RİFAT, Oktay
(1914-1988). Çağdaş Türk şiirinin önde gelen temsilcilerinden biri olan Oktay
Rifat, şair ve dilci Samih Rifat'ın oğludur. Trabzon'da doğdu, Ankara Üniversitesi
Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Paris'teki doktora çalışmasını II. Dünya Savaşı
nedeniyle tamamlayamadı. 1940'ta Türkiye'ye döndü, memurluk, avukatlık yaptı.
İstanbul'da öldü.
Oktay Rifat şiir dünyasında adını, şair arkadaşları
Orhan Veli Kanık ve Melih Cevdet Anday ile birlikte duyurdu. "Garip"
adıyla anılan şiir akımının üç temsilcisinden biriydi. Bu
akıma bağlı olarak yazdığı ve sıradan insanların beğenisine seslenmeyi
amaçlayan yerleşik şiir anlayışına aykırı şiirlerinin ilk örneklerini, bu
arkadaşlarıyla birlikte çıkardığı Garip
(1941) adlı kitapta topladı. Yaşayıp Ölmek, Aşk ve
Avarelik Üstüne Şiirler (1945) adlı kitabında bir yandan Garip
çizgisini sürdürürken, bir yan-
dan
da geleneksel biçimlerle bir dengeye ulaşmaya çalıştı. Şiirin yapısına verdiği
önemle dikkati çekti. Güzelleme (1945) adlı
kitabında halk şiirinin anlatım özelliklerinden geniş ölçüde yararlandı. II.
Dünya Savaşı'nın ertesinden 1950'lerin ortalarına kadar toplumsal içeriği ağır
basan bir şiire yöneldi. Aşağı Yukarı (1952)
ve 1955'te Yeditepe Şiir Armağınını alan Karga ile
Tilki (1954) adlı kitaplarında topladığı alay ve yergi öğeleri ağır
basan bu şiirlerde yerel söyleyişlerden, tekerlemelerden yararlandı. 1956'da
yayımladığı Perçemli Sokak'ta ise, sözcükler
arasındaki düzeni ve ilintiyi bozan, kapalı, yadırgatıcı şiirler yer aldı. Bu
kitaptaki şiirler sözcüklerin dünyasına çekilmiş gibiydi. Âşık Merdiveni' nde (1958) de benzer bir çizgiyi
sürdürdü. Sekiz yıllık bir susuştan sonra 1966'da yayınladığı Elleri Var Özgürlüğün adlı kitabının ilk
bölümünde Yunan mitolojisinden esinlenen, uzun dizelerle kurulmuş, yoğun
şiirler yer alıyordu. Bunların ardından da, çok yönlü arayışlarının ve şiir
birikiminin bireşimi olarak nitelenebilecek yetkin ürünler verme dönemi
geldi.
Oktay Rifat bu dönemde, her biri büyük bir ustalığı
sergileyen Şiirler (1969), Yeni Şiirler (1973),
Çobanıl Şiirler (1976), Bir Cıgara İçimi
(1979), Elifli (1980), Denize Doğru Konuşma (1982), Dilsiz ve Çıplak (1984), Koca Bir Yaz (1987) kitaplarında daha çok doğaya,
kırsal kesime ilişkin görüntüler çizdi. Türkiye insanını, özellikle kırsal
kesim insanını, ayrıntılara inen gözlem gücüyle başarıyla yansıttı. Oyun İçinde Oyun (1948), Birtakım İnsanlar (1961), Kadınlar Arasında (1966), Ankara Sanatseverler Derneği'nce
yılın en iyi oyunu seçilen Yağmur Sıkıntısı
(1969) gibi oyunlarında Türk toplumunun değişik yönlerini gerçekçi bir bakış
açısıyla yansıtmaya çalıştı. Oktay Rifat'm Bir
Kadının Penceresinden (1976), Danaburnu (1980), Bay Lear (1982) adlı romanları da vardır.
Şiirler ile 1970'te
Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü'nü, Bir Cıgara İçimi
ile 1980'de Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü'nü,
Danaburnu ile 1981'de Madaralı Roman Ödülü'nü, Dilsiz ve Çıplak ile de 1984'te Behçet Necatigil
Şiir Ödülü'nü kazanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder