

Pirinç, birbirinden alçak setlerle ayrılan içi su dolu bölmelerde yetiştirilir. "Tava" denen bu bölmeler yakındaki akarsulardan arklarla akıtılan suyla doldurulur. Önceden özel ça­murlu yataklarda çimlendirilen pirinç fideleri ortalama 15 cm uzunluğa eriştiğinde asıl yerlerine, yani tavalara dikilir. Fideler bol su ve güneşin etkisiyle hızla büyüyüp gelişir. Bu süreç içinde ara sıra tavaların suyu boşaltıla­rak yabani otlar temizlenir. Pirinç tarımı­nı tehdit eden en önemli öğelerin başında kuraklık, yabani otlar, kuşlar ve böcekler gelir.

Pirinç yaklaşık 6-9 aylık bir süre sonunda, yaprakları sararmaya başladığında hasat edi­lir. Hasat, tavaların suyu boşaltılıp toprak kuruduktan sonra yapılır. Tarlada kalan sap­lar genellikle mandalara yedirilir. Pirinç tarı­mı ABD gibi bazı ülkelerde makinelerle yapılıyorsa da, aslında pek çok bölgede genel­likle insan gücüne dayanır.

Pirincin Kullanımı

Dünyada üretilen pirincin büyük bölümü doğrudan yiyecek olarak tüketilir. Ama, ta­nelerin kavuzları yenmeden önce çıkarılır; bu işlem azgelişmiş kırsal bölgelerde genellikle havana benzer çukur kapların içinde tokmak­larla dövülerek, gelişmiş ülkelerde ise maki­nelerle yapılır. Makineyle temizlenen pirinç­lerde kavuzlar tümüyle alınıp taneler bembe­yaz, parlak bir hale gelir. Öbür ilkel yöntem­de ise pirinç tanelerinin üstünde kısmen kavuz artıkları kalır. Daha çok tanelerin görünümünü düzeltmek amacıyla yapılan bu

işlemler aslında ürünün besleyici değerini yitirmesine neden olur. Çünkü pirinç taneleri­nin dış katmanları insan sağlığı için çok gerekli bir madde olan Bı vitaminince (tiyamin) zengindir. Nitekim, te­mel besini pirinç olan azgelişmiş bölgelerde, kaba temizlenmiş pirinç insanların Bı vitami­nini alabilecekleri tek kaynaktır. Bu yüzden, uzunca bir süre kaba temizlenmiş pirinç yeri­ne, kavuzları tümüyle çıkarılmış, parlatılmış pirinçle beslendiklerinde, Bı vitamini yoklu­ğundan kaynaklanan beriberi denen bir hasta­lığa yakalanırlar.

Pirinç taneleri öğütülerek un ve nişasta da elde edilir. Pirinç unundan yapılan hamur maya tutmadığı, yani kabarmadığı için ekmek yapımında kullanılmaz. Ama gene de As­ya'nın doğusundaki bazı bölgelerde pirinç unundan gözleme gibi bazı yassı hamur ürünleri yapılır. Pirinç unu ve nişastası en çok sütlü tatlı yapımında ve pastacılıkta kulla­nılır.

Japonya'da pirinçten mayalandırılarak saki denen bir çeşit bira yapılır. Çin ve Hindistan' da da buna benzer alkollü içkiler hazırlanır. Pirinç haşatından sonra arta kalan saplar, pirinç kepeği ve tanelerin parlatılmasından kalan un hayvanlara yedirilir. Ayrıca, sapla­rından şapka, yer yaygısı, çanta ve ayakkabı gibi bazı hasır eşya yapılır. Pirinç köklerinin yakılmasıyla elde edilen küller ise pirinç tarlalarının toprağına gübre olarak katılır. "Pirinç kâğıdı" denen bir çeşit kâğıdın ya­pıldığı bitkinin ise pirinçle hiçbir ilgisi yok­tur.

Türkiye'de pirinç tarımının büyük bölümü Marmara, Karadeniz ve Ege bölgelerinde yapılır. Pirinç ekimi yapılan 53 bin hektarlık alandan alınan ürün 165 bin tondur; bu üretimde en büyük pay Edirne ilinindir. Edirne'yi Çorum, Samsun, Sinop, İzmir, Ma­nisa, Balıkesir ve Kastamonu izler.