POMPEI, Güney İtalya'da Napoli Körfezi'
nin güneydoğusunda, Vezüv Yanardağı'nın eteklerinde yer alan bir eskiçağ
kentidir. Eski Roma'da zengin bir ticaret ve kültür merkezi olan kent, İS 63'te
şiddetli bir deprem geçirdi. Depremin yol açtığı yıkım daha tam olarak
onarılamadan, İS 79'da Vezüv Yanardağı'nın püskürmesi sonucu Herculaneum ve
Stabiae kentleriyle birlikte lavlar altında kaldı.
Pompei kentinin sonunu getiren ilk patlama 24
Ağustos 79'da oldu. Yanardağın püskürttüğü erimiş kızgın lav ve çamurlar kenti
tamamen örttü. Zamanla soğuyup katılaşan lavlar kentin üzerinde yaklaşık 6
metre kalınlığında, cüruf ve kül karışımı bir tabaka oluşturdu. Herculaneum'a
da ulaşan lavlar kenti 18 metre kalınlığında bir örtüyle kapladı. Stabiae
Vezüv'den daha uzakta olduğu için, kenti kaplayan lav örtüsü daha inceydi;
Romalı yazar Genç Plinius, Tacitus'a yazdığı
iki mektupta, tanık olduğu bu olayı olanca
canlılığıyla anlatmıştır. Plinius, Vezüv'den fışkıran
lavların nasıl kentin üzerine indiğini, kentten kaçan insanların üzerlerine
yağan kızgın küllerden sakınmak için başlarını yastıklarla korumaya
çalıştıklarını yazar. Canlarını kurtarma çabasıyla mahzenlere saklanan çok
sayıda insanın dumandan boğularak öldüğünü, ikinci gün patlama kesildikten
sonra sağ kalanların Pompei'ye geri döndüğünü, kenti kaplayan tabakayı kazıp
tünel açarak değerli eşyalarının çoğunu kurtardıklarını anlatır.
Ortaçağda bu kentlerin varlığı iyice unutuldu.
Pompei'deki kalıntıları 16. yüzyılda bir rastlantı sonucu mimar Domenico
Fontana buldu. İlk kazı 1709'da Herculaneum'da yapıldı. Pompei'nin bulunduğu
yörede kazılar 1748'de başladı. 1763'te bulunan bir yazıttan kentin Pompei
olduğu anlaşıldı. Aralıklarla sürdürülen kazılar sonucunda ortaya çıkarılan
kentler, Eski Yunan ve Roma sanatına duyulan ilginin yeniden canlanmasına
katkıda bulundu. Eşsiz güzellikteki buluntular, 18. yüzyılda ilk kez
Fransa'da ortaya çıkan Yeni klasikçilik Akımı'nın gelişmesinde önemli rol
oynadı.
Kalıntılar Pompei'nin 3 km uzunluğunda bir
surla çevrili olduğunu gösterir. Kentte çok sayıda tapınak, hamam, pazaryeri,
bir amfi tiyatro ve mozaik resimlerle bezeli evler bulunmuştur. Daha sonraki
yıllarda bazı konutlar özenle onarılmış ve bahçeleri yeniden
yeşillendirilmiştir. Atlı arabaların 1.900 yıl önce sokaklarda bıraktığı derin
tekerlek izleri hâlâ görülebilmektedir. Pompei'yi görmek için bu bölgeye her
yıl binlerce turist gelir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder