PROTON. Atomlar, temel parçacık ya da
atomaltı parçacık denen daha küçük parçacıklardan oluşur. Her atomun
merkezinde artı yüklü, yoğun bir çekirdek ve bu çekirdeğin çevresinde de enerji
katmanlarına ya da kabuklarına yerleşmiş eksi yüklü elektronlar bulunur.
Protonlar, atomların çekirdeklerinde yer alan temel parçacıklardandır. Her
proton bir artı elektrik yükü taşır; bu yük, büyüklük bakımından elektron
yüküne eşittir, ama zıt kutupludur. Protonun kütlesi elektron kütlesinin 1.836
katı kadardır ve yaklaşık olarak nötronunkine eşittir.
Hidrojen atomunun çekirdeği tek bir protondan
oluşur; başka atomların çekirdeklerinde protonlar ile birlikte nötronlar da
bulunur, ama çekirdeğin artı yükünden yalnızca protonlar sorumludur. Proton
adı 1914'te konmuştur; bu ad, "birincil" ya da "ilk"
anlamına gelen Yunanca protos sözcüğünden
gelir. Bu adın verilmesi, atom kütlesinin neredeyse tamamının protonlardan
kaynaklandığının sanılmasındandı. Oysa atom çekirdeğinde yüksüz parçacıklar
olan nötronlar da yer alıyordu, ama nötron ancak 1930'da keşfedilebildi.
Proton ya da nötron için
zaman zaman nükleon terimi de kullanılır. Çekirdekteki protonların sayısına proton sayısı ya da
atom numarası denir. Elektriksel bakımdan nötr olan bir atomda proton
sayısı ile elektron sayısı aynıdır ve dolayısıyla da proton sayısı elementin
özelliklerini ve periyotlar cetvelindeki yerini belirler.
Protonlar
kararlı parçacıklardır ve parçacık fiziği alanındaki temel araştırmalar için
geliştirilmiş parçacık hızlandırıcılarında kullanılırlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder