BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI İLE SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU VE DİĞER BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI İKİNCİ BÖLÜM

“(3) 15/11/2000 tarihli ve 4603 sayılı Kanun ile bu Kanuna istinaden T.C. Ziraat

Bankası A.Ş.’ye, ödemeleri T.C. Ziraat Bankası A.Ş. kanalıyla yapılmak üzere tarım kredi

kooperatiflerine ve Türkiye Halk Bankası A.Ş.’ye yürürlükte bulunan ve/veya müteakip yıllar

içinde yürürlüğe konulacak olan Bakanlar Kurulu kararları uyarınca verilen görevler

nedeniyle doğan ve bankalar ile tarım kredi kooperatifleri kayıtlarına göre gerçekleşen gelir

kayıpları ve görev zararları, bankalar ve tarım kredi kooperatifleri tarafından yapılacak ödeme

talebine istinaden, ilgili mevzuatında belirlenen usul ve esaslar kapsamında Hazine

Müsteşarlığı bütçesinde yer alan ilgili harcama tertiplerinden gider kaydedilerek ödenir. Bu

ödemeler, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 35 inci maddesi

hükümlerine tabi değildir.

(4) Yapılan ödemeler yıllık bazda Hazine Kontrolörleri Kurulunca incelenir.

İncelemeler sonucunda düzenlenen raporlarda; hesaplanan tutar ile Hazine Müsteşarlığı

bütçesinden yapılmış bulunan ödemeler arasında fark bulunduğunun tespit edilmesi halinde

taraflar yükümlülüklerini faizsiz olarak yerine getirir.”

MADDE 103- 14/10/1999 tarihli ve 4456 sayılı Türkiye Kalkınma Bankası Anonim

Şirketinin Kuruluşu Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde

değiştirilmiştir.

“Bankanın merkezi ana sözleşmesi ile belirlenir.”

MADDE 104- 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun;

a) 73 üncü maddesinin ikinci fıkrasının dördüncü cümlesi ile üçüncü ve dördüncü

fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Kurumun bu fıkra kapsamında elde edeceği sır niteliğindeki bilgi ve belgeler, ceza

soruşturması ve kovuşturması kapsamında savcılıklar ile ceza mahkemeleri, görevden

ayrılmış olsalar dahi, görevleriyle bağlantılı olarak işledikleri iddia edilen suçlardan dolayı

başlatılan soruşturma ve kovuşturmalar ile bağlantılı olarak talepte bulunacak Kurul Başkanı

ve üyeleri ile Kurum personeli dışında hiçbir kişi, kurum ve kuruluşa verilemez.”

“Sıfat ve görevleri dolayısıyla bankalara veya müşterilerine ait sırları öğrenenler, söz

konusu sırları bu konuda kanunen açıkça yetkili kılınan mercilerden başkasına

açıklayamazlar. Bu yükümlülük görevden ayrıldıktan sonra da devam eder. 22/4/1926 tarihli

ve 818 sayılı Borçlar Kanunu, 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla

Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun, 20/4/1967 tarihli ve 854

sayılı Deniz İş Kanunu ile 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalıştırılan

işçi, gemi adamı ve gazetecinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikte her çeşit istihkak

ödemelerinin özel olarak açılan banka hesabına yapılması halinde, bu hesaplara ilişkin bilgi ve

belgelerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı

ile bunlara bağlı ve ilgili kurum ve kuruluşlara verilmesi ile 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 8 inci ve 100 üncü maddelerinin

uygulanması ile genel sağlık sigortalılığında gelir testinin yapılmasına ilişkin bilgi ve

belgelerin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi sırrın ifşası sayılmaz. Bu bilgi ve belgelerin

verilmesine ilişkin usûl ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı,

Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlık ile Kurulca belirlenir.

Kurumun gözetim ve denetimine tabi kuruluşların, bunların ortaklarına, bağlı ortaklık,

iştirak, birlikte kontrol edilen ortaklıklarının faaliyetlerine veya müşterilerine ilişkin yabancı

ülke kanunlarına göre denetime yetkili ve Kurum muadili mercilerin taleplerinin Kurumca

karşılanması, gizlilik sözleşmesi yapılması ve sadece belirtilen amaçlar ile sınırlı kalınması

koşuluyla bankaların ve finansal kuruluşların, kendi aralarında doğrudan doğruya ya da risk

merkezi veya en az beş banka ya da finansal kuruluş tarafından kurulacak şirketler vasıtasıyla

yapacakları her türlü bilgi ve belge alışverişinin yanı sıra doğrudan veya dolaylı pay sahipliği

yoluyla sermayelerinin yüzde onunu ve daha fazlasını temsil eden paylarının satışı amacıyla

muhtemel alıcıların yapacakları değerleme çalışmalarında ya da sermayelerinin yüzde on veya

daha fazlasına sahip olan kredi kuruluşu ile finansal kuruluşlar da dahil ana ortaklıkların

66

konsolide finansal tablo hazırlama çalışmalarında, risk yönetimi ve iç denetim

uygulamalarında veya kredileri de dahil varlıklarının ya da bunlara dayalı menkul kıymetlerin

satışı amacıyla yapılacak değerleme çalışmalarında ya da değerleme, derecelendirme veya

destek hizmeti alınması ile bağımsız denetim faaliyetlerinde ve gerekli tedbirlerin alınması

kaydıyla hizmet alımlarına yönelik işlemlerde kullanılmak üzere bilgi ve belge taleplerinin

karşılanması sırasında banka ya da müşteri sırrı niteliğindeki bilgilerin öğrenilmesi sır

saklama yükümlülüğü dışındadır.”

b) 82 nci maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Kurumun merkezi İstanbul’dadır.”

c) 95 inci maddesinin altıncı fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “Ankara’da Asliye

Ticaret Mahkemesinde” ibaresi “İstanbul’da Asliye Ticaret Mahkemesinde” şeklinde

değiştirilmiştir.

ç) 169 uncu maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Risk Merkezi

EK MADDE 1- Türkiye Bankalar Birliği nezdinde, kredi kuruluşları ile Kurulca

uygun görülecek finansal kuruluşların müşterilerinin risk bilgilerini toplamak ve söz konusu

bilgileri bu kuruluşlar ile gerçek veya tüzel kişilerin kendileriyle ya da onay vermeleri

koşuluyla özel hukuk tüzel kişileri ile de paylaşılmasını sağlamak üzere Risk Merkezi

kurulmuştur.

Kredi kuruluşları ile Kurulca uygun görülecek finansal kuruluşlar, Risk Merkezine üye

olmak zorundadır. Üye kuruluşlar, Risk Merkezince istenilen, müşterileri ile ilgili her türlü

bilgiyi vermekle yükümlüdür. Risk Merkezi, bu yükümlülüğe uymayanlara bilgi akışını

durdurmaya yetkilidir.

Risk Merkezi, Kurumun ve Merkez Bankasının personeli arasından belirleyeceği birer

üye dahil olmak üzere dokuz üyeden oluşan bir yönetim tarafından idare edilir. Risk Merkezi

yönetimini oluşturan üyeler üç yıllık dönem için görev yapmak üzere seçilir.

Risk Merkezi yönetimi, Risk Merkezinin kuruluş amaçları doğrultusunda özel hukuk

tüzel kişileri ile kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi talep etmeye ve bu kurum ve

kuruluşlarla Kurulun uygun görüşüne istinaden bilgi alış-verişine yönelik sözleşmeler

imzalamaya yetkilidir. Kredi kuruluşları ile Kurulca uygun görülecek finansal kuruluşların

müşterilerinin onay vermesi koşuluyla, Risk Merkezi ile bilgi alış-verişi sözleşmesi imzalayan

özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurum ve kuruluşlarına verilecek, müşterilerin bu kuruluşlar

nezdindeki risk bilgileri Kanunun 73 üncü maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında

değerlendirilir.

Risk Merkezinin kuruluşuna, faaliyetine ve çalışmasına, Risk Merkezi yönetiminin

oluşumuna, toplanmasına ve karar almasına, Risk Merkezine verilen bilgilerin kapsam, biçim

ve içeriğine ve bunların paylaşılmasına, paylaşılacak bilgilerin kapsam ve içeriğine,

ücretlendirilmesine ve üyelerce ödenecek aidatların belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar,

Türkiye Katılım Bankaları Birliği ve Kurul tarafından belirlenen finansal kuruluşların üye

oldukları meslek örgütlerinin görüşü ile Kurulun ve Merkez Bankasının uygun görüşü

alınarak Türkiye Bankalar Birliğince belirlenir ve Resmi Gazetede yayımlanır.

Süresinde üyeler tarafından ödenmeyen aidatlar ve komisyonlar Türkiye Bankalar

Birliğince kanuni yollara başvurularak tahsil edilir.

Kurum, gerektiğinde Risk Merkezini denetler, denetime ilişkin usul ve esaslar Kurum

tarafından belirlenir.

Risk Merkezi, topladığı her türlü bilgiyi, Kurum ve Merkez Bankasına istenen biçim

ve sürede vermekle yükümlüdür. Ayrıca, gerçek ya da tüzel kişilerin gerekçesini belirterek

risk bilgilerinin kendilerine verilmesi için yazılı talepte bulunmaları ya da kredi kuruluşları ile

Kurulca uygun görülecek finansal kuruluşlar dışındaki bir özel hukuk tüzel kişisine bu

nitelikteki bilgilerin verilmesi için onay verdiklerinin ispat edilmesi halinde bahse konu

bilgiler de talepte bulunan tarafça karşılanacak belli bir ücret karşılığında verilir.

67

Risk Merkezinin bütün işlem ve kayıtları gizlidir. Sır sahibinin bilgilerinin açıklanması

konusunda açık rızasının bulunması durumunda belirlediği kişiye risk bilgileri verilir. Kişinin

rızasına dayanan bilgilerin verilmesine ilişkin usul ve esaslar, Kurulun ve Merkez Bankasının

uygun görüşü, Türkiye Katılım Bankaları Birliğinin ve Kurulun belirleyeceği kurum ve

kuruluşların görüşü alınarak Türkiye Bankalar Birliğince belirlenir ve Resmi Gazetede

yayımlanır.

Risk Merkezi nezdinde bulunan sır niteliğindeki bilgileri, bu konuda kanunen yetkili

kılınan mercilerden başkalarına açıklayanlar, hukuka aykırı olarak kendisi ya da başkası

yararına kullananlar, yayanlar, verenler, aktaranlar veya ele geçirenler hakkında 159 uncu

madde hükümleri uygulanır. Bu fıkrada tanımlanan suçların bir tüzel kişinin faaliyeti

çerçevesinde işlenmesi halinde, ilgili tüzel kişi hakkında Türk Ceza Kanununun tüzel kişilere

özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

Risk Merkezi, nezdindeki her türlü bilgi alışverişini 73 üncü maddenin dördüncü

fıkrası uyarınca en az beş banka tarafından kurulmuş şirketler aracılığı ile ve bu şirketlerle

yapılacak sözleşmeler çerçevesinde de gerçekleştirebilir.”

d) Geçici 27 nci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki geçici maddeler

eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 28- Risk Merkezinin çalışma usul ve esasları bu Kanunun yayımı

tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde ek 1 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen usul

çerçevesinde Türkiye Bankalar Birliğince belirlenir.

Bu Kanuna göre kurulan Risk Merkezi faaliyete geçinceye kadar, Merkez Bankası

bünyesinde bulunan Risk Merkezi, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümler uyarınca

faaliyetlerini yürütür.

Merkez Bankası nezdindeki Risk Merkezi bilgileri, bu Kanuna göre kurulan Risk

Merkezine aktarılır.

GEÇİCİ MADDE 29- Kurumun merkezinin İstanbul'a taşınmasına ilişkin iş ve

işlemler tamamlanıncaya kadar Kurumun idari merkezi Ankara'dır. Merkezin nakli, iki yıl

içinde tamamlanır. Bakanlar Kurulu bu süreyi uzatmaya yetkilidir.”

MADDE 105- 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun;

a) 10/A maddesine beşinci fıkra olarak aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Kayden izlenen sermaye piyasası araçlarına ilişkin tedbir, haciz ve benzeri her türlü

idari ve adli talepler ilgili hesaplara bağlı ayrı alt hesaplar oluşturulması suretiyle Merkezi

Kayıt Kuruluşunun üyeleri tarafından yerine getirilir. Bu taleplerin doğrudan doğruya Merkezi

Kayıt Kuruluşuna iletilmesi halinde Merkezi Kayıt Kuruluşu bu talebi ilgili hesapların

bulunduğu üyelere elektronik ortamda yönlendirir ve bu üye listesini talepte bulunan kuruma

bildirir. Bu durumda söz konusu talep üyeye yönlendirme tarihinde ilgili üyeye yapılmış gibi

hüküm doğurur. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 79 uncu

maddesi hükmü uyarınca elektronik ortamda tebligatı yapılan alacakların takip ve tahsiline

ilişkin hükümler saklıdır.”

b) 17 nci maddesinin ikinci fıkrasının üçüncü ve dördüncü cümlesi aşağıdaki şekilde

değiştirilmiştir.

“Merkezi İstanbul’dadır. Kurul, yurt içinde gerekli gördüğü yerlerde temsilcilik açabilir ve

sermaye piyasaları açısından yoğun ilişki içinde bulunulan ülkelerde Bakanlar Kurulu

kararıyla yurtdışı temsilcilik açılabilir.”

c) 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üçüncü

cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı bende bu cümleden sonra gelmek üzere aşağıdaki

dördüncü cümle eklenmiş ve aynı maddenin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

“Bu konudaki soruşturma izni, Kurul Başkanı ve üyeleri için ilgili Bakan, personeli için

Başkan tarafından verilir. Kurul Başkan ve üyeleri ile Kurul personelinin cezai ve hukuki

sorumluluğuna ilişkin olarak, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 104

üncü maddesi hükümleri uygulanır.”

68

ç) 28 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine dördüncü paragraf olarak

aşağıdaki paragraf eklenmiştir.

“Kurul tarafından izlenen ve denetlenen borsalar, piyasalar ve diğer teşkilatlanmış

piyasaların, takas ve saklama kurumlarının ve Merkezi Kayıt Kuruluşunun faaliyetlerinden

elde ettikleri faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin azami %10’u Kurul bütçesine Kurul

tarafından gelir olarak kaydedilebilir. Ancak, bu maddeye göre yapılacak ödemelerin zamanı

ve tutarları, gelirin elde edildiği yılı izleyen takvim yılında Kurulun nakit durumu dikkate

alınarak Kurul tarafından en az 30 gün öncesinden ilgili kurumlara bildirilir. Bir takvim yılı

içinde talep edilmeyen tutarlar izleyen yıllarda ödenecek tutara eklenir ve Kurul tarafından

aynı usul ile talep edilebilir. Bu gelirlerin hangi kurumdan ne oranda tahsil edileceği her

takvim yılı için Kurul tarafından belirlenir.”

d) 30 uncu maddesine (f) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (g) bendi eklenmiş

ve mevcut (g) bendi (h) bendi olarak teselsül ettirilmiştir.

“g) Döviz, mal, kıymetli maden veya Kurulca belirlenecek diğer varlıkların kaldıraçlı

alım satımı,”

e) 40 ıncı maddesinin son fıkrasının dördüncü, beşinci, altıncı ve yedinci cümleleri

yürürlükten kaldırılmıştır.

f) Geçici 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve bu

fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra dördüncü fıkra olarak eklenmiştir.

“İkinci fıkrada belirlenen sürenin sonuna kadar teslim edilmeyen sermaye piyasası

araçları, bu tarihten sonra borsada işlem göremez, aracı kurumlarca alım satımına aracılık

edilemez ve katılma belgelerinin geri alımı yapılamaz. Teslim edilerek kayden izlenmesine

başlanmış olan sermaye piyasası araçlarını temsil eden senetler merasime gerek kalmaksızın

hükümsüz hale gelir ve imha edilir.

Her bir sermaye piyasası aracı için Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından kayden

izlemenin başladığı tarihi izleyen yedinci yılın sonuna kadar teslim edilmeyen sermaye

piyasası araçları hisse senedi ise, ihraççıya kanunen intikal eder. Bu durumda paydan doğmuş

olan haklar, hisse senetlerinin ihraççıya intikal tarihinde kendiliğinden sona ermiş sayılır. Söz

konusu payların satışı, ihraççılarca üç ay içerisinde yapılır. Teslim edilmeyen diğer sermaye

piyasası araçlarından doğan alacaklar, bu tarihte zamanaşımına uğrar.”

g) Geçici 12 nci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 13- Kurul merkezinin İstanbul’a taşınmasına ilişkin iş ve işlemler

tamamlanıncaya kadar Kurulun idari merkezi Ankara’dır. Merkezin nakli, iki yıl içinde

tamamlanır. Bakanlar Kurulu bu süreyi uzatmaya yetkilidir.”

MADDE 106- 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

Kanununun;

a) 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“f) Bilgi istemeye ve istatistiki bilgileri toplamaya ilişkin usul ve esasların

belirlenmesi,”

b) 41 inci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Mali ve ekonomik müşavirlik ve mali ajanlık

MADDE 41- Banka, Hükümetin mali ve ekonomik istişare organıdır. Bu sıfatla

Banka, para ve kredi politikası konusunda Hükümetçe incelenmesi istenilecek hususlar

hakkında mütalaa beyan eder.

Devletin milletlerarası mali ve iktisadi münasebetlerinde Bankaya, Hükümetin mali

ajanlığı verilebilir.

Banka, her nevi Devlet iç borçlanma senetlerinin mali servisini, özel kanunlara veya

bunlara dayanan kararlara göre kambiyo denetlemesini ve dış ticaret rejimi tatbikatını veya

benzeri işlemleri yapmakla görevlendirilebilir. Bu sıfatla yaptığı işlemlerden dolayı üçüncü

şahıslar tarafından Bankaya sorumluluk tevcih edilemez.

69

Banka, Hazine Müsteşarlığının talebi üzerine Devletin gerek içerde ve gerekse yabancı

memleketlerde tahsilat ve tediyatını ve bütün Hazine işlemlerini ve memleket içi ve dışı her

nevi para nakil ve havale işlerini yapar veya yaptırır. Bu işler için uygulanacak ücret Banka

tarafından tespit edilir.

Hazine Müsteşarlığına ait tevdiatın nemalandırılmasına ilişkin usul ve esaslar Banka

ile Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken tespit olunur.”

c) 68 inci maddesinin (I) numaralı fıkrasının (b) bendindeki “43 üncü maddesinin

birinci ve ikinci fıkraları ile 44 üncü maddesinde belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen veya

gerçeğe aykırı bilgi ve belge veren” ibaresi “43 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında

belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen veya gerçeğe aykırı bilgi ve belge veren” şeklinde

değiştirilmiştir.

ç) (IV) numaralı Kısmının (IV) numaralı Bölümünün başlığı “Bilgi isteme” olarak

değiştirilmiş ve 44 üncü maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 107- 16/5/2006 tarihli ve 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanununun;

a) 31 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Sosyal Güvenlik Denetmenliği ve Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı

MADDE 31- Kurum taşra teşkilatında Sosyal Güvenlik Denetmeni ve Sosyal

Güvenlik Denetmen Yardımcısı istihdam edilir.

Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığına atanabilmek için 657 sayılı Devlet

Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan şartlara ek olarak aşağıdaki şartlar aranır:

a) En az dört yıllık eğitim veren yüksek öğretim kurumlarının hukuk, siyasal bilgiler,

iktisadî ve idarî bilimler, iktisat, işletme, matematik, istatistik, aktüerya, bankacılık,

sigortacılık, işletme mühendisliği, endüstri mühendisliği, yazılım mühendisliği, elektronik

mühendisliği, elektrik ve elektronik mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, sosyal hizmetler

ve sağlık idaresi/yönetimi fakülte, yüksek okul veya bölümlerinden ya da bunlara denkliği

Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanmış yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından

mezun olmak,

b) Yapılacak yarışma sınavında başarılı olmak,

c) Sınavın yapıldığı gün itibariyle 30 yaşından gün almamış olmak.

Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığına atananlar, en az üç yıl çalışmak ve olumlu

sicil almak kaydıyla yapılacak Denetmenlik yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar.

Denetmenlik yeterlik sınavında başarılı olanlar Sosyal Güvenlik Denetmeni kadrolarına

atanır. Sınavda başarılı olamayanlar bir yıl içinde ikinci kez sınava tâbi tutulur. Bu sınavda da

başarı gösteremeyenler Kurum taşra teşkilatında durumlarına uygun başka kadrolara atanır.

Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılarının mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri,

yarışma ve yeterlilik sınavlarının şekil ve uygulama esasları ile Sosyal Güvenlik Denetmenleri

ve Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılarının görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul

ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

Sosyal Güvenlik Denetmenleri sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasına ilişkin

tespit, denetim ve taramalarda görevlendirilirler ve görevleriyle ilgili kayıt ve belgeleri

inceleme yetkisine sahiptir.”

b) Geçici 7 nci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Personele dair geçiş hükümleri

GEÇİCİ MADDE 8- Bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla,

a) Kurum Sosyal Güvenlik Kontrol Memuru kadrolarında çalışanlardan altı ay içinde

açılacak yeterlik sınavını başarmaları halinde Sosyal Güvenlik Denetmeni kadrolarına

atanırlar. Bunların Sosyal Güvenlik Kontrol Memurluğunda geçen süreleri Sosyal Güvenlik

Denetmenliğinde geçmiş sayılır.

b) (a) bendi gereği Sosyal Güvenlik Denetmeni kadrolarına atanamayan Sosyal

Güvenlik Kontrol Memuru kadrolarında çalışanlar, bu Kanuna ekli ihdas edilen şahsa bağlı

Sosyal Güvenlik Kontrol Memuru kadrolarına atanmış sayılırlar. Bunların herhangi bir

70

şekilde bu kadrolardan ayrılmaları halinde, şahsa bağlı olarak ihdas edilen Sosyal Güvenlik

Kontrol Memuru kadroları kendiliğinden iptal edilmiş olur.”

Bu maddeye göre yapılacak yeterlik sınavlarının usul ve esasları Kurumca belirlenir.

MADDE 108- 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü

Hakkında Kanunun 36/A maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.

İKİNCİ BÖLÜM

Son Hükümler

Mahalli idarelerin ihtiyaç fazlası işçilerine ilişkin hükümler

MADDE 109- (1) İl özel idareleri ile belediyelerin (bağlı kuruluşları hariç) sürekli

işçi kadrolarında çalışan ihtiyaç fazlası işçiler, Milli Eğitim Bakanlığı ve Emniyet Genel

Müdürlüğünün taşra teşkilatındaki sürekli işçi kadrolarına atanır.

(2) İhtiyaç fazlası işçilerin tespitini yapmak üzere vali veya görevlendireceği vali

yardımcısının başkanlığında, il emniyet müdürü, defterdar, il milli eğitim müdürü, Türkiye İş

Kurumu il müdürü ve il mahalli idareler müdüründen oluşan bir komisyon kurulur.

(3) Tespitin yapılmasına esas işçilerin listesi; birinci fıkrada belirtilen mahalli idareler

tarafından bu Kanunun yayımından itibaren kırkbeş gün içinde gerekçesi ile birlikte

komisyona sunulur. İhtiyaç fazlası olarak bildirilen işçilerden norm kadro fazlası olanlar

komisyon tarafından birinci fıkrada belirtilen kurumlara atanmak üzere tespit edilir. Mahalli

idarelerin norm kadrosu dâhilinde olup da ihtiyaç fazlası olarak bildirilen işçiler ise, 3/7/2005

tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesindeki oranlar, kurumun bütçe

dengesi, norm kadrosu ve yürütmekle görevli olduğu hizmetin gereği ile nüfus kriterleri

değerlendirilmek suretiyle birinci fıkrada belirtilen kurumlara atanmak üzere tespit edilir.

İldeki diğer kamu kurum ve kuruluşlarının talepte bulunması halinde, mahalli idareler ile

özelleştirme programında bulunan kuruluşlar hariç olmak üzere bu idarelerde sürekli işçi

statüsünde istihdam edilmek üzere atama işlemi yapılabilir. Komisyon çalışmasını kırkbeş

gün içinde tamamlar. Bu listelerin tespitinden sonra valilerce atama yapılır. (4) Bu madde kapsamında valilikler tarafından atama işleminin kamu kurum ve

kuruluşlarına bildirim yapıldığı tarih itibarıyla sürekli işçi kadroları, diğer kanunlardaki

hükümlere bakılmaksızın ve başka bir işleme gerek kalmaksızın ihdas ve tahsis edilmiş

sayılır. İlgili kurumlar sürekli işçi kadrolarına yapılan atama işlemini onbeş gün içinde

tekemmül ettirerek sonuçlandırır. Atama işlemi yapılan personel ilgili valilikler tarafından en

geç on gün içinde Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.

(5) Ataması tekemmül ettirilen işçiler, çalıştıkları kurumlarınca atama emirlerinin

tebliğini izleyen günden itibaren beş iş günü içinde yeni görevlerine başlamak zorundadırlar.

Bu süre içinde yeni kurumunda işe başlamayan işçilerin atamaları iptal edilerek 22/5/2003

tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 17 nci maddesine göre iş sözleşmeleri sona erdirilir.

(6) Devredilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu iş sözleşmesi

bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir işleminden önce tabi

oldukları toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre, toplu iş sözleşmesi olmayan işçiler

bakımından 2010 yılı Kasım ayında geçerli olan bireysel iş sözleşmesi hükümlerine göre

belirlenir. Devre konu işçiler bakımından devir tarihinden önce doğmuş ve devir tarihinde

ödenmesi gereken borçlardan devralan kurum sorumlu tutulamaz. Kıdem tazminatına ilişkin

hükümler saklıdır.

(7) Bu madde kapsamında işçi nakleden mahalli idarelerin nakil sonrasında oluşan

işçi sayısında beş yıl süreyle artış yapılamaz.

(8) Bu madde kapsamında işçi nakleden mahalli idarelerce üç yıl süreyle, gerçekleşen

en son yıl bütçe gideri içinde yer alan hizmet alımı tutarının, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa

göre belirlenecek yeniden değerleme oranında artırılarak hesaplanacak tutarı aşmayacak

şekilde hizmet alımı için harcama yapılabilir. Bu kapsamda yapılacak harcamaların hizmet

71

gereklerine dayalı olarak belirlenen sınırdan fazla yapılması gerekmesi halinde İçişleri

Bakanlığından izin alınması zorunludur.

(9) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak gerekli görülmesi halinde, Maliye

Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı ve ilgili diğer

kurumların görüşünü alarak uygulamayı yönlendirmeye ve ortaya çıkabilecek tereddütleri

gidermeye İçişleri Bakanlığı yetkilidir.

Bazı mahalli idarelerin borç ve alacaklarının takas ve mahsubu MADDE 110- (1)

10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun geçici 3 üncü maddesi

kapsamında daha önce uzlaşmaya girmemiş olan büyükşehir belediyeleri ve bağlı idareleri ile

Hazine Müsteşarlığına borcu olan ve üyeleri belediyelerden oluşan mahalli idare birlikleri bu

maddenin yürürlük tarihinden itibaren otuz gün içinde başvurmaları halinde borç ve alacakları

5216 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi hükümleri kapsamında takas ve mahsup edilir.

(2) Birinci fıkra kapsamındaki mahalli idare birlikleri başvurularını üye belediyelerin

yetkili mercileri ile birlikte yaparlar. Uzlaşması yapılan mahalli idare birliğinin uzlaşma

kapsamındaki borçları birlik üyesi belediyelerin genel bütçe vergi gelir paylarından 2/7/2008

tarihli ve 5779 sayılı Kanunun 7 nci maddesi çerçevesinde kesinti yapılarak tahsil edilir.

(3) 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanununun geçici 3 üncü

maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında yapılacak işlemler bu madde kapsamı

dışındadır.

Yetki

MADDE 111- (1) Bakanlar Kurulu, bu Kanunun Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü

Kısımlarında öngörülen başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini bir aya kadar uzatmaya

yetkilidir.

(2) Bu Kanunun Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Kısımlarının uygulanmasına

ilişkin usul ve esasları belirlemeye ilgisine göre Maliye Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı veya

Sosyal Güvenlik Kurumu yetkilidir. İl özel idareleri ve belediyelere ait amme alacaklarına

ilişkin hükümlerin uygulamasına dair usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca, TEDAŞ ve

hissedarı olduğu elektrik dağıtım şirketlerinin alacaklarına ilişkin hükümler Enerji ve Tabii

Kaynaklar Bakanlığı ile Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak TEDAŞ, diğer kurumlara

ait alacaklara ilişkin usul ve esaslar bu kurumlar tarafından belirlenir.

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce meydana gelen

trafik kazaları nedeniyle sunulan sağlık hizmet bedelleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından

karşılanır. Söz konusu sağlık hizmet bedelleri için bu Kanunun 32 nci maddesine göre

belirlenen tutarın %20’sinden fazla olmamak üzere belirlenecek tutarın üç yıl süreyle ayrıca

aktarılmasıyla anılan dönem için ilgili sigorta şirketleri ve Güvence Hesabının yükümlülükleri

sona erer. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığı ve Sosyal

Güvenlik Kurumunun görüşü alınarak Hazine Müsteşarlığınca belirlenir.

GEÇİCİ MADDE 2- (1) Bu Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren altı ay içinde

Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün trafik kazalarından

kaynaklanan tedavi giderlerinin tahsili için kurduğu sistem mevcut haliyle Sosyal Güvenlik

Kurumuna devredilir. Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün tasfiyesine

ilişkin iş ve işlemler aynı tarih itibarıyla Sağlık Bakanlığınca gerçekleştirilir.

GEÇİCİ MADDE 3- (1) 13/11/2008 tarihli ve 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli

Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin;

a) Birinci fıkrasına göre bildirim veya beyanda bulunanlardan yurt dışında bulunan

varlıklarını süresi içinde Türkiye’ye getiremeyen veya Türkiye’deki banka ya da aracı

kurumlarda açılacak bir hesaba transfer etmeyenler ile,

b) İkinci fıkrasına göre beyanda bulunanlardan bilanço esasına göre defter tutan

mükelleflerce süresi içinde sermaye artırımında bulunmayanların,

72

ilgili sürenin bitim tarihinden itibaren bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen

ikinci ayın sonuna kadar, bildirim veya beyana konu yurt dışında bulunan varlıklardan para,

döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını Türkiye’ye getirmeleri veya

Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer etmeleri, beyana konu

yurt içinde bulunan varlıkları nedeniyle sermaye artırımında bulunmaları halinde, 5811 sayılı

Kanunda yer alan diğer şartları da taşımaları kaydıyla, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten

itibaren diğer nedenlerle 1/1/2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak yapılacak vergi

incelemeleri hakkında anılan Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası hükmünden

yararlanabilirler.

(2) 5811 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrasına göre bildirilen veya

beyan edilen varlıklar nedeniyle tarh edilen vergileri vadesinde ödemeyenlerden; daha önce

ödemede bulunanlar ile vergi aslı ve bu Kanunun ikinci maddesinin birinci fıkrasının (a)

bendine göre hesaplanacak gecikme zammı tutarını, bu Kanunun 18 inci maddesi hükümleri

hariç olmak üzere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar

ödeyenler, 5811 sayılı Kanunda yer alan diğer şartları da taşımaları kaydıyla, bu maddenin

yürürlük tarihinden itibaren diğer nedenlerle 1/1/2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin

olarak yapılacak vergi incelemeleri hakkında anılan Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci

fıkrası hükmünden yararlanabilirler.

(3) 5811 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin; a) Birinci ve ikinci fıkralarına göre bildirim veya beyanda bulunan mükelleflerden,

diğer nedenlerle 1/1/2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin vergi incelemelerine bağlı

olarak vergi incelemesine yetkili olanların talebi üzerine matrah takdiri için takdir

komisyonlarına sevk edilenler, takdir komisyonlarınca gelir, kurumlar ve katma değer vergisi

(indirimi reddedilen katma değer vergisi dahil) yönünden haklarında takdir edilen matrah

farkları açısından,

b) İkinci fıkrasına göre beyanda bulunanlar, taşınmazlar dışındaki varlıklarını beyan

tarihinden sonra sermaye artırımının gerçekleştirilmesi gereken tarihe kadar banka veya aracı

kurumlarda açılacak hesaplara yatırmak suretiyle ilgili varlıkların tevsik şartını sonradan

gerçekleştirenler,

5811 sayılı Kanunda yer alan diğer şartları da taşımaları kaydıyla anılan Kanunun 3

üncü maddesinin beşinci fıkrası hükmünden yararlanabilirler.

(4) Bu maddenin yürürlük tarihinden önce haklarında yapılan vergi incelemelerine

bağlı olarak vergi incelemesine yetkili olanların talebi üzerine matrah takdiri için takdir

komisyonlarına sevk edilen ve takdir komisyonu kararlarına göre matrah takdir edilerek

tarhiyat yapılan mükelleflerden, söz konusu matrah takdirine ilişkin tarhiyat yapılmadan önce

5811 sayılı Kanuna göre bildirim veya beyanda bulunanlar ile taşınmazlar dışındaki

varlıklarını beyan tarihinden sonra banka veya aracı kurumlarda açılacak hesaplara yatırmak

suretiyle ilgili varlıkların tevsik şartını sonradan gerçekleştirenler hakkında, diğer nedenlerle

1/1/2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin yapılan tarhiyatlar, 5811 sayılı Kanunda yer alan

diğer şartları da taşımaları kaydıyla, bildirim veya beyan edilen tutarlar dikkate alınmak

suretiyle, 213 sayılı Kanunun düzeltme hükümlerine göre düzeltilir; tahakkuk eden vergiler,

bu alacaklarla ilgili olarak açılmış bulunan tüm davalardan bu Kanunun yürürlüğe girdiği

tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar vazgeçilmesi şartıyla terkin edilir, varsa tahsil edilen

tutarlar red ve iade olunur. Bu fıkrada belirtilen düzeltmelerin yapılabilmesi için 5811 sayılı

Kanunda aranılan diğer şartların varlığına ilişkin hususların vergi incelemesine yetkili

olanlarca tespit edilmesi şarttır.

GEÇİCİ MADDE 4- (1) 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere

Gönderilecek Talebe Hakkında Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrası, 4/11/1981

tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun geçici 53 üncü maddesinin birinci fıkrası ile

14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun geçici 34 üncü maddesinin

birinci fıkrası kapsamına girmesine rağmen anılan maddelerde belirtilen sürelerde borçlarının

73

yeniden hesaplanması için müracaat etmeyenler ile söz konusu maddelerin yürürlüğe girdiği

tarihten bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar geçen süre içerisinde anılan düzenlemelerde

belirtilen nedenlerle haklarında borç takibi yapılanlar veya yapılması gerekenlerin, kendilerine

döviz olarak yapılmış olan her türlü masrafa ilişkin borç tutarları, bu Kanunun yayımlandığı

tarihi izleyen üç ay içerisinde borçlu oldukları idarelere başvurmaları halinde, imzaladıkları

yüklenme senedi ile muteber imzalı müteselsil kefalet senedi hükümleri dikkate alınmaksızın

ve ilgililere ödeme yapma sonucunu doğurmaksızın aşağıdaki şekilde yeniden hesaplanır ve

başvuru süresi içerisinde tahsilat işlemi durdurulur.

a) 5/8/1996 tarihinden sonra yüklenme senedi ile muteber imzalı müteselsil kefalet

senedi alınanlar hakkında, 657 sayılı Kanunun ek 34 üncü maddesinin ikinci fıkrası

hükümlerine göre bu Kanunun yayımlandığı tarihten önceki süreler için herhangi bir fer’i

alacak hesaplanmaz.

b) 5/8/1996 tarihinden önce yüklenme senedi ile muteber imzalı müteselsil kefalet

senedi alınanlar hakkında, ilgili adına fiilen ödemenin yapıldığı tarihteki Türkiye Cumhuriyet

Merkez Bankasınca tespit ve ilân edilen efektif satış kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilerek

bulunacak tutar ile bu tutara sarf tarihinden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar geçen

süre için 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere tespit ve ilân edilen kanunî faiz işletilerek

hesaplama yapılır. Ancak, bu hükümlere göre hesaplama yapılması sonucunda borçlunun

aleyhine bir durum ortaya çıkması halinde (a) bendi hükümleri uygulanır.

(2) Bunların daha önce ödemiş oldukları tutar ile mecburi hizmetlerinde

değerlendirilen sürelere isabet eden tutar, yukarıdaki şekilde belirlenecek tutardan düşülür. Bu

madde uyarınca vazgeçilen borç tutarına isabet eden vekalet ücreti de dahil yargılama

giderleri tahsil edilmez. Hesaplanan borç tutarı, ilgilinin durumu ve ödenmesi gereken meblağ

dikkate alınarak azamî beş yıla kadar taksitlendirilebilir.

(3) Birinci fıkra kapsamında bulunanlardan, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten

önce borcunun tamamını ödemeden veya mecburi hizmetini tamamlamadan vefat edenlerin

borç yükümlülükleri ortadan kalkar. Buna bağlı olarak, borçlunun kendisi, mirasçıları ve

kefilleri hakkında her türlü borç yükümlülükleri ortadan kaldırılır ve her türlü borç takibi

işlemlerine son verilir.

GEÇİCİ MADDE 5- (1) Bu Kanunla 5326 sayılı Kanunun 20 nci maddesine eklenen

hüküm kapsamına giren ve bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce işlenmiş olan kabahatlere

ilişkin olarak verilmeyen ya da verildiği halde ilgilisine tebliğ edilmemiş olan idari para

cezasına ilişkin yaptırım kararları, bu Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren, maddede

yapılan değişiklik öncesi hükümlere göre işlemiş olan soruşturma zamanaşımı süresinin kalan

kısmını aşmamak kaydıyla, bir yıl içerisinde verilerek ilgilisine tebliğ edilmediği takdirde

düşer.

GEÇİCİ MADDE 6- (1) 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi

Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki geçmiş beş yıllık dönemdeki

birikmiş zararın taşınması ile ilgili sınırlama Tasfiye Halinde T. Emlak Bankası Anonim

Şirketi yönünden tasfiye süresince uygulanmaz.

GEÇİCİ MADDE 7- (1) 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç

Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 14 üncü ve 16 ncı maddelerine istinaden

çıkarılan Dış Proje Kredilerinin Dış Borç Kaydına İlişkin Esas ve Usuller Hakkında

Yönetmeliğin 8 inci maddesi çerçevesinde genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ve genel

bütçe kapsamı dışındaki kurum ve kuruluşların 1/1/2003 ile 31/12/2008 tarihleri arasında

yapmış oldukları doğrudan kullanımlardan Hazine Müsteşarlığı kayıtlarına göre teyitsiz kalan

kullanımlar, ilgili yıllar bütçe ödeneği ile ilişkilendirilmeksizin, kullanıma ilişkin muhasebe

kayıtlarının yapılarak Hazine Müsteşarlığına bildirilmesi şartıyla teyit edilmiş sayılır.

74

Yürürlük

MADDE 112- (1) Bu Kanunun;

a) Aşağıdaki alt bentlerde belirtilen hükümleri 1/10/2008 tarihinden geçerli olmak

üzere yayımı tarihinde;

1) 24 üncü maddesiyle değiştirilen 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci

fıkrasının (g) bendinin sonuna eklenen cümle,

2) 25 inci maddesiyle değiştirilen 5510 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci

fıkrasının (ı) bendine eklenen “ile 65 yaşını dolduranlardan talepte bulunanlar,” ibaresi,

3) 26 ncı maddesiyle 5510 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b)

bendine “bildirimin Kuruma yapıldığı tarihten” ibaresinden sonra gelmek üzere eklenen ibare,

4) 5510 sayılı Kanunun 67 nci maddesinin birinci fıkrasına eklenen ibare hariç 36 ncı

maddesi,

5) 27 nci, 28 inci, 43 üncü, 46 ncı ve 48 inci maddeleri,

6) 51 inci maddesiyle 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 30 uncu maddesi. b) 23 üncü maddesi, 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g)

bendinin sonuna eklenen cümle hariç 24 üncü maddesi, 30 uncu, 33 üncü, 34 üncü, 35 inci, 37

nci, 38 inci, 39 uncu, 40 ıncı, 42 nci maddeleri ile 51 inci maddesiyle 5510 sayılı Kanuna

eklenen geçici 29 uncu ve geçici 32 nci maddeleri yayımını takip eden ayın birinci gününde,

c) 51 inci maddesiyle 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 34 üncü maddesi ile 69 uncu

maddesi 1/1/2011 tarihinde,

ç) 50 nci maddesiyle 5510 sayılı Kanuna eklenen ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeleri ile 59

uncu maddesiyle 4447 sayılı Kanuna eklenen geçici 10 uncu maddesi 1/2/2011 tarihinde,

d) 100 üncü maddesi 8/2/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,

e) 105 inci maddesinin (a) bendi yayımını izleyen üçüncü ayın sonunda,

f) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,

yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 113- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

75

(1) Sayılı Cetvel

(I) SAYILI LİSTE

(A) CETVELİ

*G.T.İ.P. NO Mal İsmi

Vergi Tutarı

(TL) Birimi

2710.11.11.00.00

(Hafif yağlar ve müstahzarları)

Özel bir işleme tabi tutulacak olanlar

(Yalnız nafta)

2,5000 Kilogram

2710.11.31.00.00

2710.11.41.00.00

2710.11.45.00.11

2710.11.45.00.12

2710.11.45.00.19

2710.11.49.00.11

2710.11.49.00.19

2710.11.51.00.00

Uçak benzini

(İçindeki kurşun miktarı litrede 0,013 gramı geçmeyenler)

Oktanı (RON) 95'den az olanlar

(Kurşunsuz normal benzin)

(İçindeki kurşun miktarı litrede 0,013 gramı geçmeyenler)

(Oktanı (RON) 95 veya daha fazla fakat 98'den az olanlar)

Kurşunsuz benzin 95 oktan

(İçindeki kurşun miktarı litrede 0,013 gramı geçmeyenler)

(Oktanı (RON) 95 veya daha fazla fakat 98'den az olanlar)

Katkılı kurşunsuz benzin 95 oktan

(İçindeki kurşun miktarı litrede 0,013 gramı geçmeyenler)

(Oktanı (RON) 95 veya daha fazla fakat 98'den az olanlar)

Diğerleri

(İçindeki kurşun miktarı litrede 0,013 gramı geçmeyenler)

(Oktanı (RON) 98 veya daha fazla olanlar)

Kurşunsuz benzin 98 oktan

(İçindeki kurşun miktarı litrede 0,013 gramı geçmeyenler)

(Oktanı (RON) 98 veya daha fazla olanlar)

Diğerleri

(İçindeki kurşun miktarı litrede 0,013 gramı geçenler)

Oktanı (RON) 98'den az olanlar

(Kurşunlu normal benzin)

(Kurşunlu süper benzin)

2,5000

1, 8500

1,8915

1,8915

1,8915

2,0135

2,0135

1, 8800

Litre

Litre

Litre

Litre

Litre

Litre

Litre

L i t r e

(İçindeki kurşun miktarı litrede 0,013 gramı geçenler)

Oktanı (RON) 98 veya daha fazla olanlar 1,

8800 L i t r e

(Kurşunlu süper benzin)

(*) G.T.İ.P. NO: Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numaralarıdır.

2710.11.70.00.00 Benzin tipi jet yakıtı 2,5000 Litre

76

2710.11.59.00.00

2710.19.21.00.00 Jet yakıtı (Kerosen) 2,5000 Litre

2710.19.41.00.11

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,05'i geçmeyenler)

Motorin 1, 3045 L i t r e

2710.19.41.00.13

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,05'i geçmeyenler)

Kırsal Motorin 1,3045 Litre

2710.19.41.00.29

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,05'i geçmeyenler)

Diğerleri 1, 3045 L i t r e

2710.19.45.00.12

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,05'i geçen fakat % 0,2'yi

geçmeyenler)

Kırsal Motorin 1,2345 Litre

2710.19.45.00.13

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,05'i geçen fakat % 0,2'yi

geçmeyenler)

Deniz motorini (DMX) 1,2345 Litre

2710.19.45.00.14

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,05'i geçen fakat % 0,2'yi

geçmeyenler)

Deniz motorini (DMA) 1,2345 Litre

2710.19.45.00.15

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,05'i geçen fakat % 0,2'yi

geçmeyenler)

Deniz motorini (DMB) 1,2345 Litre

2710.19.45.00.16

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,05'i geçen fakat % 0,2'yi

geçmeyenler)

Deniz motorini (DMC) 1,2345 Litre

2710.19.45.00.29

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,05'i geçen fakat % 0,2'yi

geçmeyenler)

Diğerleri 1 , 2345 L i t r e

2710.19.49.00.13

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,2'yi geçenler)

Deniz motorini (DMX) 1,2345 Litre

2710.19.49.00.14

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,2'yi geçenler)

Deniz motorini (DMA) 1,2345 Litre

2710.19.49.00.15

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,2'yi geçenler)

Deniz motorini (DMB) 1,2345 Litre

2710.19.49.00.16

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,2'yi geçenler)

Deniz motorini (DMC) 1,2345 Litre

(Ağırlık itibariyle kükürt oranı % 0,2'yi geçenler)

77

2710.19.49.00.18 Diğerleri 1, 2345 L i t r e

2710.19.61.00.11

2710.19.61.00.12

2710.19.61.00.13

2710.19.61.00.14

2710.19.61.00.15

2710.19.61.00.16

2710.19.61.00.17

2710.19.61.00.18

2710.19.61.00.21

2710.19.61.00.22

2710.19.61.00.23

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Fuel oil 3

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMA-30)

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMB-30)

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMD-80)

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RME-180)

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMF-180)

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMG-380)

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMH-380)

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMK-380)

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMH-700)

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMK-700)

0,2370

0,2370

0,2370

0,2370

0,2370

0,2370

0,2370

0,2370

0,2370

0,2370

0,2370

Kilogram

Kilogram

Kilogram

Kilogram

Kilogram

Kilogram

Kilogram

Kilogram

Kilogram

Kilogram

Kilogram

(Fuel oiller)

78

2710.19.61.00.29

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçmeyenler)

Diğerleri 0,2370 Kilogram

2710.19.63.00.11

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Fuel oil 4 (Kalorifer yakıtı) 0,4760 Kilogram

2710.19.63.00.12

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMA-30) 0,4760 Kilogram

2710.19.63.00.13

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMB-30) 0,4760 Kilogram

2710.19.63.00.14

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMD-80) 0,4760 Kilogram

2710.19.63.00.15

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RME-180) 0,4760 Kilogram

2710.19.63.00.16

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMF-180) 0,4760 Kilogram

2710.19.63.00.17

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMG-380) 0,4760 Kilogram

2710.19.63.00.18

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMH-380) 0,4760 Kilogram

2710.19.63.00.21

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMK-380) 0,4760 Kilogram

(Fuel oiller)

79

2710.19.63.00.22

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMH-700) 0,4760 Kilogram

2710.19.63.00.23

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMK-700) 0,4760 Kilogram

2710.19.63.00.29

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 1'i geçen fakat % 2'yi

geçmeyenler)

Diğerleri 0,4760 Kilogram

2710.19.65.00.11

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Fuel oil 5 0,2240 Kilogram

2710.19.65.00.12

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMA-30) 0,2240 Kilogram

2710.19.65.00.13

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMB-30) 0,2240 Kilogram

2710.19.65.00.14

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMD-80) 0,2240 Kilogram

2710.19.65.00.15

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RME-180) 0,2240 Kilogram

2710.19.65.00.16

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMF-180) 0,2240 Kilogram

2710.19.65.00.17

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMG-380) 0,2240 Kilogram

(Fuel oiller)

80

2710.19.65.00.18

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMH-380) 0,2240 Kilogram

2710.19.65.00.21

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMK-380) 0,2240 Kilogram

2710.19.65.00.22

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMH-700) 0,2240 Kilogram

2710.19.65.00.23

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Denizcilik yakıtı (RMK-700) 0,2240 Kilogram

2710.19.65.00.29

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı %2'yi geçen fakat % 2,8'i

geçmeyenler)

Diğerleri 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.11

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Fuel oil 6 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.12

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Denizcilik yakıtı (RMA-30) 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.13

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Denizcilik yakıtı (RMB-30) 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.14

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Denizcilik yakıtı (RMD-80) 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.15

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Denizcilik yakıtı (RME-180) 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.16

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Denizcilik yakıtı (RMF-180) 0,2240 Kilogram

81

2710.19.69.00.17

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Denizcilik yakıtı (RMG-380) 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.18

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Denizcilik yakıtı (RMH-380) 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.21

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Denizcilik yakıtı (RMK-380) 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.22

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Denizcilik yakıtı (RMH-700) 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.23

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Denizcilik yakıtı (RMK-700) 0,2240 Kilogram

2710.19.69.00.99

27.11

(Fuel oiller)

(Ağırlık itibariyle kükürt miktarı % 2,8'i geçenler)

Diğerleri

Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar

(2711.11.00.00.00; 2711.12; 2711.13; 2711.19.00.00.11;

2711.21.00.00.00; 2711.29.00.00.11 ve 2711.29.00.00.12 hariç)

0,2240

2, 5000

Kilogram

K i l og r a m

(Sıvılaştırılmış)

2711.11.00.00.00 Doğal gaz

Motorlu taşıtlarda yakıt olarak kullanılacak olanlar 0,6964 Metreküp

Diğerleri 0,0230 Metreküp

(Sıvılaştırılmış)

2711.12 Propan

(Sıvılaştırılmış)

1, 2100 K i l og r a m

2711.13 Bütan 1,2100 Kilogram

2711.19.00.00.11 Sıvılaştırılmış petrol gazı (L.P.G.)

Motorlu Taşıtlarda Yakıt Olarak Kullanılacak Olanlar (Otogaz)

1,2780 Kilogram

Diğerleri 1,2100 Kilogram

(Gaz halinde)

2711.21.00.00.00 Doğal gaz

Motorlu Taşıtlarda Yakıt Olarak Kullanılacak Olanlar 0,6964 Metreküp

Diğerleri 0,0230 Metreküp

82

2711.29.00.00.11

2711.29.00.00.12

2713.11.00.00.00

2713.12.00.00.00

2713.20.00.00.19

2713.90

3824.90.97.90.54

3824.90.97.90.55

(Gaz halinde)

Propan

(Gaz halinde)

Bütan

(Petrol koku)

Kalsine edilmemiş

(Petrol koku)

Kalsine edilmiş

(Petrol bitümeni)

Diğerleri

Petrol yağlarının veya bitümenli minerallerden elde edilen

yağların diğer kalıntıları

(28.03 pozisyonundaki her nevi karbon imaline mahsus olanlar

hariç)

Oto Biodizel

Yakıt Biodizel

1, 2100 K i l og r a m

1, 2100 K i l og r a m

2,5000 Kilogram

Kilogram

2,5000

Kilogram

2,5000 Kilogram

0,9100

0,9100

(B) CETVELİ

G.T.İ.P. NO

2707.10 2707.20

2707.50.90.00.11

2710.11.21.00.00

2710.11.25.00.00

2710.11.90.00.11

2710.11.90.00.19

2710.19.29.00.00

Ben

zol

(Ben

zen)

Tolu

ol

(tolu

en)

Solvent nafta

(Çözücü nafta)

White spirit

Diğerleri

Diğer solventler

(Çözücüler) (Petrol eteri)

Diğerleri

(Petrol eteri)

Diğerleri

2,5000

Litre

Litre

Mal İsmi

Vergi Tutarı

(TL) Birimi

Kilogra

m

2,0135

Kilogra

m

K i l og r a

m

Kilogra

m

2,0135

Kilogra

m

K i l og r a

m

2, 0135 K i l og r a

m

2, 0135 K i l og r a

m

83

2,0135

2, 0135

2,0135

2, 0135

2901.10.00.90.11

2901.10.00.90.12

2901.10.00.90.13

2902.20.00.00.00

2902.30.00.00.00

2909.19.90.00.13

3811.21.00.10.00

(Petrol eteri)

Hekzan

Heptan

Pentan

Benzen (Benzol)

Toluen (Toluol)

Metil tersiyer bütil eter (MTBE)

(Petrol yağları veya bitümenli minerallerden elde edilen yağları

içerenler)

Mineral yağlar veya mineral yağlar gibi aynı amaçla

kullanılan diğer sıvı yağlar için diğer müstahzar katkılar

2,0135 Kilogram

2,0135 Kilogram

2,0135 Kilogram

2,0135 Kilogram

2,0135 Kilogram

2,0135 Kilogram

Kilogram

3811.29.00.10.00

3811.90.00.10.12

3814.00.90

3824.90.40.00.00

2710.19.71.00.00

2710.19.75.00.00

2710.19.81.00.00

2710.19.83.00.00

(Petrol yağları veya bitümenli minerallerden elde edilen yağları

içermeyenler)

Mineral yağlar veya mineral yağlar gibi aynı amaçla

kullanılan diğer sıvı yağlar için diğer müstahzar katkılar

Hafif mineral yağlar için müstahzar katkılar

Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan organik

karma çözücüler ve incelticiler; boya ve vernik çıkarmada

kullanılan müstahzarlar

Diğerleri

(Esası bütil asetat olanlar hariç)

Vernikler ve benzeri ürünler için anorganik karma

çözücüler ve incelticiler

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Özel bir işleme tabi tutulacak olanlar

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

2710.19.71.00 Alt pozisyonunda belirtilen işlemlerden başka

bir işlemle kimyasal değişime tabi tutulacak olanlar

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Motor yağları, kompresör yağlama yağları, türbin yağlama

yağları

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Hidrolik amaçlara mahsus sıvı yağlar

Kilogram

Kilogram

0,0650

Kil

ogram

Kilogram K i l og r

a m

Kilogram

2,0135

2,0135

2,0135

0,0650

1, 0560

1,0560

1,0560

1,0560

Kilo gram Kilogram

84

2710.19.85.00.00

2710.19.87.00.00

2710.19.91.00.00

2710.19.93.00.00

2710.19.99.00.25

2710.19.99.00.21

2710.19.99.00.22

2710.19.99.00.23

2710.19.99.00.24

2710.19.99.00.98

2710.19.25.00.11

2710.19.25.00.19

3403.11.00.00.00

3403.19.10.00.00

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Beyaz yağlar, sıvı parafin 1,0560 Kilogram

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Dişli yağları ve redüktör yağları 1,0560 Kilogram

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Metal işlemeye mahsus bileşikler, kalıp çıkarma yağları,

aşınmayı önleyici yağlar

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Elektrik izolasyonuna mahsus yağlar

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Diğer madeni yağlar

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Spindle oil

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Light neutral

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Heavy neutral

(Yağlama yağları; diğer yağlar)

Bright stock

(Yağlama yağları; diğer yağlar

Diğerleri

(Yalnız baz yağlar)

Gazyağı Diğerleri

(Yağlama müstahzarları)

Dokumaya elverişli maddelerin, deri ve köselenin, post ve

kürklerin veya diğer maddelerin işlenmesine mahsus

müstahzarlar

(Yağlama müstahzarları)

Esas madde olarak kabul edilmemek şartıyla, ağırlık

itibarıyla % 70 veya daha fazla petrol yağları veya bitümenli

minerallerden elde edilen yağları içerenler 1,0560 Kilogram

85

1,0560 Kilogram

1,0560 Kilogram

1,0560 Kilogram

1,0560 Kilogram

1,0560 Kilogram

1,0560 Kilogram

1,0560 Kilogram

1,0560 Kilogram

0,7605 Litre

0,7605 Litre

1,0560 Kilogram

3403.19.90.00.00

3403.91.00.00.00

3403.99.00.00.00

(Yağlama müstahzarları)

Diğerleri

(Yağlama müstahzarları)

Dokumaya elverişli maddelerin, deri ve köselenin, post ve

kürklerin veya diğer maddelerin işlenmesine mahsus

müstahzarlar

(Yağlama müstahzarları)

Diğerleri

1,0560 Kilogram

1,0560 Kilogram

1,0560 Kilogram

86

G.T.İ.P. NO

8701.20

(2) Sayılı Cetvel

(II) SAYILI LİSTE

Mal İsmi

Yarı römorkler için çekiciler

Vergi

Oranı (%)

4

87.02 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus (sürücü dahil) motorlu taşıtlar

Otobüs

Midibüs

Minibüs

1

4 9

87.03 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer

motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış

arabaları dahil) [Yalnız binek otomobilleri, steyşın vagonlar, yarış arabaları,

arazi taşıtları vb., (Para arabaları dahil), motorlu karavanlar, elektrik, gaz,

güneş enerjili vb. motorlu taşıtlar.] [Ambulanslar, mahkum taşımaya mahsus

arabalar, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış

motorlu taşıtlar, özellikle kar üzerinde hareket etmek için dizayn edilmiş

sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu olanlar (dizel veya yarı dizel)

veya kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu taşıtlar, diğerleri (Golf

arabaları vb. taşıtlar) hariç]

-Yük taşımasında kullanılıp azami ağırlığı 3,5 tonu aşmayan ve yolcu taşıma

kapasitesi (Yolcu taşıma kapasitesi sürücü dâhil toplam yolcu sayısının 70

kilogramla çarpılması suretiyle hesaplanır. Bu hesaplamada koltuk olmasa dahi,

koltuk montajı için bulunan sabit tertibatlar da koltuk olarak dikkate alınır) istiap

haddinin (bir aracın güvenle taşıyabileceği sürücü ve yolcu dâhil toplam yük

ağırlığı) % 50'sinin altında olan motorlu araçlardan (bütün tekerlekleri motordan

güç alan veya alabilenler, binek otomobilleri, steyşın vagonlar, yarış arabaları,

arazi taşıtları hariç)

İstiap haddi 850 kilogramı geçmeyip motor silindir hacmi 2000 cm³’ün altında

olanlar

İstiap haddi 850 kilogramı geçip motor silindir hacmi 2800 cm³’ün altında

olanlar

-Motor silindir hacmi 3200 cm³'ü geçmeyen sürücü dahil 9 kişilik oturma yeri

olanlar

-Diğerleri

Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyenler

Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçen fakat 2000 cm3'ü geçmeyenler

Motor silindir hacmi 2000 cm3'ü geçenler

10

10

10

37

60

84

8703.10.11.00.00 Özellikle kar üzerinde hareket etmek için dizayn edilmiş sıkıştırma

ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu olanlar (dizel veya yarı dizel) veya

kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu taşıtlar 6,7

8703.10.18.00.00 Diğerleri 6, 7

(Golf arabaları vb. taşıtlar)

87.04 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar

87

(Yalnız kayıt ve tescile tabi olanlar )

- Azami yüklü kütlesi 4700 kilogramı geçmeyip sürücü sırasından başka oturma

yeri veya sürücü sırası dışında yanda pencereleri olanlar (kapalı kasalı

olmayanlardan motor silindir hacmi 3200 cm³'ü geçmeyenler hariç);

Motor silindir hacmi 3000 cm³'ü geçmeyenler 10

Motor silindir hacmi 3000 cm³'ü geçen fakat 4000 cm³'ü geçmeyenler 52

Motor silindir hacmi 4000 cm³'ü geçenler 75

- Kapalı kasalı olup istiap haddi 620 kilogramın altında olanlar 10

- Diğerleri 4

87.05 Özel amaçlı motorlu taşıtlar (insan veya eşya taşımak üzere özel olarak

yapılmış olanlar hariç) (Örneğin; kurtarıcılar, vinçli taşıtlar, itfaiye taşıtları,

beton karıştırıcı ile mücehhez taşıtlar, yol süpürmeye mahsus arabalar,

tohum, gübre, zift, su ve benzerlerini püskürten arabalar, seyyar atölyeler,

seyyar radyoloji üniteleri) 4

[(Yalnız kayıt ve tescile tabi olanlar) (İtfaiye taşıtları hariç)]

87.09 Fabrika, antrepo, liman veya hava limanlarında kısa mesafelerde eşya

taşımaya mahsus, kaldırma tertibatı ile donatılmamış kendinden hareketli

yük arabaları; demiryolu istasyon platformlarında kullanılan türde

çekiciler; bu taşıtların aksam ve parçaları 4

87.11 Motosikletler (mopedler dahil) ve bir yardımcı motoru bulunan tekerlekli

taşıtlar (sepetli olsun olmasın); sepetler

(sepetler hariç)

Motor silindir hacmi 250 cm³’ü geçmeyenler 22

Motor silindir hacmi 250 cm³’ü geçenler 37

88.02 Diğer hava taşıtları (helikopterler, uçaklar gibi); uzay araçları (uydular

dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve yörünge-altı araçları 0,5

[(Yalnız helikopterler ve uçaklar) (Askeri, zirai, yangınla mücadelede kullanılan

özel yapıdaki helikopterler ve uçaklar hariç)]

8901.10.10.00.11 18 Gros tonilatoyu geçmeyen gezinti gemileri 6,7

(Denizde seyretmeye mahsus olanlar)

8901.10.90.00.11 Yolcu ve gezinti gemileri 6,7

(Denizde seyretmeye mahsus olmayanlar)

89.03 Yatlar ve diğer eğlence ve spor tekneleri; kürekli kayıklar ve kanolar 8

(Şişirilebilir olanlar, birim ağırlığı 100 kg.ı geçmeyenler, kürekli kayıklar ve

kanolar hariç)

NOT : Bu listedeki malların aksam ve parçaları kapsama dahil değildir.

88

(3) Sayılı Cetvel

G.T.İ.P. NO

2202.10.00.00.13

(III) SAYILI LİSTE

(A) CETVELİ

Mal İsmi

Kolalı Gazozlar

Asgari

Maktu Vergi

Vergi Tutarı

Oranı (%) (TL/Lt)

25 -

2203.00

22.04

Malttan üretilen biralar 63,3

Taze üzüm şarabı (kuvvetlendirilmiş

şaraplar dahil); üzüm şırası (20.09

pozisyonunda yer alanlar hariç) 63,3

(2204.10 köpüklü şaraplar ve 2204.30 diğer

üzüm şıraları hariç)

0,44

2,44

2204.10

22.05

Köpüklü şaraplar 275,6

Vermut ve diğer taze üzüm şarapları

(bitkiler veya kokulu maddelerle 275,6

aromalandırılmış) (2205.10.10.00.00,

2205.10.90.00.12 hariç)

16,12

22,1

2205.10.10.00.00

2206.00

2205.10.90.00.12

2207.20

Alkol derecesi hacim itibariyle % 18 veya

daha az olanlar 275,6

Fermente edilmiş diğer içecekler (elma

şarabı, armut şarabı, bal şarabı gibi),

tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya

yer almayan fermente edilmiş içeceklerin

karışımları ve fermente edilmiş içeceklerle

alkolsüz içeceklerin karışımları 275,6

Alkol derecesi hacim itibariyle % 22'den

fazla olanlar 275,6

Alkol derecesi ne olursa olsun tağyir

(denatüre) edilmiş etil alkol ve damıtım

yoluyla elde edilen diğer alkollü içkiler 275,6

(Alkol derecesi ne olursa olsun tağyir

(denatüre) edilmiş etil alkol hariç)

17,55

2,44

85,8

85,8

22.08 Alkol derecesi hacim itibariyle % 80'den az

olan tağyir (denatüre) edilmemiş etil alkol;

damıtım yoluyla elde edilen alkollü içkiler,

likörler ve diğer alkollü içecekler

[(2208.90.91; 2208.90.99) Alkol derecesi

hacim itibariyle % 80'den az olan tağyir

(denatüre) edilmemiş etil alkol hariç,

(2208.20; 2208.50; 2208.60; 2208.70 ve

2208.90 hariç)]

275,6 85,8

89

2208.20

2208.50

2208.60

2208.60.91.00.00

2208.60.99.00.00

Üzüm şarabı veya üzüm cibresinin

damıtılması yolu ile elde edilen alkollü

içkiler

Cin ve Geneva

Votka (2208.60.91.00.00, 2208.60.99.00.00

hariç)

Muhtevası 2 litreyi geçmeyen kaplarda

olanlar (Alkol derecesi hacim itibariyle %

45.4'den fazla olanlar)

Muhtevası 2 litreyi geçen kaplarda olanlar

(Alkol derecesi hacim itibariyle % 45.4'den

fazla olanlar)

71,5

275,6

275,6 57,2

275,6 57,2

275,6 85,8

275,6 85,8

2208.70

2208.90

2208.90.48.00.11

2208.90.71.00.11

Likörler 275,6 78,65

Diğerleri (2208.90.48.00.11,

2208.90.71.00.11 hariç)

275,6 85,8

Rakı

(Muhtevası 2 litreyi geçmeyen kaplarda

olanlar)

275,6 51,48

Rakı 275,6

(Muhtevası 2 litreyi geçen kaplarda olanlar)

(B) CETVELİ

G.T.İ.P. NO

2402.10.00.00.11

2402.10.00.00.12

2402.10.00.00.19

2402.20

2402.90.00.00.00

Mal İsmi

Tütün içeren purolar

Uçları açık purolar

Sigarillolar

Tütün içeren sigaralar

Diğerleri (Tütün yerine geçen maddelerden

yapılmış purolar, uçları açık purolar, sigarillolar

ve sigaralar)

Vergi

Oranı (%)

Asgari

Maktu

Vergi

Tutarı (TL

63 0,1325

63 0,1325

63 0,1325

63 0,1325

90

51,48

2403.10

2403.10.10.00.19

-Tütün yerine geçen maddelerden yapılmış

purolar, uçları açık purolar ve sigarillolar

-Tütün yerine geçen maddelerden yapılmış

sigaralar

İçilen tütün (Herhangi bir oranda tütün

yerine geçen maddeleri içersin içermesin)

(2403.10.10.00.19 ve 2403.10.90.00.19 hariç)

Diğerleri

(Net muhtevası 500 gramı geçmeyen

ambalajlarda olanlar)

63 0,1325

63 0,1325

63 0,1325

63 0,1325

2403.10.90.00.19 Diğerleri

(Net muhtevası 500 gramı geçen ambalajlarda

olanlar)

63 0,1325

2403.99.10.00.00 Enfiye ve çiğnemeye mahsus tütün 63 0,1325

91

G.T.İ.P. NO

1604.30

(4) Sayılı Cetvel

(IV) SAYILI LİSTE

Mal İsmi

Havyar ve havyar yerine kullanılan ürünler

Vergi

Oranı (%)

20

3303.00 Parfümler ve tuvalet suları (3303.00.90.00.11 Kolonyalar hariç) 20

33.04

Güzellik veya makyaj müstahzarları ve cilt bakımı için müstahzarlar

(İlaçlar hariç) (güneş kremleri veya güneşlenme müstahzarları dahil);

manikür ve pedikür müstahzarları

3305.20.00.00.00 Perma ve defrize müstahzarları

3305.30.00.00.00 Saç spreyleri

20

20

20

3305.90

(Saç losyonları, boyaları, v.b)

Diğerleri 20

33.07 Traş öncesi, traş sırasında veya traştan sonra kullanılan

müstahzarlar, vücut deodorantları, banyo müstahzarları, tüy

dökücüler ve tarifenin başka yerinde yer almayan veya belirtilmeyen

diğer parfümeri, kozmetik veya tuvalet müstahzarları, kapalı yerlerde

kullanılan müstahzar deodorantlar (parfümlü veya dezenfekte edici

vasfı olsun olmasın)

Traş köpüğü ve traş kremi

20

6,7

3401.11.00.90.00 Diğerleri (Yalnız traş sabunu) 6,7

4103.90.90.00.11 Diğer hayvanların yaş derileri

(Koyun ve kuzuların yaş derileri hariç)

[Yalnız develerin (tek hörgüçlü dahil) ham derileri]

20

4103.90.90.00.12 Diğer hayvanların kuru derileri

(Koyun ve kuzuların kuru derileri hariç)

[Yalnız develerin (tek hörgüçlü dahil) ham derileri]

20

4103.90.90.00.13 Diğer hayvanların pikle derileri

(Koyun ve kuzuların pikle derileri hariç)

[Yalnız develerin (tek hörgüçlü dahil) ham derileri]

20

4103.90.90.00.19 Diğerleri

(Koyun ve kuzu ile keçi ve oğlakların ham postları hariç)

[Yalnız develerin (tek hörgüçlü dahil) ham derileri]

20

43 Postlar, kürkler ve taklit kürkler; bunların mamülleri

[Bu fasılda yer alan koyun, kuzu, keçi, oğlak ve sığırların (bufalo dahil)

20

92

postları, kürkleri ve taklit kürkleri ile bunlardan mamul giyim eşyası,

aksesuarları ve diğer eşya hariç]

49.1 Kitaplar, broşürler, risaleler ve benzeri matbuat (ayrı ayrı sayfalar halinde

olsun olmasın) 20

(Yalnız 3266 sayılı Kanunla değişik 1117 sayılı Kanun hükümlerine göre

poşetlenerek satılanlar)

49.2 Gazeteler ve periyodik yayınlar (resimli olsun olmasın veya reklam içersin

içermesin) 20

(Yalnız 3266 sayılı Kanunla değişik 1117 sayılı Kanun hükümlerine göre

poşetlenerek satılanlar)

(Cam seramiğinden sofra ve mutfak eşyası)

7013.10.00.10.00 Sofra ve mutfak işleri için olanlar 20

(Kurşun kristalden ayaklı bardak)

7013.22.10.00.00 El imali olanlar 20

(Kurşun kristalden ayaklı bardak)

7013.22.90.00.00 Makine imali olanlar 20

(Kurşun kristalden el imali bardak)

7013.33.11.00.00 Kesilmiş veya başka şekilde dekorlanmış 20

(Kurşun kristalden el imali bardak)

7013.33.19.00.00 Diğerleri 20

(Kurşun kristalden makine imali bardak)

7013.33.91.00.00 Kesilmiş veya başka şekilde dekorlanmış 20

(Kurşun kristalden makine imali bardak)

7013.33.99.00.00 Diğerleri 20

(Kurşun kristalden sofra ve mutfak eşyası)

7013.41.10.00.00 El imali olanlar 20

(Bardak hariç)

(Kurşun kristalden sofra ve mutfak eşyası)

7013.41.90.00.00 Makine imali olanlar 20

(Bardak hariç)

(Kurşun kristalden tuvalet, yazıhane ve ev tezyinatı ve benzeri işler için

diğer cam eşya)

7013.91.10.00.00 El imali olanlar 20

(Kurşun kristalden tuvalet, yazıhane ve ev tezyinatı ve benzeri işler için

diğer cam eşya)

7013.91.90.00.00 Makine imali olanlar 20

93

71.1 Tabii inci veya kültür incileri (işlenmiş veya tasnife tabi tutulmuş olsun

olmasın) (fakat ipliğe dizilmemiş, mıhlanmamış veya takılmamış); tabii inci

veya kültür incileri (taşınmasında kolaylık sağlamak amacıyla geçici olarak

ipliğe dizilmiş) 20

71.2 Elmaslar (işlenmiş olsun olmasın, fakat mıhlanmamış veya

takılmamış) 20

(Sanayide kullanılanlar hariç)

71.3 Kıymetli taşlar (elmaslar hariç) veya yarı kıymetli taşlar (işlenmiş veya tasnife

tabi tutulmuş olsun olmasın) (fakat ipliğe dizilmemiş, mıhlanmamış veya

takılmamış); kıymetli taşlar (elmaslar hariç) veya yarı kıymetli taşlar (tasnife

tabi tutulmamış) (taşınmasında kolaylık sağlamak amacıyla geçici olarak ipliğe

dizilmiş) 20

(Sanayide kullanılmayan sentetik veya terkip yoluyla elde edilen kıymetli

veya yarı kıymetli taşlar)

7104.90.00.00.19 Diğerleri 20

71.05 Tabii veya sentetik, kıymetli veya yarı kıymetli taşların toz ve

pudraları 20

(Sanayide kullanılanlar hariç)

71.16 Tabii inci veya kültür incilerinden, kıymetli ya da yarı kıymetli

taşlardan eşya (tabii, sentetik veya terkip yoluyla elde edilmiş) 20

8214.20.00.00.00 Manikür ve pedikür takım ve aletleri (tırnak törpüleri dahil) 20

(Kaşık, çatal vb. takım halinde)

8215.10.20.00.11 Altın ve gümüşle kaplamalı olanlar 20

(Tek kaşık, çatal vb.)

8215.91.00.90.11 Altın ve gümüşle kaplamalı olanlar 20

84.15 Klima cihazları (motorlu bir vantilatör ile nem ve ısıyı değiştirmeye

mahsus tertibatı olanlar) (nemin ayrı olarak ayarlanamadığı cihazlar

dahil) 6,7

[(Yalnız 8415.10.10.00.00 Tek bir gövde halinde (Self-contained);

8415.10.90.00.00 Ayrı elemanlı sistemler (split sistem); 8415.81.00.90.00

Diğerleri (Bir soğutucu ünite ve soğutma-ısıtma çevrimini tersine

değiştiren bir valf içerenler) (ters çevrimli ısı pompaları); (sivil hava

taşıtlarında kullanılmaya, binek otolarına, diğer karayolu taşıtlarına

mahsus olmayanlar); 8415.82.00.90.00 Diğerleri (Bir soğutucu ünite

içeren, sivil hava taşıtlarında kullanılmaya, binek otolarına, diğer karayolu

taşıtlarına mahsus olmayan, pencere ve duvar tipi olmayan, motorlu

taşıtlarda şahıslar için kullanılmayan klima cihazı); 8415.83.00.90.00

Diğerleri (Bir soğutucu ünite içermeyen, sivil hava taşıtlarında

kullanılmaya, binek otolarına, diğer karayolu taşıtlarına mahsus olmayan,

pencere ve duvar tipi olmayan motorlu taşıtlarda şahıslar için

kullanılmayan klima cihazı)

94

84.18 Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar

(elektrikli olsun olmasın); ısı pompaları (84.15 pozisyonundaki klima

cihazları hariç) 6,7

(Diğer soğutucu veya dondurucu cihazlar; ısı pompaları hariç)

8419.11.00.00.00 Gazla çalışan anında su ısıtıcılar 6,7

(Katı yakıtlı)

8419.19.00.00.11 Termosifonlar (depolu su ısıtıcıları) 6,7

(Termosifonlar ve güneş enerjili su ısıtıcıları dışındaki elektrikli olmayan

anında veya depolu su ısıtıcıları)

8419.19.00.00.19 Diğerleri 6,7

(Çamaşır kurutma makinaları)

8421.12.00.00.11 Bir defada kurutacağı çamaşırın kuru ağırlığı 6 kg'ı geçmeyecek

kapasitede olanlar 6,7

(Bulaşık yıkama makinaları)

8422.11.00.00.00 Evlerde kullanılanlar 6,7

(Kuru çamaşır kapasitesi 6 kg.ı geçmeyen tam otomatik çamaşır yıkama

makinası)

8450.11.11.00.00 Çamaşırı önden yüklemeli olanlar 6,7

(Kuru çamaşır kapasitesi 6 kg.ı geçmeyen tam otomatik çamaşır yıkama

makinası)

8450.11.19.00.00 Çamaşırı üstten yüklemeli olanlar 6,7

(Tam otomatik çamaşır yıkama makinası)

8450.11.90.00.00 Kuru çamaşır kapasitesi 6 kg'ı geçen fakat 10 kg'ı geçmeyenler 6,7

(Çamaşır yıkama makinası)

8450.12.00.00.00 Diğer çamaşır makinaları (Santrifüjlü kurutma tertibatlı olanlar) 6,7

(Kuru çamaşır kapasitesi 10 kg.ı geçmeyen, santrifüjlü kurutma tertibatı

olmayan çamaşır yıkama makinası)

8450.19.00.00.11 Elektrikli olanlar 6,7

(Elektrikli olmayan çamaşır yıkama makinası)

8450.19.00.00.19 Diğerleri 6,7

(Kuru çamaşır kapasitesi 10 kg.ı geçmeyen kurutma makinaları)

8451.21.00.00.11 Evlerde kullanılanlar 6,7

85.08 Vakumlu elektrik süpürgeleri 6,7

95

(Gıda maddelerini öğütücüler ve karıştırıcılar; meyva veya sebze presleri,

vb.; et kıyma makinaları vb.)

85.09 Ev işlerinde kullanılmaya mahsus kendinden elektrik motorlu elektromekanik

cihazlar (85.08 pozisyonunda yer alan vakumlu elektrik

süpürgeleri hariç) 6,7

(Elektrikli)

8510.10.00.00.00 Traş makinaları 6,7

85.16 Elektrikli anında veya depolu su ısıtıcılar ve daldırma tipi ısıtıcılar;

herhangi bir mahallin veya toprak ve benzeri yerlerin ısıtılmasına

mahsus elektrikli cihazlar; berber işleri için elektrotermik cihazlar

(örneğin; saç kurutucular, saç kıvırma cihazları, saç kıvırma

maşalarını ısıtma cihazları) ve el kurutma makinaları; elektrikli

ütüler; ev işlerinde kullanılan diğer elektrotermik cihazlar; elektrikli

ısıtıcı rezistanslar (85.45 pozisyonundakiler hariç) (8516.40 Elektrikli

ütüler hariç) 6,7

8517.11.00.00.00 Kordonsuz ahizeli telli telefon cihazları 20

8517.12.00.00.11 Alıcısı bulunan verici portatif (cellular) telsiz telefon cihazları

20

8517.12.00.00.12 Alıcısı bulunan verici mobil araç (cellular) telsiz telefon cihazları 20

8517.12.00.00.13 Alçak güçlü (100 miliwatt'dan küçük) mobil telsiz telefon cihazları 20

8517.69.31.00.00 Arama, uyarma veya çağırma sistemlerinde kullanılan taşınabilir

alıcılar 20

8517.69.39.00.00 Diğerleri 20

(Yalnız amatör telsiz alıcı cihazları)

8517.69.90.90.14 Alıcısı bulunan verici halk bandı (CB) ve 49 MHz alçak güçlü (100

miliwatt'dan küçük) telsiz cihazları 20

8517.69.90.90.15 Alıcısı bulunan verici kablosuz mikrofon cihazları 20

8517.69.90.90.18 Alıcısı bulunan verici amatör telsiz telefon cihazları 20

8517.69.90.90.21 Alıcısı bulunan verici alçak güçlü ve oyuncak telsiz cihazları (gücü 100

miliwatt'dan az olanlar) 20

8517.69.90.90.29 Diğerleri 20

(Yalnız amatör telsiz telefon verici cihazları ve telsiz alarm cihazları)

85.18 Mikrofonlar ve bunların mesnetleri; hoparlörler (kabinlerine monte

edilmiş olsun olmasın); başa takılan kulaklıklar, kulağa takılan

kulaklıklar (bir mikrofonla kombine halde olsun olmasın), bir

mikrofon ve bir veya daha fazla hoparlör içeren setler; elektrikli ses

frekansı yükselteçleri, takım halindeki ses amplifikatörleri 20

96

85.19 Ses kaydetme veya kaydedilen sesi tekrar vermeye mahsus cihazlar 6,7

(8519.81.81.00.00, 8519.81.85.00.00, 8519.81.95.00.00, 8519.89.90.10.00.

8519.89.90.90.00 hariç)

85.21 Video kayıt veya gösterme cihazları (bir video tunerle birlikte olsun

olmasın) 6,7

(Manyetik mesnetler)

8523.29.15.00.18 Video bantları 6,7

(Diğer manyetik mesnetler)

8523.29.39.00.16 Video bantları 6,7

(Kayıt yapılmamış optik mesnetler)

8523.40.11.00.11 Lazer diskler 6,7

(Kayıt yapılmamış optik mesnetler)

8523.40.13.00.11 Lazer diskler 6,7

(Kayıt yapılmamış optik mesnetler)

8523.40.19.00.11 Lazer diskler 6,7

(Otomatik bilgi işlem makinası dışında kullanılanlar)

8523.40.51.00.00 Dijital çok yönlü diskler (DVD) 6,7

(Dijital çok yönlü olmayan diskler)

8523.40.59.00.00 Diğerleri 6,7

8525.80 Televizyon kameraları, dijital kameralar ve görüntü kaydedici

kameralar [Yalnız 8525.80.11 Üç veya daha fazla kamera tüpü olan 20

televizyon kameraları; 8525.80.19 Televizyon kameraları (8525.80.11

pozisyonunda olmayan televizyon kameraları); 8525.80.30.00.00 Dijital

kameralar]

8526.92 Uzaktan kumanda etmeye mahsus telsiz cihazları 20

8527.12 Cep tipi radyo kaset çalar 20

8527.13 Ses kayıt veya kaydedilen sesi tekrar vermeye mahsus cihaz ile birlikte olan

diğer cihazlar 20

(Harici bir güç kaynağı olmaksızın çalışan radyo yayınlarını alıcı diğer

cihazlar)

8527.19.00.00.00 Diğerleri 6,7

(Sadece harici bir güç kaynağı ile çalışabilen motorlu taşıtlarda kullanılan

türde numerik radyo yayınlarını alıcı cihazlar)

8527.21.20.00.00 Lazer okuma sistemli olanlar 20

97

(Sadece harici bir güç kaynağı ile çalışabilen motorlu taşıtlarda kullanılan

türde numerik radyo yayınlarını alıcı cihazlar)

8527.21.52.00.00 Kaset tipi olup analog ve dijital okuma sistemli olanlar 20

(Kaset tipi olmayan) (Sadece harici bir güç kaynağı ile çalışabilen motorlu

taşıtlarda kullanılan türde numerik radyo yayınlarını alıcı cihazlar)

8527.21.59.00.00 Diğerleri 20

(Sadece harici bir güç kaynağı ile çalışabilen motorlu taşıtlarda kullanılan

türde numerik radyo yayınlarını alıcı cihazlar)

8527.21.70.00.00 Lazer okuma sistemli olanlar 20

(Sadece harici bir güç kaynağı ile çalışabilen motorlu taşıtlarda kullanılan

türde numerik radyo yayınlarını alıcı cihazlar)

8527.21.92.00.00 Kaset tipi olup analog ve dijital okuma sistemli olanlar 20

(Kaset tipi olmayan, sadece harici bir güç kaynağı ile çalışabilen motorlu

taşıtlarda kullanılan türde numerik radyo yayınlarını alıcı cihazlar)

8527.21.98.00.00 Diğerleri 20

(Sadece harici bir güç kaynağı ile çalışabilen motorlu taşıtlarda kullanılan

türde ses kayıt cihazı ile birlikte olmayan radyo yayınlarını alıcı cihazlar)

8527.29.00.00.00 Diğerleri 20

(Radyo yayınlarını alıcı diğer cihazlar)

8527.91.11.00.00 Kaset tipi olup analog ve dijital okuma sistemli olanlar 6,7

(Radyo yayınlarını alıcı diğer cihazlar)

8527.91.19.00.00 Diğerleri 6,7

(Radyo yayınlarını alıcı diğer cihazlar)

8527.91.35.00.00 Lazer okuma sistemli olanlar 6,7

(Radyo yayınlarını alıcı diğer cihazlar)

8527.91.91.00.00 Kaset tipi olup analog ve dijital okuma sistemli olanlar 6,7

(Radyo yayınlarını alıcı diğer cihazlar)

8527.91.99.00.00 Diğerleri 6,7

8527.92.10.00.00 Çalar saatli radyolar 6,7

(Saatli radyolar)

8527.92.90.00.00 Diğerleri 6,7

(Radyo yayınlarını alıcı diğer cihazlar)

8527.99.00.00.00 Diğerleri 6,7

85.28 Monitörler ve projektörler (televizyon alıcı cihazı ile mücehhez

olmayanlar); televizyon alıcı cihazları (radyo yayınlarını alıcı cihazı

veya ses veya görüntü kayıt veya tekrar verme cihazıyla birlikte olsun

olmasın) (8528.41.00.00.00 ; 8528.51.00.00.00 ; 8528.61.00.00.00 hariç) 6, 7

98

8543.70.90.00.15 Infrared ile çalışan uzaktan kumanda cihazları (remote control) 20

(Saat kayışları)

9113.90.80.20.00 İnci, kıymetli taş; sentetik veya terkip yoluyla elde edilen taşlardan

mamül olanlar 20

9302.00.00.00.00 Revolverler ve tabancalar (93.03 veya 93.04 pozisyonundakiler hariç) 20

93.03 Bir patlayıcının itiş gücü ile çalışan diğer ateşli silahlar ve benzeri

cihazlar (spor için av tüfekleri ve tüfekler, ağızdan doldurulan ateşli

silahlar, sadece işaret fişeği atmak üzere imal edilmiş tabanca ve diğer

cihazlar, manevra fişeği atmak için tabanca ve revolverler, hayvan

öldürmeye mahsus sürgülü silahlar, ok-atar tüfekler gibi) 20

9405.10.50.10.11 Kristal avizeler 20

95.04 Lunaparklar benzeri yerler için oyun eşyası, tilt makinası, bilardo,

kumarhane oyunları için özel masalar, salon veya masa oyunları ve

otomatik bowling oyun ekipmanları dahil 20

96.01 İşlenmiş fildişi, kemik, bağa, boynuz, çatallı boynuz, mercan, sedef ve

yontulmaya elverişli diğer hayvansal maddeler ve bu maddelerden

eşya (kalıplama suretiyle elde edilen eşya dahil) 20

NOT: Bu listedeki malların aksam ve parçaları kapsama dahil değildir.

99

(V) SAYILI CETVEL AYLIK

SÖZLEŞME ÜCRETLERİ (BRÜT TL)

GÖREV UNVANI Taban Ücret Tavan Ücret

Uzman

Kadro Derecesi 1 2.540 2.970

Kadro Derecesi 2 2.380 2.800

Kadro Derecesi 3 2.225 2.630

Kadro Derecesi 4 2.100 2.460

Kadro Derecesi 5 1.995 2.350

Kadro Derecesi 6 1.915 2.250

Kadro Derecesi 7 1.840 2.150

Uzman Yardımcısı 1.320 1.555

100

(1) SAYILI LİSTE

KURUMU : MALİYE BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : MERKEZ

İPTAL EDİLEN KADROLAR

SINIFI

GİH

UNVANI

Devlet Bütçe Uzmanı

DERECESİ

1

SERBEST

KADRO

ADEDİ

69

GİH Devlet Bütçe Uzmanı 2 33

GİH Devlet Bütçe Uzmanı 3 40

GİH Devlet Bütçe Uzmanı 4 32

GİH Devlet Bütçe Uzmanı 5 30

GİH Devlet Bütçe Uzmanı 6 34

GİH Devlet Bütçe Uzmanı 7 27

GİH Devlet Muhasebe Uzmanı 1 70

GİH Devlet Muhasebe Uzmanı 2 30

GİH Devlet Muhasebe Uzmanı 3 23

GİH Devlet Muhasebe Uzmanı 4 21

GİH Devlet Muhasebe Uzmanı 5 59

GİH Devlet Muhasebe Uzmanı 6 15

GİH Devlet Malları Uzmanı 1 11

GİH Devlet Malları Uzmanı 2 9

GİH Devlet Malları Uzmanı 3 6

GİH Devlet Malları Uzmanı 4 10

GİH Devlet Malları Uzmanı 5 48

GİH Devlet Malları Uzmanı 6 12

GİH Mali Suçları Araştırma Uzmanı 1 11

GİH Mali Suçları Araştırma Uzmanı 2 10

GİH Mali Suçları Araştırma Uzmanı 3 8

GİH Mali Suçları Araştırma Uzmanı 4 21

GİH Mali Suçları Araştırma Uzmanı 5 20

GİH Mali Suçları Araştırma Uzmanı 6 2

GİH Mali Suçları Araştırma Uzmanı 7 1

GİH Devlet Bütçe Uzman Yardımcısı 8 75

101

GİH Devlet Bütçe Uzman Yardımcısı

GİH Devlet Muhasebe Uzman Yardımcısı

GİH Devlet Muhasebe Uzman Yardımcısı

GİH Devlet Muhasebe Uzman Yardımcısı

GİH Devlet Malları Uzman Yardımcısı

GİH Devlet Malları Uzman Yardımcısı

GİH Mali Suçları Araştırma Uzman Yardımcısı

GİH Mali Suçları Araştırma Uzman Yardımcısı

GİH Mali Suçları Araştırma Uzman Yardımcısı

GİH Mali Suçları Araştırma Uzman Yardımcısı

TOPLAM

9 89

6 100

7 38

8 26

6 33

7 32

6 1

7 29

8 12

9 3

1.090

KURUMU : ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : MERKEZ

İPTAL EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH Çalışma Uzmanı

GİH İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı

GİH İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı

GİH İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı

GİH Yurtdışı İşçi Hizmetleri Uzmanı

GİH Yurtdışı İşçi Hizmetleri Uzmanı

GİH Yurtdışı İşçi Hizmetleri Uzmanı

GİH Yurtdışı İşçi Hizmetleri Uzmanı

GİH Çalışma Uzman Yardımcısı

GİH Çalışma Uzman Yardımcısı

GİH Çalışma Uzman Yardımcısı

GİH İş Sağlığı ve Güvenliği Uzman Yardımcısı

GİH İş Sağlığı ve Güvenliği Uzman Yardımcısı

GİH Yurtdışı İşçi Hizmetleri Uzman Yardımcısı

GİH Yurtdışı İşçi Hizmetleri Uzman Yardımcısı

GİH Yurtdışı İşçi Hizmetleri Uzman Yardımcısı

TOPLAM

SERBEST

KADRO

DERECESİ ADEDİ

6 10

4 6

5 4

6 5

1 21

2 4

5 16

7 2

7 4

8 23

9 8

8 25

9 10

7 5

8 20

9 10

173

102

KURUMU : MALİYE BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : TAŞRA

İPTAL EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH Milli Emlak Uzmanı

GİH Milli Emlak Uzmanı

GİH Milli Emlak Uzmanı

GİH Milli Emlak Uzmanı

GİH Milli Emlak Uzmanı

GİH Milli Emlak Uzmanı

GİH Milli Emlak Uzmanı

GİH Milli Emlak Uzmanı

GİH Muhasebe Uzmanı

GİH Muhasebe Uzmanı

GİH Muhasebe Uzmanı

GİH Muhasebe Uzmanı

GİH Muhasebe Uzmanı

GİH Muhasebe Uzmanı

GİH Muhasebe Uzmanı

GİH Muhasebe Uzmanı

GİH Milli Emlak Uzman Yardımcısı

GİH Milli Emlak Uzman Yardımcısı

GİH Milli Emlak Uzman Yardımcısı

GİH Milli Emlak Uzman Yardımcısı

GİH Muhasebe Uzman Yardımcısı

TOPLAM

SERBEST

KADRO

DERECESİ ADEDİ

1 105

2 41

3 89

4 101

5 346

6 111

7 24

8 1

1 250

2 250

3 300

4 250

5 550

6 200

7 250

8 25

6 115

7 120

8 90

9 123

9 575

3.916

103

KURUMU : ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : TAŞRA

İPTAL EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı

GİH İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı

GİH İş Sağlığı ve Güvenliği Uzman Yardımcısı

GİH İş Sağlığı ve Güvenliği Uzman Yardımcısı

TOPLAM

SERBEST

KADRO

DERECESİ ADEDİ

5 13

6 7

7 8

8 24

52

KURUMU : SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

TEŞKİLATI : TAŞRA

İPTAL EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH Sosyal Güvenlik Uzman Yardımcısı

GİH Sosyal Güvenlik Uzman Yardımcısı

SERBEST KADRO

DERECESİ ADEDİ

8 40

60

TOPLAM 100

104

9

(2) SAYILI LİSTE

KURUMU : BAŞBAKANLIK

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH Başbakan Başmüşaviri

GİH Başbakan Müşaviri

TOPLAM

DERECESİ

1

SERBEST

KADRO

ADEDİ

15

1 20

35

KURUMU : MALİYE BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLAR

GİH Maliye Uzmanı

GİH Maliye Uzmanı

GİH Maliye Uzmanı

GİH Maliye Uzmanı

GİH Maliye Uzmanı

GİH Maliye Uzmanı

GİH Maliye Uzmanı

GİH Maliye Uzman Yardımcısı

GİH Maliye Uzman Yardımcısı

GİH Maliye Uzman Yardımcısı

GİH Maliye Uzman Yardımcısı

TOPLAM

SERBEST

KADRO

DERECESİ ADEDİ

1 161

2 82

3 77

4 84

5 157

6 63

7 28

6 134

7 99

8 113

9 92

1.090

105

KURUMU : ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanı

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanı

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanı

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanı

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanı

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanı

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzman Yardımcısı

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzman Yardımcısı

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzman Yardımcısı

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzman Yardımcısı

GİH İş Müfettişi

GİH İş Müfettişi

GİH İş Müfettişi Yardımcısı

GİH İş Müfettişi Yardımcısı

TOPLAM

SERBEST

KADRO

DERECESİ ADEDİ

1 21

2 4

4 6

5 83

6 72

7 52

6 50

7 117

8 242

9 28

5 250

6 150

7 300

8 300

1675

KURUMU : ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Uzmanı

GİH Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Uzman Yardımcısı

TOPLAM

SERBEST KADRO

DERECESİ ADEDİ

5 25

50

75

106

8

KURUMU : SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH Sosyal Güvenlik Uzman Yardımcısı

TOPLAM

SERBEST KADRO

DERECESİ ADEDİ

8 100

100

KURUMU : TÜRKİYE İŞ KURUMU

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH İstihdam ve Meslek Uzmanı

GİH İstihdam ve Meslek Uzman Yardımcısı

TOPLAM

SERBEST KADRO

DERECESİ ADEDİ

5 150

250

400

KURUMU : SAVUNMA SANAYİİ MÜSTEŞARLIĞI

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLAR

GİH Uzman

GİH Uzman

GİH Uzman Yardımcısı

GİH Uzman Yardımcısı

GİH Özel Kalem Müdürü

TOPLAM

SERBEST

KADRO

DERECESİ ADEDİ

5 28

6 12

7 31

8 78

1 1

150

107

8

KURUMU : AVRUPA BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH Genel Sekreterlik Müşaviri

SERBEST KADRO

DERECESİ ADEDİ

1 7

TOPLAM 7

KURUMU : YÜKSEKÖĞRETİM KURULU

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLAR

UNVANI

GİH Başdenetçi

GİH Denetçi

GİH Denetçi

GİH Denetçi

GİH Denetçi

GİH Denetçi

GİH Denetçi Yardımcısı

GİH Denetçi Yardımcısı

TOPLAM

DERECESİ

1

SERBEST

KADRO

ADEDİ

2

2 2

3 2

4 2

5 2

6 3

7 8

8 9

30

108

SINIFI

KURUMU : MALİYE BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : TAŞRA

İHDAS EDİLEN KADROLAR

GİH Defterdarlık Uzmanı

GİH Defterdarlık Uzmanı

GİH Defterdarlık Uzmanı

GİH Defterdarlık Uzmanı

GİH Defterdarlık Uzmanı

GİH Defterdarlık Uzmanı

GİH Defterdarlık Uzmanı

GİH Defterdarlık Uzmanı

GİH Defterdarlık Uzman Yardımcısı

GİH Defterdarlık Uzman Yardımcısı

GİH Defterdarlık Uzman Yardımcısı

GİH Defterdarlık Uzman Yardımcısı

TOPLAM

SERBEST

KADRO

DERECESİ ADEDİ

1 355

2 291

3 389

4 351

5 896

6 311

7 274

8 26

6 115

7 120

8 90

9 698

3.916

KURUMU : SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

TEŞKİLATI : TAŞRA

İHDAS EDİLEN KADROLAR

SINIFI UNVANI

GİH Sosyal Güvenlik Denetmeni

GİH Sosyal Güvenlik Denetmeni

GİH Sosyal Güvenlik Denetmeni

GİH Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcısı

TOPLAM

SERBEST

KADRO

DERECESİ ADEDİ

1 500

3 500

5 500

7 1250

2750

109

GENEL GEREKÇE

Uluslararası finans piyasalarında başlayan ve tüm sektörleri etkisi altına alan küresel

ekonomik kriz, ülkemizde de dış talebin düşmesine bağlı olarak ekonomik daralmaya neden

olmuştur.

Sağlam makro ekonomik temelleri ve kriz sürecinde aldığı önlemler sayesinde,

Türkiye ekonomisi Dünyadan pozitif yönde ayrışarak hızlı bir toparlanma sürecine girmiş,

2010 yılında da bu süreç devam etmiştir. Bununla birlikte, dış talebin düşmesi ve buna bağlı

mal ve hizmet satış gelirlerindeki azalma, kredi teminindeki güçlükler işletmelerin üretim

kapasitelerini tam olarak kullanamamalarına ve buna bağlı olarak nakit dengelerinin

bozulmasına neden olmuş ve bazı işletmelerin kamuya yönelik yükümlülüklerinin yerine

getirilmesinde gecikmelere sebebiyet vermiştir.

Yaşanan bu süreçten olumsuz etkilenen işletmelerin kamuya olan borçlarına

uygulanan ek mali müeyyideler de borç tutarlarını artırmış, icra takibine maruz kalan

borçlulara mevcut yasal düzenlemeler ile sağlanmaya çalışılan ödeme imkanları da bu

borçların tasfiyesinde yeterli olamamıştır.

Kamuya olan borçların enflasyon oranında endekslenmek suretiyle ödenmesi, kamu ile

olan mali ilişkinin belli bir plan dâhilinde çözümlenmesi suretiyle faaliyetlere devam

edilmesine imkan verilmesi yönünde talepler artmıştır.

Ekonomik kalkınmanın sürdürülebilir şekilde devamlılığını temin etmek, yatırım

ortamını iyileştirmek, özel sektörün kamuya olan borç yükünü azaltmak, maliye ve para

politikalarının daha etkin şekilde kullanılmasını sağlamak amaçlarıyla bu Kanun Tasarısı

hazırlanmıştır.

Tasarının kapsamı alacaklı idareler ve alacak türleri itibarıyla mümkün olduğunca

geniş tutulmuştur. Ayrıca, yapılacak ödemelerde finansman sıkıntısı ile karşılaşılmaması için

uzun sürede taksitle ödeme imkânı getirilmiş ve borçların önemli bir tutarının ödeneceği iki

idare olan Maliye Bakanlığına bağlı tahsil daireleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil

dairelerine yapılacak taksit ödemeleri aynı aya denk gelmeyecek şekilde düzenlenmiştir.

Beş kısımdan oluşan Tasarının ilk dört kısmında kamu ile borçlular arasındaki alacakborç

ilişkisine yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Tasarının beşinci kısmında ise Sosyal

Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Hakkında Kanun, İş Kanunu, İşsizlik Sigortası Kanunu

ve diğer bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelere ilişkin değişikliklere ve Kanunun

uygulanması ile ilgili son hükümlere yer verilmiştir.

Tasarının Birinci Kısmında Kanunun kapsamına yönelik genel hükümler yer

almaktadır.

Tasarının İkinci Kısmının Birinci Bölümünde Maliye Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı,

il özel idareleri ve belediyelere bağlı tahsil dairelerince takip edilen kesinleşmiş amme

alacakları ile belediyeler (büyükşehir belediyeleri dahil) ve büyükşehir belediyeleri su ve

kanalizasyon idarelerince takip edilen kesinleşmiş bazı alacaklar yeniden

yapılandırılmaktadır. Ayrıca, kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan kamu

alacaklarıyla ilgili olarak ödeme kolaylığı getirilmek suretiyle ihtilafların sonlandırılmasına

yönelik düzenlemeler yapılmıştır.

İkinci Kısmın İkinci Bölümünde vergileme süreçlerini kavramak amacıyla kapsama

giren vergi alacaklarına yönelik inceleme ve tarhiyat safhasındaki işlemler için düzenleme

yapılmıştır. Bu bölümde pişmanlıkla ya da kendiliğinden yapılan beyanlar üzerine tarh edilen

vergilere ilişkin düzenleme yapılmak suretiyle mükelleflerin beyan dışı bıraktıkları

matrahların beyan edilmesi teşvik edilmiştir.

Tasarının İkinci Kısmının Üçüncü Bölümünde matrah ve vergi artırımına ilişkin

düzenlemeler bulunmaktadır. Bu bölümde yer alan düzenlemelerle mükelleflerin geçmiş

vergilendirme dönemleri ile ilgili olası riskleri ortadan kaldırılarak geleceğe yönelik iş ve

yatırım kararlarına daha sıhhatli bir şekilde odaklanmalarına imkan sağlanması, vergi

110

idaresinin de denetim kapasitesini cari vergilendirme dönemlerine odaklamak suretiyle vergi

kayıp ve kaçağının azaltılması ve kayıt dışı ekonomiyle mücadelenin daha etkin bir şekilde

yürütülmesi hedeflenmektedir.

Tasarının İkinci Kısmının Dördüncü Bölümünde stoklara ilişkin düzenlemelere yer

verilmiş olup, öngörülen düzenlemelerle işletme kayıtlarının gerçek duruma uygun hale

getirilmesi amaçlanmıştır.

Tasarının Üçüncü Kısmının Birinci Bölümünde Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı

tahsil dairelerince takip edilen kesinleşmiş sigorta prim alacakları yeniden

yapılandırılmaktadır. Ayrıca, bu bölümde kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan

sigorta prim alacaklarının yükümlüyle bir ortak noktada uzlaşarak tahsilini öngören

düzenlemeler bulunmaktadır. Bu bölümde daha önce 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 24

üncü ve geçici 25 inci maddeler uyarınca tatbik edilmiş olan yapılandırma uygulamasından

yararlanma hakkını kaybedenlere belirli şartlar dahilinde yeniden bir hak verilmesini

sağlayacak hükümler düzenlenmiştir. Bu bölümde yapılan diğer düzenlemeyle de, 1479 ve

2926 sayılı Kanunlara göre tescilleri yapıldığı halde prim borçları nedeniyle ilgili Kanunları

uyarınca sigortalılık süreleri durdurulmuş olan hak sahiplerine yeniden bir imkan verilmekte

ve bu sigortalılık sürelerinin ihyası amaçlanmaktadır.

Tasarının Dördüncü Kısmında çeşitli ve ortak hükümlere yer verilmiştir. Bu Kısmın

Birinci Bölümünde;

- Tahsil dairelerinin iş yükünün azaltılması, daha etkin ve verimli çalışmalarının

sağlanması amacıyla küçük tutardaki alacakların tahsilinden vazgeçilmesine,

- 2022 sayılı Kanuna göre aylık alanlara haksız yere yapılmış ödemelerin % 50

fazlasıyla geri alınması uygulamasında ödemeye muhatap kişilerin çok zor duruma düştükleri

dikkate alınarak % 50 fazlaya ilişkin kısmın geri alınmasından vazgeçilmesine,

- Kamu idarelerinin ödemesi gereken genel sağlık sigortası primlerine uygulanan

gecikme cezası ve gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilmesine,

- Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumuna (YURT-KUR) 351 sayılı Kanunun

geçici 4 üncü maddesi kapsamında öğrenim ve katkı harcı borçlarını yapılandırdığı halde

taksitlerini süresinde ödeyemediği için yapılandırma uygulamasından yararlanma hakkını

kaybedenlere belirli şartlar dahilinde yeniden bir hak verilmesine,

- Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun (TRT), Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri

Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığının (KOSGEB), Türkiye Elektrik Dağıtım

Anonim Şirketinin (TEDAŞ), Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile bu Birliğe bağlı

odaların ve Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) gibi bazı kurumların bu Kanunda belirtilen

alacaklarının yapılandırılmasına,

ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.

Tasarının Dördüncü Kısmının İkinci Bölümünde başvuru ve ödeme süresi ile şekli,

süresinde ödenmeyen taksitlere ve iade edilmeyecek alacaklara ilişkin düzenlemeler yer

almaktadır.

Tasarının Beşinci Kısmında başta Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

olmak üzere çeşitli kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle ilgili değişikliklere ilişkin

hükümlerle son hükümlere yer verilmiştir.

Ülkemizin ve Dünyanın en büyük sosyal güvenlik reformlarından olan sosyal güvenlik

reformunu düzenleyen kanun olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası

Kanunu tüm hükümleriyle birlikte 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Zaman

içerisinde Kanunun uygulamasında tespit edilen eksiklik ve aksaklıkların giderilmesi ile

sosyal güvenlik kapsamının genişletilmesi, sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası

uygulamasının kolaylaştırılması ve prim tahsilâtının artırılması amacıyla 5510 sayılı Kanunda

bazı düzenlemelere ihtiyaç duyulmuştur.

111

Bu kapsamda;

Tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların bağımsız

çalışan tarım sigortalılarında olduğu gibi düşük miktarda prim ödeyerek sosyal güvenlik

kapsamına alınmalarının sağlanması,

Gelir vergisinden muaf el sanatlarında çalışan kadınların düşük primden

yararlanmalarında, bu faaliyetin 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden önce yapılıyor olma

şartının kaldırılması,

Ülkemizde yüksek öğrenim görmekte olan yabancı öğrencilerin genel sağlık

sigortalılığının kolaylaştırılması amacıyla, Türkiye’de 1 yıl süreyle yerleşik olma şartı

aranmaksızın genel sağlık sigortalısı olmaları ve öğrenimleri süresince asgari ücretin %12’si

üzerinden prim ödeyerek genel sağlık sigortasından yararlanmalarının sağlanması,

Çıraklar ve mesleki eğitim görenler, İŞKUR kursiyerleri ve staj gören öğrencilerin

kendileri üzerinden genel sağlık sigortasından yararlanmaları, meslek liselerinde ve

üniversitelerde zorunlu staj şartı olmaksızın staj yaptırılanların sigortalı sayılmaları ve bu

sürede genel sağlık sigortalısı sayılmaları,

Tarımda kendi nam ve hesabına çalışan sigortalıların diğer statülere tabi çalışmaları

halinde tarım sigortalılıklarının sona erdirilerek diğer sigortalılık statülerine tabi olmalarının

sağlanması, bu işlerden ayrılmalarında tarımsal faaliyetleri devam ettiği sürece tarım

sigortalılıklarının Kurumca başlatılması ve 65 yaş üzerinde olmaları halinde taleplerine bağlı

olarak tarım sigortalılıklarının sona erdirilmesi,

2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa tabi sigortalılar bakımından,

sigortalı kadının çalışamayacak durumda malul olmayan veya 55 yaşından küçük kocası ile

sigortalıların ana ve babalarının da 5510 sayılı Kanuna paralel olarak bakmakla yükümlü kişi

kapsamına alınmaları,

İşten ayrılan zorunlu sigortalıların 10 güne ilaveten 90 gün daha önceki

sigortalılıklarından dolayı prim ödeme veya gelir testi zorunluluğu olmaksızın sağlık yardımı

görebilmeleri, 4/a sigortalılarının iş kanunlarında belirtilen ücretsiz izin halleri dışındaki

ücretsiz izinlerde sağlık yardımlarından yararlanabilecekleri sürenin belirlenmesi ve bu

hallerde bir takvim yılında bir ay süreyle sağlık yardımlarının devam etmesinin sağlanması,

Sosyal güvenceleri bulunmayan ve 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin (d) ve (g)

bentlerine tabi genel sağlık sigortalılığının geçiş sürecinin 1/1/2012 tarihine ertelenmesi,

Müteahhitlerce sözleşmesiz ülkelere götürülen işçilerin uzun vade sigortalılık

kapsamında isteğe bağlı sigortalı olarak ödeyecekleri primlerin 4/b yerine 4/a sigortalılık

kapsamına alınması,

Kamu idarelerinde mevsimlik işçi olarak çalışanların iş akitleri askıda kaldığı sürede

4/a ve 4/b kapsamında çalışmaları veya isteğe bağlı sigorta primi ödemeleri halinde, kamu

idarelerinden ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaması,

Sigortalıların bildiriminde vergi mükellefleri ve muhtarların bildirim sürelerinin

başlangıcı ile vergi mükelleflerinin sona erme bildirim süresinin başlangıcında değişiklik

yapılarak bildirim yükümlülüğü bulunan vergi daireleri ve mülki amirliklerin kendi

kusurlarından kaynaklanmayan nedenlerle idari para cezalarına muhatap olmalarının

önlenmesinin; sigortalılık hallerinin birleşmesinde geçerli olacak sigortalılık statüsünün

belirlenmesi,

5510 sayılı Kanundan sonra ilk defa memur olanların aylıksız izinli oldukları süreler

için genel sağlık sigortası primi alınmasının sağlanması,

İşverenlere aylık prim hizmet belgesini işyerine asma yükümlülüğünün ve buna bağlı

idari para cezasının kaldırılması, eksik gün bildirim belgelerini verme yükümlülüğünün kamu

idareleri ve toplu iş sözleşmesi imzalanan işyerleri dışındaki işyerleri bakımından da

belirlenmesinde Kuruma yetki verilmesi, geçici iş göremezlik ödeneklerinde Kurumca

işverenlerden istenilen bildirimlerin yapılmaması veya geç yapılması halinde uygulanacak

112

idari para cezasının 100 üncü madde için uygulanan idari para cezasından ayrılarak daha

düşük miktarda belirlenmesi,

4/b statüsünde 1/10/2008 tarihinden öncesi için yapılan yurt dışı borçlanmasında

borçlanılan kazancın asgari kazanca oranının esas alınarak basamak tespitine esas göstergenin

belirlenerek, bağlanacak aylıkların hak edilen tutarın üzerine çıkmasının önlenmesi, 1479 ve

2926 sayılı Kanunlara tabi veya 4/b statüsünde emekli olan sigortalılardan 10 yıldan az sağlık

primi ödeyenlerden yapılacak kesintilerde, sağlık primi ödenen sürenin yalnızca bağımsız

çalışılan statüde ödenen prim süresinden değil bütün statülere tabi hizmet süresinden tespit

edilmesinin sağlanması,

Kamu idarelerinin işyeri bildirgeleri ve 2008 Ekim, Kasım ve Aralık ayları prim

belgelerini geç vermelerinden dolayı uygulanacak idari para cezası miktarının düşürülmesi,

Usta öğreticilerin geriye dönük 30 günden eksik kalan sürelerini borçlanabilmeleri,

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında gelir/aylık

almakta olanlara 2011 yılı Ocak ve Temmuz ödeme dönemlerinde yapılacak artışların

düzenlenmesi,

amaçlanmaktadır.

Diğer taraftan;

Yeşil kartlı vatandaşlarımızın hizmet akdine tabi ya da gelir vergisinden muaf olup

esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olarak veya tarımsal faaliyet kapsamında bağımsız

çalışmaları halinde bakmakla yükümlü oldukları kişilerle birlikte yeşil kartlarının iptal

edilmeyerek askıya alınması, çalışmalarının sona ermesinden sonra başvurularına gerek

kalmaksızın yeşil kartlarının aktif hale getirilmesi,

2022 sayılı Kanuna göre yersiz aylık ödemelerinin %50 fazlasıyla geri alınması yerine,

yersiz ödemenin yapıldığı tarihten itibaren 6183 sayılı Kanuna göre gecikme zammı

uygulanarak bu ödemelerin geri alınması,

hususları düzenlenmektedir.

Sosyal hukuk devletinin, somut göstergelerinden biri olan sosyal güvenlik hakkının

yer aldığı Anayasanın 60 ıncı maddesinin “Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet,

bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.” hükmü dikkate alındığında,

sosyal güvenliğin; bireylerin istek ve iradeleri dışında oluşan sosyal risklerin, kendilerinin ve

geçindirmekle yükümlü oldukları kişilerin üzerlerindeki gelir azaltıcı ve harcama artırıcı

etkilerini en aza indirgemek, ayrıca sağlıklı bir asgari hayat standardını güvence altına

alabilmek olduğu görülmektedir.

Bu itibarla, Devletin Anayasanın 56 ncı maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci

fıkralarında yer alan “Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini

sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini geliştirmek

amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler. Devlet, bu

görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları

denetleyerek yerine getirir. Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için

kanunla genel sağlık sigortası kurulabilir.” hükmünü dikkate alarak, sağlık hizmetlerini

yürütürken herkesin bu hizmetten yararlanmasını sağlayacak genel esasları belirlemesi

gerekmektedir. Bu madde bağlamında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası

Kanunu ile sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için genel sağlık sigortası

kurulması öngörülmüştür. Dolayısıyla sosyal güvenlik hakkı Anayasamız ile teminat altına

alınmış olup, bu haktan önceden vazgeçilemeyeceği gibi bu hakkın kanuni çerçevesinin

daraltılması da mümkün değildir.

Bu noktada sosyal güvenlik teminatı ile trafik kazaları nedeniyle ilgilere sağlanan özel

sigorta teminatları örtüşmekte olup, özellikle motorlu araç işletilmesinden kaynaklanan

sorumluluğun zorunlu olarak sigorta teminatına bağlandığı modern sigortacılık anlayışında,

her iki sistemin ödeme ve birbirlerinden olan alacaklarının tahsil ve tasfiyesi konusu

düzenlenmesi gereken bir alan olarak ortaya çıkmaktadır.

113

Nitekim uygulamada trafik kazaları nedeniyle sağlık yardımı sağlanan kişilerin tedavi

bedellerinin Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında (Trafik

Sigortası) ve diğer bağlantılı sigortalar ile sosyal güvenlik rejimi kapsamında karşılanması

konusunda tereddütler bulunmaktadır. Bu durum her iki sistemin sonuçta sağlık teminatı

sunmasına rağmen farklı kurallarının bulunmasının bir sonucu olup, uygulamadaki tereddütler

hak kayıplarına ve mağduriyetlere neden olduğu gibi tedavi giderinin tahsilinde olayın

mahiyetine aykırı işlem yapılmasına bağlı olarak kamuca karşılanmaması gereken masrafların

Devlet tarafından ödenmesine ve hasarın bilinememesine bağlı olarak özel sigorta primlerinin

ve Devlet tarafından belirlenen asgari teminatların yanlış tespitine de neden olmaktadır.

Bu itibarla sosyal devlet olmanın bir gereği olarak, 5510 sayılı Kanun ile sağlık

hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak amacıyla genel sağlık sigortası

kurulmasının öngörüldüğü gerçeğinden yola çıkarak, trafik kazasına uğramaları halinde sağlık

güvencesi kapsamı dışında kalan vatandaşların da sağlık güvencesine kavuşturulması,

geçmişten kaynaklanan alacakların tahsili, bürokrasi ve kırtasiyeciliğin azaltılması, trafik

kazaları nedeniyle yapılan tedavi giderlerinin tahsilinin tek elden takip ve tahsilinin

sağlanarak uygulama birliğinin temini ve bu şekilde zaman ve emek tasarrufu yanında sigorta

şirketlerine karşı işlemlerin herhangi bir hak kaybına neden olmayacak şekilde tek elden

yürütülerek kamu zararının engellenmesi ile halen uygulamada ortaya çıkan sorunların ve

mağduriyetlerin giderilmesi amaçlanmıştır.

3308 sayılı Kanun kapsamında staj gören meslek yüksek okulu öğrencilerinin staj

dönemlerinde hastalık, iş kazası ve meslek hastalıkları ile genel sağlık sigortasından

yararlanmaları, staj yapılabilecek işyerlerinin kapsamının genişletilerek mesleki öğrenim

gören öğrencilerin staj imkanlarının genişletilmesi öngörülmekte ve bu öğrencilerin ücretleri

yeniden düzenlenmektedir.

İstihdam artışına elverişli bir iklimin oluşturulması; iki önkoşul olan sürdürülebilir

büyüme ve düşük enflasyona yönelik belirlenen/belirlenecek makro ekonomik politikaların

izlenmesiyle mümkündür.

Ancak, istihdam sorununu çözebilmek, sadece büyüme, istikrar, rekabet edebilirlik ve

istihdama yönelik makro ekonomik politikaları değil, aynı zamanda istihdam sürecini aktif

olarak destekleyen ekonomik gelişme politikalarını da kucaklayan kapsamlı bir istihdam

stratejisinin geliştirilmesini gerektirir. Başarılı bir istidam politikası için ekonomik ve sosyal

politikaların birbirlerini karşılıklı destekleyecek şekilde etkin olarak uygulanması şarttır.

Türkiye’de kadınlar, gençler, uzun süreli işsizler ve özürlüler, yasalar önünde diğer

gruplarla eşit olmalarına rağmen; işgücü piyasasına sınırlı olarak katılmakta, “düzgün iş

kapsamı dışındaki işler” olarak adlandırılan kayıt dışı ve düşük ücretli işlerde istihdam

edilmekte ve daha yüksek işsizlik riskine maruz kalmaktadırlar.

İşgücü piyasasına katılamamak ya da olumsuz koşullarda istihdam edilmek, bu

gruplara mensup kişilerin yoksulluk riskini artırmakta, ekonomik ve toplumsal hayatın

sınırında ya da dışında yaşamalarına neden olmaktadır. Dolayısıyla, bu gruplara yönelik özel

istihdam stratejilerinin geliştirilmesi gerekmektedir.

Kadın, genç, özürlü (ya da bunların bir kesişimi) olmak, istihdamdan uzun süre uzak

kalmak ve kısmen bu nedenle iş bulma ümidini yitirmiş olmak, istihdama erişimde birer

dezavantaj olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, hemen tüm ülkelerde kendini

göstermekte, bu nedenle toplumun bu kesimleri istihdama erişene kadar çeşitli politikalarla

desteklenmektedirler.

Kadınların işgücü piyasasına katılım oranlarının düşük olmasının yanı sıra işsizlik

oranlarının yüksekliği nedeniyle Türkiye uluslararası karşılaştırmalarda sorunlu bir konumda

bulunmaktadır.

İşgücü piyasasına uyum sürecinde olan gençlerin ilk işlerini bulmakta zorlanmaları ve

genel olarak iş değiştirmelerin ilk yıllarda ileriki yıllara göre daha sık olması, gençler

arasındaki işsizliğin ortalama işsizlikten yüksek olmasının temel nedenlerini oluşturmaktadır.

114

İşgücü piyasası katılıkları ve ücret dışı işgücü maliyetinin yüksekliği, ekonomik

büyümenin istihdam yaratması önündeki engellerden bir diğeridir. Ücret dışı maliyetler 2004

yılından bu yana yapılan çeşitli düzenlemelerle aşağı çekilmiştir. Prime esas kazanç alt

sınırının asgari ücrete eşitlenmesi, asgari geçim indirimi uygulaması, 5 puanlık sosyal

güvenlik primi indirimi ile birlikte istihdamın artırılmasına yönelik diğer teşvikler, ücret dışı

maliyetleri aşağı çekmiştir.

Bu kapsamda; işsizliğin azaltılması ve istihdamın artırılması amacıyla çıkarılan

15/5/2008 tarihli ve 5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması

Hakkında Kanunla; kadınların ve 18-29 yaş arası gençlerin istihdamını teşvik amacıyla,

mevcut istihdama ilave olarak işe alınmaları halinde 5 yıl boyunca kademeli prim indirimi

getirilmiş, 18/2/2009 tarihli ve 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında

Kanunla; teşvikin süresi bir yıl daha uzatılmıştır. Ancak, bu teşvik için başvuru süresi

30/6/2010 tarihi itibarıyla sona ermiştir.

Kadınların ve gençlerin işgücüne katılımını ve istihdamını artırmak, yeni istihdam

yaratılmasını teşvik etmek ve çalışanların vasıflarını yükselterek işsizlik riskini azaltmak,

mesleki ve teknik eğitimi özendirmek, kalite ve etkinliğini artırmak amacıyla prim teşviki

yeniden düzenlenmiştir.

Ayrıca, çalışma hayatındaki esnek çalışma biçimlerinin uygulanabilirliğini artırmak,

yaygınlaştırmak ve bu şekilde çalışanlar arasındaki kayıt dışılığı azaltmak amacıyla;

Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait

eksik sürelerini ileriki yıllarda geriye dönük olarak borçlanabilmeleri imkanı getirilmiş,

İsteğe bağlı sigorta hükümleri içerisinde işsizlik sigortası primlerinin de ödenmesi

imkânı sağlanarak, işsizlik sigortası ödeneği alınabilmesi için gereken prim ödeme gün

sayısına ulaşabilmeleri imkânı sağlanmıştır.

Bilindiği üzere yabancıların ülkemizde çalışmaları temel olarak 4817 sayılı

Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunda düzenlenmiştir. Kanun hükümlerine aykırı

olarak çalışan yabancılar ve bunları çalıştıranlar için de yaptırımlar öngörülmüştür.

Yaptırımların uygulanmasında ortaya çıkan hukuki boşlukların giderilmesi amacıyla 4817

sayılı Kanunun ilgili maddesinin yeniden düzenlenmesine ihtiyaç duyulmuştur.

İşçi – işveren ilişkilerini düzenleyen temel kanunlar olan İş Kanunları, ekonomik ve

sosyal hayatın gelişmelerine ve gerekliliklerine hızla uyum sağlamak durumundadır. Bu

nedenle uzun vadelerde kanunlar bütünlüklü olarak yenilenirken ihtiyaç duyuldukça da bazı

maddelerinde değişikliğe gidilmektedir. 1990’lı yıllarla başlayıp 2000’li yıllarda hız kazanan

sosyo-ekonomik gelişmeler çalışma ilişkilerinde de ciddi değişimleri beraberinde getirmiştir.

Çalışma hayatında yaşanan gelişmeler, yasal çerçevede bütünlüklü bir yenilenme ihtiyacı

doğurmuş ve 2003 yılında, 1971 tarihli 1475 sayılı İş Kanunu yerini 4857 sayılı İş Kanununa

bırakmıştır.

1990’lı yıllarla birlikte hızlı teknolojik gelişme, piyasaların entegrasyonu ve artan

rekabet işgücü piyasalarında da yansımalarını bulmuş, üretimin esnekleşmesi ve tüketim

kalıplarının değişmesi çalışma ilişkilerinde de değişik yönelimleri beraberinde getirmiştir. Bu

sürecin önemli çıktılarından biri yeni istihdam modellerinin ortaya çıkmasıdır. 4857 sayılı İş

Kanunu, bazı esnek çalışma modellerini düzenlemiştir. Bununla birlikte uygulamada

görülmesine karşın Kanunda açıkça düzenlenmemiş çalışma biçimleri özellikle işçilerin

korunması açısından bazı zafiyetler barındırmaktadır. Bu tespitten hareketle yeni bazı esnek

çalışma biçimleri; uzaktan çalışma ve evden çalışma İş Kanununda düzenlenmektedir. Yeni

düzenlemeler ile işçilerin Avrupa Birliği müktesebatına uygun olarak korunmasına yönelik

kurallar getirilirken diğer taraftan İş Kanunu daha kapsayıcı ve dinamik hale getirilmektedir.

Bununla birlikte, özürlülerin toplumsal yaşama kazandırılmalarının en önemli aracı,

onların kendilerine uygun işlerde istihdam edilmelerini sağlamaktır. Avrupa Birliğinin

istihdamla içerme yaklaşımına paralel bu tespit özürlülerin istihdam imkanlarını artırmaya ve

istihdam koşullarını iyileştirmeye yönelik bazı tedbirlerin alınması gerekliliğini beraberinde

115

getirmektedir. 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesinde düzenlenen zorunlu istihdam,

özürlülerin istihdamı açısından büyük önem arz etmektedir. Önemi dolayısıyla, düzenlemenin

sınırlarının genişletilmesi ve işverenler açısından özürlü istihdamına ilişkin bazı kısıtlılıkların

aşılması öngörülmektedir. Bu çerçevede, 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesine

eklenen hükümle, birden fazla ilde işyerleri bulunan işverenlerin, bu kapsamda çalıştırmakla

yükümlü olduğu işçi sayısının, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre hesaplanması

düzenlenmektedir. Böylece hem yükümlülüğün artırılması hem de bu kapsamdaki işyerlerinin

yükümlülüklerini ülke çapında yerine getirebilmelerine imkan sağlanmaktadır.

Öte yandan işyerlerinin etkin ve amaca uygun bir şekilde denetlenmesi ve işçi

şikâyetlerinin hızlı ve doğru bir şekilde sonuçlandırılması büyük önem arz ettiğinden 4857

sayılı Kanun kapsamında yapılan denetim ve incelemelerin etkinliğinin arttırılması ve

hızlandırılmasına yönelik düzenleme öngörülmüştür.

Kamu çalışanlarının çoğunluğunu teşkil eden memur statüsündeki personelin hizmet

şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak,

yükümlülük ve sorumluluklarını, aylıklarını, ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenleyen

temel mevzuat 657 sayılı Devlet Memurları Kanunudur.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, memur statüsünde olmamakla birlikte özel

kanunlarda yer alan atıflar gereği, diğer kamu personelinin idarî, malî ve diğer bazı sosyal

hakları bakımından da uygulanması sebebiyle geniş bir kitleyi ilgilendirmektedir. Kanun,

görevde bulunanlar dışında, görevlerinden emekli olanların malî hakları açısından da

belirleyici olma vasfını sürdürmektedir.

Özellikle son yıllarda toplumsal hayatta yaşanan gelişme ve değişimler sebebiyle, ilgili

kesimlerin talepleri artmış, bu durum, kamusal hayatta hizmet gören memurların haklarında,

yükümlülüklerinde, iş ve işlemlerinde tâbi olacakları kurallarda da değişimi zorunlu kılmıştır.

Sendikal örgütlenmeler sonucu yapılanan memur sendikaları yanında, muhtelif sivil toplum

kuruluşlarının ve çalışanların da mâkûl ve uygun görülebilir talepleri, konu hakkında yeni

düzenlemelerin gerçekleştirilmesinin dayanaklarından birini oluşturmaktadır.

Sosyal yapıdaki değişimin sonucu olarak, geniş aile yapısının yerini çekirdek ailenin

alması, devletin istihdamdaki payının artarak devam etmesi, merkezî yerleştirmelerle personel

alımının yaygınlaşması yoluyla memuriyete adım atan geniş bir kitlenin yaşadıkları sosyal

çevreden ayrılmak zorunda kalması gibi sebepler, memurların gerek kendileri gerekse

yakınlarının hastalık, kaza veya doğum-ölüm vakalarındaki aylıklı ve aylıksız izin süreleri ile

hastaya refakat gibi konularda düzenleme yapılmasını mecbur hâle getirmiştir.

Yıllardır süren uygulamalar, Devlet memurları için gizli sicil raporu doldurulması

suretiyle başarı ve başarısızlığın tespitinin mümkün olamadığını göstermiştir. 4982 sayılı

Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamındaki başvurularla birlikte, gizli olması gereken sicil

raporlarının aleniyet kazanması, çalışanlar ile idarecileri karşı karşıya getirmiş, bu alandaki

idarî yargı davalarında büyük bir artışa yol açmıştır. Özellikle yıl sonunun gelmesiyle sicil

amirleri açısından bir külfet hâlini alan sicil değerlendirmesi, memurların yükselmesinde ve

liyakatin tespitinde başlıca dayanak olma vasfını yitirmiş, bürokratik bir formaliteye

dönüşmüştür. Gelinen noktada, gerek değerlendirme makamları, gerekse değerlendirilenler

açısından inandırıcılığını ve güvenilirliğini yitirmiş olan sicil sisteminin kaldırılmasının kamu

yararı açısından daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Kamu hizmetinden yararlananların daha kaliteli, daha hızlı ve etkin hizmet talep

etmesi, beraberinde iyi yetişmiş, nitelikli, eğitimli bir memur profilinin kamuda istihdam

edilmesi zorunluluğunu getirmiştir. Bu anlamda, bazı kurumlarda başarıyla uygulanan kariyer

uzmanlık sisteminin bütün bakanlıkları kapsayacak şekilde yaygınlaştırılmasının kamu

hizmeti kalitesinde artışa yol açacağına olan inanç artmıştır. Kamuda nitelikli personel

istihdam edilmesi ve bu personelin görevde tutulması ise bunların genel uygulamadan farklı

işe alım, yetiştirme, eğitim ve daha iyi bir özlük hakları sistemine tabi olmasını zorunlu hâle

116

getirmiştir.

Diğer taraftan, memur istihdamına dair ayrıntılı düzenlemelere yer vermiş olan 657

sayılı Devlet Memurları Kanununun işlemez hâle gelen hükümlerinin ortadan kaldırılması,

uygulayıcılara kolaylık sağlanması bakımından sözü edilen Kanunda basitleştirme ve

sadeleştirme yapılması da kaçınılmaz hâle gelmiştir.

Tasarı ile;

- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun güncelliğini yitiren hükümleri

güncelleştirilmekte, işlerliği kalmayan maddeler yürürlükten kaldırılmakta,

- Kamu personel yönetimine ilişkin bürokrasinin azaltılmasına yönelik düzenlemeler

getirilmekte,

- Kadına ve anneye verilen önem çerçevesinde koruyucu önlemlere yer verilmekte,

- Memurların esnek çalışabilmeleri sağlanmakta, onayları alınmak suretiyle belirli

sürelerle kurumlar arasında geçici görevlendirilmeleri uygulanabilir hâle getirilmekte,

- Etkin bir kamu personel bilgi sisteminin altyapısı oluşturulmakta,

- Memurların yetiştirilmesinde yeni bir bakış açısı getirilmekte,

- İşlevsiz hâle gelen sicil sistemi kaldırılarak başarılı ve üstün başarılı personelin

ödüllendirilmesine yönelik düzenleme yapılmakta,

- Disiplin hükümlerinde kamu hizmetini öne çıkaran ve vatandaşa hizmet odaklı bir

yaklaşım esas alınarak düzenlemeler yapılmakta,

- 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan halkoylaması ile kabul edilen Anayasa değişikliği ile

uyarma ve kınama cezalarına karşı yargı yolu açıldığından 657 sayılı Kanunda da bu paralelde

düzenleme yapılmakta, - Kamu hizmeti sunumunda etkinlik ve verimliliğin artırılması amacıyla, kariyer

esasına dayalı uzmanlık bulunmayan bakanlıklar ile bazı kurumlarda uzman ve uzman

yardımcısı istihdamı öngörülerek, bakanlık ve kurumların nitelikli personel ihtiyacı

giderilmekte,

- Kamu görevlileri sendikalarının ve ilgili kesimlerin talepleri de dikkate alınarak,

memurların aylıklı ve aylıksız izin haklarında iyileştirmeler yapılmakta, günün şartlarına

uygun yeni sosyal haklar sağlanmaktadır.

Sonuç olarak, söz konusu düzenlemelerin hayata geçirilmesi ile Avrupa Birliğine

üyelik sürecinde mevzuat uyumu sağlanması yönünde önemli gelişme kaydedilmesi ve

bundan daha da önemlisi hem işçiler hem de işverenler açısından günümüzün şartlarına uygun

olarak önemli kazanımlar sağlaması amaçlanmaktadır.

117

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1- Madde ile Tasarının kapsamı düzenlenmektedir. Tasarının Bir ila

Dördüncü Kısımlarında yer alan hükümlerin yapılandırmaya ilişkin olduğu belirtilmiş, Beşinci

Kısımda ise bazı kanunlarda değişiklik ve yeni hüküm ihdas edilmesine ilişkin hükümleri

kapsadığı açıklanmıştır.

Maddede yapılandırmaya konu olacak alacaklar; alacaklı idare, alacak türü ve alacağın

dönemi itibarıyla belirlenmiştir.

Yapılandırmaya konu alacakların ait olduğu idareler; Maliye Bakanlığı, Gümrük

Müsteşarlığı, il özel idareleri, belediyeler (büyükşehir belediyeleri dahil), Sosyal Güvenlik

Kurumu, büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idareleri ile ilgili maddelerde belirtilen

idareler şeklinde düzenlenmiştir. İlgili maddelerde de TEDAŞ, YURT-KUR, TRT, KOSGEB,

TOBB ve OSB bu Kanun kapsamında alacakları yeniden yapılandırılacak idareler olarak

sayılmıştır.

Yapılandırmaya konu alacaklar; vergiler ve vergi cezaları, 6183 sayılı Amme

Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre Maliye Bakanlığına bağlı

tahsil dairelerince takip edilen bazı amme alacakları, gümrük vergileri ve idari para cezaları,

sosyal güvenlik primleri, il özel idarelerinin 6183 sayılı Kanun kapsamındaki bazı alacakları,

belediyelerin; vergi, tarifeden doğan ücret ve su bedeli alacakları ile 6183 sayılı Kanun

kapsamındaki bazı amme alacakları, büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin

su ve atık su bedeli alacakları, TEDAŞ’ın ve hissedarı olduğu elektrik dağıtım şirketlerinin

elektrik alacakları ve 4/12/1984 tarihli ve 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki

Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi Hakkında

Kanun kapsamında mevcut sözleşmeleri uyarınca faaliyet göstermekte olan dağıtım

şirketlerinin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisans almadan önceki faaliyet

dönemlerine ilişkin elektrik tüketiminden kaynaklanan alacakları, YURT-KUR’un öğrenim ve

katkı kredisi alacakları, TRT’nin elektrik enerjisi satış bedeli payı ve bandrol ücretlerinden

kaynaklı alacakları, KOSGEB’in desteklerden kaynaklanan alacakları, TOBB’un ve bu birliğe

bağlı odaların aidatlarından kaynaklanan alacakları, OSB’lerin elektrik, doğalgaz, su ve

yönetim aidatlarından kaynaklanan alacakları, mülga 27/11/1984 tarihli 84/8800 sayılı

Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan Geliştirme ve Destekleme Fonu kaynaklı alacakları,

orman köylüleri ile bu köylülerce oluşturulan kooperatiflere Çevre ve Orman Bakanlığı

tarafından verilen desteklerden geri alınması gereken alacaklar, Devlet Su İşleri Genel

Müdürlüğünün bazı alacakları ile bu alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı,

gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi fer’i alacaklar şeklinde düzenlenmiştir. Ayrıca,

Kanunun ilgili bölümlerinde alacaklı idarelerin takip ettiği bazı alacaklar için tahsilden

vazgeçme hükümleri düzenlenmiştir. Bu alacakların bir kısmı ödeme yönünden Kanun

kapsamına alınmamış olmakla birlikte, terkin hükümlerinin kapsamına dahil edilmiştir.

Bu maddede yapılandırmaya konu olacak alacaklar 31/7/2010 tarihi esas alınarak

belirlenmiştir. Bu belirlemede, alacakların niteliği dikkate alınarak dönem, vade, beyanname

verme, tahakkuk ve fiilin işlendiği tarihler esas alınmıştır.

Son olarak Kanun metninde kullanılan bazı terimlerin ifade ettiği anlamlar

tanımlanmış ve bu suretle madde metinlerinde tekrardan kaçınılmıştır.

MADDE 2- Madde ile Maliye Bakanlığına, Gümrük Müsteşarlığına, il özel idarelerine

ve belediyelere bağlı tahsil dairelerince takip edilen kesinleşmiş amme alacakları ve

belediyelerin ve büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin kesinleşmiş bazı

alacaklarına ilişkin düzenleme yapılmaktadır.

Maddenin birinci fıkrasında, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği

halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan;

- 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren ve 31/7/2010

tarihinden (bu tarih dahil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar

118

verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme

faizleri, gecikme zamları,

- 2010 yılına ilişkin olarak 31/7/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce tahakkuk eden

vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,

- 31/7/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce yapılan tespitlere ilişkin vergi aslına bağlı

olmayan vergi cezaları,

- 31/7/2010 tarihinden (bu tarih dâhil) önce 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük

Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Gümrük

Müsteşarlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen

gümrük vergileri, para cezaları, faizler, zamlar, gecikme zammı alacakları,

hakkında düzenleme yapılmaktadır.

Vergi veya gümrük vergilerinin asıllarının tamamı ile bu asıllara bağlı faiz, gecikme

faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine, bu Kanunun yayımlandığı tarihe

kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş

alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine TEFE/ÜFE aylık

değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde

tamamen ödenmesi şartıyla vergilere/gümrük vergilerine bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme

zammı gibi fer’i amme alacakları ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları

ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçileceği düzenlenmiştir.

Gerek bu maddede, gerekse Kanunun diğer maddelerinde fer’i amme alacakları

“yerine” hesaplanması öngörülen TEFE/ÜFE tutarlarının belirlenmesinde, bu alacakların

hesaplanmasına ilişkin ilgili kanunda yer alan esaslar dikkate alınacaktır.

Vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve

bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezaları ile iştirak, teşvik ve yardım

fiilleri nedeniyle kesilmiş olan vergi cezalarının, 4458 sayılı Kanun ve ilgili diğer kanunlar

kapsamında gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergisi asıllarına bağlı olmaksızın

kesilmiş olan idari para cezalarının ise % 50’sinin ve bunlara bağlı gecikme zammı yerine, bu

Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak

hesaplanacak tutarın ödenmesi öngörülmüştür. Kanunda öngörülen süre ve şekilde yapılacak

ödemeyi müteakip cezaların kalan % 50’si ile bu cezaların tamamına daha önce uygulanmış

olan gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilecektir.

Diğer taraftan, Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında

olan idari para cezaları için cezanın tamamının ve bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme

zammı gibi fer’i amme alacakları yerine, bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE

aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi şartıyla Kanundan

yararlanma imkanı verilmiştir.

Fıkra kapsamında düzenlenen vergi ve gümrük vergilerine yönelik hükümler Kanun

kapsamına giren diğer amme alacakları için de aynı esaslarda düzenlenmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında ihtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk

eden ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş olan vergiler

için kesinleşmiş alacaklara ilişkin hükümlerin uygulanacağı düzenlenmiştir. Bu alacaklar için

Kanundan yararlanmak istenmesi durumunda ihtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine

tahakkuk eden vergilere ilişkin açılmış davaların yargıdaki aşamaları ödenecek tutarı

etkilemeyecek ve beyan üzerine tahakkuk eden verginin tam olarak ödenmesi istenecektir.

Maddede ayrıca, 2010 yılında tahakkuk eden geçici vergilerle ilgili düzenleme

yapılmakta ve Kanun kapsamında ödenecek olan motorlu taşıtlar vergisi için taksit ödeme

süresince fenni muayene izni verileceği belirtilmektedir.

Maddenin beş ve altıncı fıkralarında, belediyelerin 2464 sayılı Kanunun 97 nci

maddesine göre tahsili gereken ücret alacakları ile su bedeli alacaklarının, büyükşehir

belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su bedeli alacaklarının da Kanun

kapsamında yapılandırılmasına ilişkin düzenleme yapılmaktadır.

119

Maddenin yedinci fıkrasında bu madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların

maddede belirtilen diğer şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri

ve kanun yollarına başvurmamaları gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Maddenin sekizinci fıkrasında, 31.7.2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce dahilde

işleme rejimi kapsamında ithalatın yapılması şartıyla, dış piyasalarda pazar daralması ve

benzeri nedenlerle taahhüt edilen ihracatın öngörülen süre içinde yapılamaması nedeniyle

ihracat taahhüt hesabının müeyyideli kapatılması sonucu 4458 sayılı Gümrük Kanununa göre

teminata bağlanan vergilerin tahsili ve para cezaları ile diğer feri alacakların tahakkuk ve

tahsil işlemlerinin, kesinleşmiş amme alacakları için öngörülen hükümler çerçevesinde

yapılması ve bu durumdaki yükümlülerin Kanunla getirilen bu düzenlemeden

yararlandırılması amacıyla düzenleme öngörülmektedir.

MADDE 3- Madde ile kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan amme

alacaklarının ne şekilde yapılandırılacağına ilişkin hükümler düzenlenmiştir.

Maddenin birinci fıkrasıyla Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ilk derece yargı

mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re’sen

veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda;

vergilerin/gümrük vergilerinin % 50’si ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı

yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak

hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde vergilerin/gümrük vergilerinin % 50’si ile bunlara

bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para

cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçileceği hüküm

altına alınmaktadır.

Maddenin ikinci fıkrasıyla Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla bölge idare

mahkemeleri veya Danıştay nezdinde ilgisine göre itiraz veya temyiz süreleri geçmemiş ya da

itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar

düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile

gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda, bu maddeye göre ödenecek alacak asıllarının

tespitinde, bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tarhiyatın/tahakkukun bulunduğu en son

safhadaki tutarın esas alınacağı düzenlenmekte ve Kanunun yayımlandığı tarihten önce

verilmiş en son kararın terkin, tasdik veya tadilen tasdik ya da bozma kararı olması hallerinde

borçluların Kanundan hangi şekilde yararlanacağına ilişkin düzenleme yapılmaktadır.

Maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarında sadece vergi cezalarına/gümrük

yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarına veya Kanun kapsamındaki diğer idari para

cezalarına ilişkin olarak dava açılmış olması halinde ödenecek tutarla ilgili düzenleme

yapılmaktadır.

Maddeye göre ödenecek alacakların tespitinde esas alınacak olan en son kararın,

tarhiyata/tahakkuka ilişkin verilen ve bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce taraflardan

birine tebliğ edilmiş olan karar olduğu belirtilmek suretiyle Kanun uygulamasında hangi

kararın esas alınacağına dönük temel ilke belirlenmektedir.

Maddenin dokuzuncu fıkrasında, Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip

edilmekte olan amme alacaklarından yıllık gelir veya kurumlar vergilerini, gelir (stopaj)

vergisi, kurum (stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi için bu madde ile 2

nci madde hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükelleflerin taksit ödeme

süresince bu vergi türleri ile ilgili verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri çok

zor durum olmaksızın her bir vergi türü itibarıyla bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde

ödememeleri halinde belirtilen madde hükümlerine göre yapılandırılan borçlarına ilişkin kalan

taksitlerini ödeme haklarını kaybedecekleri düzenlenmektedir.

Maddenin onuncu fıkrasında, bu madde hükmünden yararlanılması için madde

kapsamına giren alacaklara karşı dava açılmaması, açılmış davalardan vazgeçilmesi ve kanun

yollarına başvurulmaması şart olduğu hükmü getirilmiştir.

120

Maddenin onbirinci fıkrasında bu madde hükmünden yararlanmak için başvuruda

bulunan ancak bu Kanunda belirtilen ödeme şartını yerine getirmeyen borçlulardan ilk

tarhiyata/tahakkuka göre belirlenen alacakların başka bir işleme gerek olmaksızın takip

edileceği belirtilerek, Kanundan yararlanma hakkının kötüye kullanılmasının önüne geçilmesi

amaçlanmıştır.

MADDE 4- Maddeyle, Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak Kanunun

yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı halde tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile

takdir işlemlerine devam edileceği belirtilerek bu safhada bulunan alacaklar da Kanun

kapsamına alınmıştır.

Düzenleme, bu Kanunun matrah artırımına ilişkin hükümlerini saklı tutmak suretiyle

başlanılmış işlemlere devam edileceği yönündedir.

Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra, tarh edilen vergilerin % 50’si ile bunlara bağlı

gecikme faizi yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları

esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen

dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının, vergi

aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın % 25’inin; ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren

otuz gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen

aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde altı eşit taksitte ödenmesi şartıyla, vergi

aslının % 50’sinin, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın % 75’inin, vergilere bu

Kanunun yayımlandığı tarihe kadar uygulanan gecikme faizinin ve vergi aslına bağlı cezaların

tamamının tahsilinden vazgeçileceği düzenlenmektedir.

İştirak fiili nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezaları vergi aslına bağlı olarak

hesaplanmakta ise de verginin mükellefi ile cezaya muhatap olan kişiler farklıdır. Bu nedenle

bu fiiller için cezaya muhatap olanların madde hükmünden yararlanma şartları farklı bir

şekilde belirlenmiştir.

Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, Kanunun yayımlandığı tarihten önce

pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile

kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla

tebliğ edilmemiş olan vergi cezaları hakkında bu madde hükümlerinin uygulanacağı hüküm

altına alınmıştır. Bununla birlikte, asla bağlı olan vergi cezalarının tahsilinden

vazgeçilebilmesi için verginin bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olması veya

bu Kanunun 2 nci maddesine göre ödenmesi şartı aranmıştır.

Diğer taraftan, bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, Kanunun yayımlandığı

tarihten önce tamamlandığı halde bu tarihte ya da bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına

intikal eden takdir komisyonu kararları ve vergi inceleme raporları üzerine gerekli tarh ve

tebliğ işlemlerinin yapılması ve maddede belirlenen tutarın, belirtilen süre içerisinde

ödenmesi şartıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanılması sağlanmıştır.

Ayrıca, mükelleflerin bu madde hükümlerinden yararlanabilmeleri için maddede

belirtilen süre ve şekilde ödeme yapmaları ve dava açmamaları şartı getirilmiştir.

Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla 213 sayılı Kanunun tarhiyat öncesi uzlaşma

hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da

uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ

edilmemiş alacaklar da bu madde hükmünden faydalandırılmıştır.

Diğer taraftan madde hükmünden yararlanan mükelleflerin, 213 sayılı Kanunun

uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indirim hükümlerinden

yararlanamayacağı açıklanmıştır.

Ayrıca, ileride meydana gelebilecek ihtilafları önlemek amacıyla incelemeye başlama

ifadesinden ne anlaşılması gerektiği tarif edilmiştir.

MADDE 5- Maddenin birinci fıkrası ile Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak;

bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar pişmanlıkla veya

kendiliğinden yapılacak beyanlar düzenlenmektedir.

121

Birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde, 213 sayılı Kanunun 371 inci

maddesine göre Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar pişmanlıkla

beyan edilen matrahlar üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergilerin tamamı ile pişmanlık

zammı yerine hesaplanan TEFE/ÜFE tutarının belli bir ödeme planı kapsamında ödenmesi

şartıyla pişmanlık zammı ve vergi cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilmesi suretiyle

bu müesseseden faydalanılması teşvik edilmiştir.

Aynı fıkranın (a) bendinin (2) numaralı alt bendinde yapılan düzenleme ile de 213

sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin dördüncü fıkrasına göre kendiliğinden verilen

beyannameler üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergilerin tamamı ile gecikme faizi yerine

hesaplanan TEFE/ÜFE tutarının, belli bir ödeme planı kapsamında ödenmesi şartıyla gecikme

faizi ve vergi cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçileceği öngörülmüştür.

Birinci fıkranın (b) bendi ile 4458 sayılı Gümrük Kanununa ve ilgili diğer kanunlara

göre tahakkuku ve tahsili gerektiği halde yükümlü tarafından beyan edilmeyen aykırılıkların,

ilgili gümrük idaresine bildirilmesi durumunda, gümrük vergilerinin tamamı ile faiz yerine

hesaplanan TEFE/ÜFE tutarının, belli bir ödeme planı kapsamında ödenmesi şartıyla faizlerin

ve idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçileceği öngörülerek mükelleflerin

aykırılıkları beyan etmelerinin teşvik edilmesi amaçlanmıştır.

Birinci fıkranın (c) bendi ile de 2010 yılı ve önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin

olarak emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu halde vergisi eksik

tahakkuk eden mükelleflerce bildirimde bulunulması ve tahakkuk eden vergi ve taşınmaz kültür

varlıklarının korunmasına katkı payının tamamı ile bunlara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı

yerine hesaplanan TEFE/ÜFE tutarının, belli bir ödeme planı kapsamında ödenmesi şartıyla

bu alacaklara bağlı gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi cezalarının tamamının tahsilinden

vazgeçilerek emlak vergisi yükümlülüklerinin yerine getirilmesi özendirilmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında da 193 sayılı Kanunun 64 üncü maddesine göre vergilendirilen

diğer ücret mükelleflerinin; 2011 yılı Şubat ayı sonuna kadar vergi dairelerine başvurarak 2011

takvim yılına ilişkin gelir vergilerini tarh ettirmeleri ve karnelerine işletmeleri kaydıyla, önceki

dönemlere ilişkin olarak herhangi bir vergi ve ceza aranmaması suretiyle bu mükelleflerin kayıt

altına alınması hedeflenmiştir.

MADDE 6- Maddeyle mükelleflerce çeşitli sebeplerle noksan beyan edilmiş ya da

beyan dışı bırakılmış geçmiş yıl gelirlerinin belli oran ve tutarlar dahilinde beyan edilmesi

sağlanmaktadır. Bu şekilde beyan edilecek gelirlere uygulanacak oran ve tutarların tespitinde

ekonomik gelişmelere paralel olarak tespit edilen matrahlar esas alınmıştır.

Böylece mükelleflere, 213 sayılı Kanunda yer alan cezaları ve gecikme faizini

ödemeden vergilerini ödeme imkânı sağlanmakta ve artırımda bulunulan vergiler ve dönemler

için vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmamak suretiyle gelirlerin doğru beyan edilmesi teşvik

edilmektedir.

Ayrıca, matrah artırımında bulunan mükelleflerin beyan edecekleri ve üzerinden vergi

hesaplanacak matrahlar için asgarî tutarlar belirlenmekte, daha önce zarar beyan edilmiş

olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname

verilmemiş yahut ilgili yıllarda faaliyette bulunulmuş veya gelir elde edilmiş olsa da bu

faaliyetlerin ve gelirlerin vergi dairesinin bilgisi dışında bırakılmış olması nedeniyle matrah

bulunmaması halleri ile mükellefler tarafından beyan edilen matrahlara uygulanan oranlar

sonucu bulunan matrahlara alt sınır getirilmektedir. Maddede öngörülen asgari matrah

tutarlarının, basit usulde vergilendirilen mükelleflere 1/10’unun, sadece gayrimenkul sermaye

iradı elde edenler için ise 1/5’inin uygulanması öngörülmektedir.

Artırılan matrahların % 20 oranında vergilendirilmesi öngörülmekte olup,

vergilendirmeye ilişkin yükümlülüklerini zamanında yerine getiren mükellefler için bu oranın

% 15 olarak uygulanması hükme bağlanmaktadır.

Ayrıca, mükelleflerin incelenmeme ve tarhiyata muhatap tutulmama imkanından

yararlanabilmeleri için, kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda bulundukları kurumlar

122

vergisi matrahlarının yanı sıra 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesi, geçici 67 nci

maddesinin sekizinci fıkrası ve 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre

vergi tevkifatına tabi olan kazanç ve iratları üzerinden tevkif edilen vergileri, gelir vergisi

mükelleflerinin ise verdikleri yıllık beyannamede gelirden indirilen 193 sayılı Kanunun geçici

61 inci maddesine göre vergi tevkifatına tabi olan kazanç ve iratları üzerinden tevkif edilen

vergileri de ait olduğu yıla ilişkin olarak maddede belirtilen oranlarda artırmaları şartı

getirilmiştir. Söz konusu hükümlerde yer alan vergi tevkifatına tâbi kazanç ve iratların,

muhtasar beyanname ile beyan edilmemiş olması halinde ise mükelleflerin bu kazanç ve

iratlara ait tevkifat matrahlarını, Kanunda belirtilen süre içinde beyan etmeleri ve beyan edilen

bu matrahlar için % 15 oranında vergi hesaplamaları esası öngörülmektedir.

Maddenin beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci fıkralarında yer alan hükümlerden

yararlanarak artırımda veya beyanda bulunan mükelleflerin, bu yıllara ilişkin olarak vergi

incelemesi ve tarhiyata muhatap olmamaları için, ilgili yıllarda vergiye esas gelir veya

kurumlar vergisi matrahlarını da artırmaları zorunluluğu getirilmektedir.

Matrah artırımında bulunan mükelleflerin, daha önce beyan ettikleri matrahlar ile ilgili

matrah veya vergi azaltıcı yöndeki düzeltme taleplerinin bulunması durumunda bu

taleplerinden vazgeçtikleri kabul edilecek, düzeltme talepleri ile ilgili olarak başlanılmış

incelemelere devam edilmeyecektir.

Ayrıca, madde ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu madde hükmünden

yararlanarak beyan ettikleri matrahları artırmaları halinde, daha önce tevkif yoluyla ödemiş

oldukları vergilerin, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup

edilmeyeceği, istisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu

yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararlarının, bu madde hükmüne göre artırılan

matrahlardan indirilemeyeceği öngörülmüştür. Öte yandan, mükelleflerin matrah artırımında

bulundukları yıllara ait zararların % 50’sinin 2010 ve izleyen yıllarda doğan kârlarından

indirilmesi öngörülmektedir.

Ayrıca, yıllık gelir ve kurumlar vergisine mahsuben tevkif yoluyla ödenmiş vergilerin,

nakden veya mahsuben iadesi ile ilgili taleplere ilişkin olarak sınırlı inceleme ve tarhiyat

yapılacağı maddede belirtilmektedir.

Öngörülen düzenlemede, işe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle kıst dönemde

faaliyette bulunmuş mükellefler hakkında ise ilgili yıllar için belirlenen asgari matrahların,

faaliyette bulunulan ay sayısı dikkate alınarak hesaplanacağı, matrah artırımında bulunulan

vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce yapılıp

kesinleşen tarhiyatların da ilgili dönem beyanına eklenmek suretiyle artırılacak matrah

tutarının tespit edileceği hükme bağlanmaktadır.

MADDE 7- Madde ile katma değer vergisi (KDV) mükelleflerinin 2006, 2007, 2008

ve 2009 yılları için maddede belirtildiği şekilde vergi artırımında bulunmaları halinde,

artırımda bulundukları dönemler için (madde hükmünde belirtilen durumlar hariç olmak

üzere) haklarında KDV yönünden vergi incelemesi ve tarhiyatına muhatap tutulmamaları

imkanı sağlanmaktadır.

Artırıma esas alınan tutar, yıl içinde verilen katma değer vergisi beyannamelerinde

gösterilen “hesaplanan katma değer vergisi”nin yıllık toplamıdır. Hesaplanan KDV,

indirimlerden önceki vergi tutarıdır. Artırıma esas tutar olarak, “ödenmesi gereken KDV”

yerine, “Hesaplanan KDV”nin esas alınmasının nedeni, indirimler yüzünden bazı dönemlerde

beyannamede ödenecek KDV çıkmamasıdır. Artırıma esas tutarın daha genel ve objektif bir

tabana dayandırılması ve uygulanabilirliğin sağlanması amacıyla “Hesaplanan KDV” tercih

edilmiştir.

Artırım tutarı, yıllık hesaplanan KDV toplamlarına her yıl için öngörülen ve % 3 ila %

1,5 arasında değişen oranların uygulanması ile hesaplanacaktır.

Yıl içinde vermeleri gereken KDV beyannamelerinin tamamını vermeyen mükellefler

de matrah artırımından faydalanabilecektir. Yılın tamamında beyanname vermesi gereken

123

mükelleflerin, üç ya da daha fazla beyannameyi verip diğerlerini vermemiş olmaları

durumunda, verilen beyannamelerdeki hesaplanan KDV ortalamasının yıla iblağ edilerek

artırıma esas olacak tutarın bulunması benimsenmiştir.

Mükelleflerin, iki veya daha az dönemde beyanname vermiş veya hiç beyanname

vermemiş olmaları durumunda KDV artırımı, gelir veya kurumlar vergisi artırımlarına % 18

oranı uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır. Bu durumdaki mükellefler, gelir veya kurumlar

vergisinde matrah artırımından yararlanmak üzere başvurmadıkları takdirde KDV bakımından

da matrah artırımından faydalanamayacaktır.

Üç aylık vergilendirme dönemine tabi mükelleflerden bir, iki veya üç dönem

beyanname verenlerde bunların ortalaması yıla iblağ edilecek ve yılına göre % 3 ila % 1,5

olarak belirlenmiş olan oranlar uygulanarak artırım tutarı hesaplanacaktır. Hiç beyanname

verilmemiş olması halinde, gelir veya kurumlar vergisi artırım tutarlarının % 18’i KDV

artırım tutarı olarak kabul edilecektir.

İlgili takvim yılının tamamında faaliyet göstermiş olmakla birlikte, sadece birkaç

vergilendirme dönemi için madde ile getirilen imkândan yararlanılması söz konusu

olmayacaktır. Ancak mükelleflerin, yıl bazında seçimlik hakları bulunmaktadır.

Kanunun yayımlandığı tarihten önce vergi inceleme raporları ve takdir komisyonu

kararlarına dayanılarak yapılan ve kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte

dikkate alınacaktır.

Mükelleflerin sorumlu sıfatıyla verdikleri KDV beyannameleri için bu madde

hükmünden yararlanmaları söz konusu değildir. Ayrıca, sorumlu sıfatıyla beyan edilen

vergiler, vergi artırımına ilişkin yıllık toplam tutarın hesabında dikkate alınmayacaktır.

Artırıma esas alınan dönemlere ilişkin hesaplanan KDV toplamı mükelleflerce vergi

dairesine bildirildikten sonra, bu bildirimlerin eksik olduğu ve ödenecek verginin eksik

hesaplandığı anlaşıldığı takdirde eksik hesaplanan vergi, bu Kanunun 18 inci maddesinde

belirtilen ilk taksit ödeme süresinde tahakkuk etmiş sayılacak ve bu Kanunda açıklandığı

şekilde tahsil edilecektir.

Katma değer vergisi sisteminin işleyişini bozmamak açısından, bu madde kapsamında

beyan edilen katma değer vergisinin indirim veya mahsup konusu yapılamayacağı, gelir veya

kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate

alınamayacağı hükme bağlanmaktadır. Ayrıca, artırımda bulunulan yılla ilgili olarak sonraki

dönemlere devreden indirilebilir katma değer vergileri ve ihraç kaydıyla teslimlerden veya

iade hakkı doğuran işlemlerden doğan tecil-terkin, iade ve mahsup işlemleri yönünden

inceleme ve tarhiyat yapma hakkı saklı tutulmuştur.

MADDE 8- Madde ile 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1)

numaralı bendi uyarınca hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur

olanların, her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler

dahil) muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık

toplamını belli oran ve tutarlar dahilinde beyan etmeleri sağlanmaktadır.

Bu madde hükmünden faydalanan mükellefler nezdinde, artırımda bulunulan vergiyi

ödemeyi kabul ettikleri vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak ücret yönünden gelir (stopaj)

vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacağı öngörülmüştür.

Gelir (stopaj) vergisi artırımı isteminde bulunan mükelleflerden, en az bir dönemde

beyanname vermiş olanların bu beyanname veya beyannamelerde yer alan, hiç beyanname

vermemiş olanların ise bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce vermiş oldukları aylık prim ve

hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısına göre belirlenen ücret tutarı esas alınarak

gelir (stopaj) vergisi matrahının hesaplanması suretiyle bu maddeden yararlanma imkanı

getirilmektedir.

Gelir (stopaj) vergisi artırımında bulunmak isteyenlerin, yıl içinde işe başlamaları ya

da işi bırakmaları halinde, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri için bu maddede

124

belirtilen esaslar çerçevesinde artırımda bulunma imkanı sağlanmakta olup, bu maddenin

uygulanmasında ay kesirlerinin tam ay olarak dikkate alınması öngörülmektedir.

Öte yandan, bu madde hükmüne göre artırıma esas ücret tutarı ve ödenen gelir vergisi,

gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate

alınmayacak, gelir (stopaj) vergisi artırımından yararlanılarak hesaplanan gelir vergisine de

herhangi bir indirim veya istisna uygulanmayacaktır.

MADDE 9- Kanunun 6 ncı, 7 nci ve 8 inci madde hükümlerine göre hesaplanan veya

artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergileri, mükelleflerin kendi beyanları üzerine

hesaplandığından, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmemeleri halinde, 6183 sayılı

Kanuna göre takip ve tahsil edilecek, süresinde ödenmeyen taksitlere, 6183 sayılı Kanunun 51

inci maddesine göre belirlenen oranın bir kat fazlası oranında uygulanacak gecikme zammı

tatbik edilecektir.

Kanunun 6 ncı, 7 nci ve 8 inci madde hükümlerine göre hesaplanarak veya artırılarak

ödenen vergilerin gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet

unsuru olarak kabul edilmemesi ve herhangi bir nedenle indirim, mahsup ve iade konusu

yapılmaması öngörülmektedir.

Diğer taraftan, matrah veya vergi artırımında bulunan ve bu konudaki şartları yerine

getiren mükelleflerin, defter ve belgeleri incelenmeyecek ve artırıma konu olan vergilerle

ilgili olarak tarhiyat yapılmayacaktır. Artırımda bulunan mükelleflerin defter ve belgeleri

artırıma konu vergi türleri için kendileri adına tarhiyat yapılmak amacıyla incelenmemesine

rağmen, defter ve belgelere, diğer vergi türleri için inceleme yapılması, üçüncü kişilerle ilgili

olarak karşıt incelemeler yapılması, mahkemelerce belli konulara bakılması veya bilirkişilerce

ihtiyaç duyulması gibi nedenlerle müracaat edilebilecektir. Bu nedenle matrah artırımından

yararlanan mükelleflerin defter ve belgelerini 213 sayılı Kanun hükümleri uyarınca muhafaza

ve ibraz edecekleri tabiidir. Mükelleflerin, defter ve belgeleri üzerinde daha önce vergi

incelemesi yapılmış olması ilgili yıllar için mükellefler tarafından matrah veya vergi

artırımında bulunulmasına engel olmadığı gibi idarenin, artırımda bulunulmayan yıllar veya

dönemler için vergi incelemesi yapma hakkı saklıdır.

Maddede öngörülen bir diğer düzenleme ise bu Kanuna göre matrah veya vergi

artırımında bulunulmasının Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış olan vergi

incelemeleri ve takdir işlemlerine engel teşkil etmeyeceği hususudur. Ancak, 6 ncı, 7 nci ve 8

inci maddelerde yer alan inceleme yapma hakkına yönelik hükümler saklı kalmak kaydıyla

vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ayın

başından itibaren bir ay içerisinde sonuçlandırılamaması halinde bu işlemlere devam

edilmeyecektir. Bu süre içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi

uzlaşma talepleri dikkate alınmayacaktır. İnceleme ve takdir sonucu tarhiyata konu matrah

farkı tespit edilmesi halinde, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi

kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla inceleme

ve takdir sonucu bulunan matrah farkı, bu Kanunun 6 ncı, 7 nci ve 8 inci madde hükümleri ile

birlikte değerlendirilecektir. İnceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılması, inceleme

raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikaline bağlanmıştır.

213 sayılı Kanunun 359 uncu maddesinin (b) fıkrasında belirtilen defter, kayıt ve

belgelerin yok edilmesi veya defter sahifelerinin yok edilerek yerine başka yapraklar

koyulması veya hiç yaprak koyulmaması veya belgelerin asıl veya suretlerinin tamamen veya

kısmen sahte olarak düzenlenmesi fiillerini işleyenlerin, bu Kanunun matrah veya vergi

artırımına ilişkin hükümlerinden yararlanamayacakları öngörülmektedir. Öte yandan, asıl

veya suretleri tamamen veya kısmen sahte olarak düzenlenen belgeleri kullananların, bu

Kanunun matrah veya vergi artırımı hükümlerinden yararlanmasına engel bir husus

bulunmamaktadır.

125

MADDE 10- Madde ile kayıt dışı faaliyetlerin kayıt altına alınabilmesi için,

işletmelerde mevcut olmasına rağmen kayıtlara yansıtılmamış emtia, makine, teçhizat ve

demirbaşların kayıtlara intikal ettirilebilmesini sağlayacak düzenleme yapılmaktadır.

Buna göre, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit

şirketler dahil) işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine,

teçhizat ve demirbaşların kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşlarınca tespit

edilecek rayiç bedeliyle, Kanunda öngörülen süre içinde vergi dairelerine bir envanter listesi

ile bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebileceklerdir. Bu suretle gelir ve kurumlar vergisi

mükelleflerinin yasal kayıtlarının gerçek durumu yansıtır bir hale getirilmesi

hedeflenmektedir.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler aktiflerine kaydettikleri emtia, makine,

teçhizat ve demirbaşlar için iki ayrı karşılık hesabı açacaklardır.

Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiyesi halinde

sermayenin bir unsuru olarak sayılmakta ve dolayısıyla vergilendirilmemektedir. Makine,

teçhizat ve demirbaşlar için ayrılan karşılıklar ise birikmiş amortisman olarak kabul

edilmiştir. Envantere dahil edilen bu kıymetler üzerinden ayrıca amortisman ayrılmayacaktır.

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise emtianın rayiç bedelini

defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak, makine, teçhizat ve demirbaşların rayiç

bedelini ise envantere kaydedeceklerdir.

Mükelleflerin ellerinde bulunan belgesiz malların kayıt altına alınması, kayıt dışı

ekonominin daraltılması ve bundan böyle yaratılacak katma değer vergisinin kavranması

amacıyla, bildirim konusu mallar için katma değer vergisi hesaplatılmakta ve bu verginin

vergi sorumluları tarafından verilen beyanname ile beyanı sağlanmaktadır.

Bu madde çerçevesinde beyan edilerek ödenecek olan verginin, mükellefin vergiye

tâbi faaliyetleri üzerinden hesaplanan vergiden indirilmesi mümkündür. Ancak makine,

teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi hesaplanan katma değer vergisinden

indirilmeyecektir. Öte yandan söz konusu mallar ile makine, teçhizat ve demirbaşların satışı

sırasında ayrıca katma değer vergisi hesaplanarak beyan edilmesi gerektiği tabiidir.

Ayrıca, kıymetli maden ve ziynet eşyası imalatı ve ticareti faaliyetinde bulunan

mükelleflerin işletmelerde mevcut olmasına rağmen kayıtlarında yer almayan kıymetli maden

(altın, platin ve gümüş) ve kıymetli taşlar (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir,

zebercet, inci gibi) ile bunlardan mamul ziynet eşyasını kayıtlara intikal ettirilebilmesini

sağlayacak düzenleme yapılmaktadır.

Bu kıymetlerin maddede belirtilen süre ve şekilde bildirilmeleri halinde, bu

kıymetlerin bildirilen değeri üzerinden % 2,5 oranında vergi ödenmesi, bu suretle tahakkuk

ettirilen vergilerin, gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilememesi ve gelir ve kurumlar

vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınmaması sağlanmaktadır.

Bu kıymetlerin beyan edilerek kayıtlara intikalinde, bilanço esasına göre defter tutan

mükellefler, aktiflerine kaydettikleri kıymetler için özel karşılık hesabı açacaklar, bu hesapta

izlenen karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde sermayenin

unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. İşletme hesabı esasına göre defter tutan

mükellefler ise söz konusu kıymetleri defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak

kaydedeceklerdir.

Ayrıca, madde kapsamında bildirilen kıymetlerin satılması halinde satış bedelinin,

bunların deftere kaydedilen değerinden düşük olmaması, dolayısıyla, doğabilecek zararın gelir

veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınmaması, katma değer

vergisi matrahının ise aşındırılmaması sağlanmaktadır.

MADDE 11- Maddenin birinci fıkrası ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin

kayıtlarının daha sağlıklı hale getirilebilmesi için kayıtlarında yer aldığı halde gerçekte

mevcut olmayan mallarını fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine

getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirebilmelerine imkân sağlanmaktadır. Diğer

126

bir anlatımla, faturalı olarak alınıp kayıtlara geçen ancak belge düzenlenmeksizin satılan

malların halen stokta gözükmesi nedeniyle oluşan gerçek dışılık, fatura düzenlenerek kayıt ve

beyanlara hasılat olarak intikal ettirilmesi sağlanmak suretiyle düzeltilmektedir.

Faturalama işlemi kayıtlarda yer alan maliyete, bu maliyete aynı neviden mallara

ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayri safi kâr oranının uygulanması suretiyle

bulunan tutarın eklenmesi suretiyle yapılacaktır. Gayri safi kâr oranının, cari yıl kayıtlarına

göre tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odasının belirleyeceği oran

esas alınacaktır.

Bu fıkra hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin, bu Kanunda belirtilen süre

içinde faturalama işlemini yapmaları ve bu faturaları yasal kayıtlarına intikal ettirmeleri

gerekmektedir.

Bu fıkra hükmünün uygulanmasına ilişkin olarak geçmişe yönelik ceza ve faiz

uygulanmayacaktır. Yasal kayıtlara intikal ettirilen tutarlar, cari yıl gelir vergisi veya

kurumlar vergisi matrahının hesabında dikkate alınacaktır. Ayrıca, bu tutarlar ilgili dönem

katma değer vergisi beyannamesinde beyan edilecektir.

Maddenin ikinci fıkrası ile bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi

mükelleflerinin, 31/12/2009 tarihi itibarıyla bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde

bulunmayan kasa mevcutlarını, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna

kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilmelerine imkân

sağlanmaktadır. Bu kapsamda beyan edilen tutarlar üzerinden % 10 oranında vergi

hesaplanarak beyanname verme süresi içinde ödenmesi öngörülmektedir.

MADDE 12- Maddenin;

Birinci fıkrası ile, 2010/Haziran ve önceki aylara ilişkin olup bu Kanunun

yayımlandığı tarihten önce tahakkuk ettiği halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla

ödenmemiş olan; 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c)

bentleri kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan sigorta primi, emeklilik keseneği

ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bu Kanuna göre

yapılan başvuru tarihi itibarıyla ilgili mevzuatına göre ödenmesi imkanı ortadan kalkmamış

olan isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi ve Sosyal Güvenlik Kurumu

tarafından ilgili kanunları gereğince takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime

katkı payı alacak asılları ile bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi

fer’i alacaklarının,

İkinci fıkrası ile, yaşlılık, emekli aylığı veya malullük aylığı bağlandıktan sonra 5510

sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sigortalılık statüsü

kapsamında sigortalı sayılmasını gerektirir nitelikte çalışması nedeniyle ilgili mevzuatına göre

sosyal güvenlik destek primi ödemesi gerekenlerden bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen

ikinci ayın sonuna kadar tescili yapılmış olanların, 2010/Haziran ve önceki aylara ilişkin olup

bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olan sosyal güvenlik destek primi

asılları ile bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının,

Üçüncü fıkrası ile, 30/6/2010 tarihine kadar (bu tarih dahil) bitirilmiş özel nitelikteki

inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce Kurumca

re’sen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edildiği halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla

ödenmemiş olan özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme,

araştırma veya tespitler sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi

asılları ile bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının,

Dördüncü fıkrası ile, 31/7/2010 tarihine kadar (bu tarih dahil) işlenen fiillere ilişkin olup

bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce dava açma süresi sona erdiği halde bu Kanunun

yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olan idari para cezası asılları ile bunlara uygulanan

gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının,

127

Beşinci fıkrası ile, bu madde kapsamına giren alacakların; asıllarının bu Kanunun

yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olmasına rağmen, fer’ilerinin bu Kanunun yayımlandığı

tarih itibarıyla ödenmemiş olduğu durumlarda, aslı ödenmiş fer’i alacağın,

tahsil ve terkinin şekli düzenlenmiştir.

MADDE 13- Madde ile, 31/7/2010 tarihine kadar (bu tarih dahil) işlenen fiillere

ilişkin olup bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar tahakkuk ettiği

halde dava açılmış veya dava açma süresi sona ermemiş olan idari para cezalarının ve idari

para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının tahsil ve

terkinin şekli düzenlenmiştir.

MADDE 14- Maddenin;

Birinci fıkrası ile, 30/6/2010 tarihine kadar (bu tarih dahil) bitirilmiş özel nitelikteki

inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce asgari

işçilik tutarının tespitine ilişkin Kuruma başvuruda bulunulmasına rağmen, bu Kanunun

yayımlandığı tarihten önce Kurumca re’sen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edilememiş

olan özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin, yapılan ön değerlendirme,

araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta

primi asılları ve bunlara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının

tahsil ve terkininin usulü ile başvuru ve taksitlendirme süresi düzenlenmiştir.

İkinci fıkrası ile, 12 nci, 13 üncü ve bu madde hükümlerinden yararlanmak isteyen

borçluların maddelerde belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan

vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerektiği düzenlenmiştir.

Üçüncü fıkrası ile, 12 nci, 13 üncü ve bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere

başvuruda bulunan borçluların taksit ödeme süresince tahakkuk eden sigorta primlerini çok

zor durum olmaksızın bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödememeleri halinde,

belirtilen madde hükümlerine göre yapılandırılan borçlarına ilişkin kalan taksitlerini ödeme

haklarını kaybedecekleri düzenlenmiştir.

MADDE 15- Madde ile, Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçları 5510 sayılı

Kanunun geçici 24 üncü veya geçici 25 inci maddeleri uyarınca yeniden yapılandırıldığı

halde, taksit ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemiş olmaları nedeniyle yeniden

yapılandırma haklarını kaybetmiş olanlardan, yapılandırmaları on iki taksite kadar yapılmış

olanların, ödenmemiş taksit sayısı dörtten fazla olmayanların; yapılandırmaları yirmidört

taksite kadar yapılmış olanların, ödenmemiş taksit sayısı sekizden fazla olmayanların;

yapılandırmalarının ihya edilmesinin usulü ile başvuru ve ödeme süresi ile diğer esasları

düzenlenmiştir.

MADDE 16- Madde ile, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile tarımda kendi

adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre tescilleri

yapıldığı halde prim borçları nedeniyle ilgili kanunları uyarınca sigortalılık süreleri

durdurulmuş ve bu sigortalılık süreleri Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle ihya edilmemiş

olanların kendileri veya hak sahiplerinin bu sigortalılık sürelerinin ihyası amacıyla 5510 sayılı

Kanunun geçici 17 nci maddesinin ikinci fıkrasına istinaden bu Kanunun yayımlandığı tarihi

izleyen ikinci ayın sonuna kadar yapacakları yazılı müracaatlarında, durdurulan bu sigortalılık

süreleri için ödeyecekleri prim tutarının, sigortalılık süreleri durdurulmamış gibi

değerlendirilerek bu Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasına göre hesaplanan tutarın

tamamının maddede belirtilen sürede ödenmesinin usulü ve diğer esasları düzenlenmiştir.

MADDE 17- Maddenin birinci fıkrası ile tahsil dairelerinin iş yükünün azaltılması ve

verimliliğin artırılması amacıyla, 31/7/2010 tarihinden önce idari yaptırım kararı verildiği

halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ilgilisine tebliğ edilmemiş olan ve genel

bütçeye gelir kaydedilen ve her bir kabahat için 120 liranın altında kalan idari para cezaları ile

mülga 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile

6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun

gereğince verilen idari para cezası ile birlikte tebliği gereken ve tutarı 12 lira ve altında kalan

128

geçiş ücretlerinin tebliğ edilmeyeceği, tebliğ edilmiş olanların tahsilinden vazgeçileceği

düzenlenmiştir. Bununla birlikte, artan sigara tüketimi, tütün kullanımının sağlık üzerindeki

olumsuz etkileri dikkate alınarak, tütün kullanımını azaltmak amacıyla sürdürülen temiz hava

sahası kampanyasına destek olmak üzere 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının

Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanunun 5 inci maddesi ile 5326 sayılı Kabahatler

Kanunun 39 uncu maddesine göre verilen ve tütün mamulü tüketen kişiler hakkında

uygulanan idari para cezaları bu hükmün dışında tutulmuştur.

Maddenin ikinci fıkrası ile 31/12/2004 tarihinden önce vadesi geldiği halde bu

Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil

dairelerince takip edilen ve 6183 sayılı Kanun kapsamına giren her bir alacağın türü, dönemi

dikkate alınmak suretiyle küçük tutardaki asli alacakların ve tutarına bakılmaksızın bu asıllara

bağlı fer’i alacakların, ayrıca asılları ödenmiş küçük tutardaki fer’i alacakların da tahsilinden

vazgeçilmesi yönünde düzenleme yapılmıştır.

Maddenin üçüncü fıkrasında, Gümrük Müsteşarlığına bağlı tahsil dairelerince takip

edilmekte olan ve vadesi 31/7/2010 tarihinden önce olduğu halde bu Kanunun yayımlandığı

tarihe kadar ödenmemiş olan ve 6183 sayılı Kanun kapsamındaki her bir alacağın; türü,

yükümlülüğü, asılları ayrı ayrı dikkate alınmak suretiyle tutarı 50 lirayı aşmayan asli

alacakların ve tutarına bakılmaksızın bu alacaklara bağlı fer’i alacakların, aslı ödenmiş fer’i

alacaklarda toplamı 50 lirayı, para cezalarında ise 60 lirayı aşmayanların tahsilinden

vazgeçileceği öngörülmektedir. Bu fıkrada belirlenen 60 liralık tutar, Gümrük Kanununun 241

inci maddesinde belirtilen usulsüzlük cezası limitinin 60 lira olması ve aynı Kanunun 234 üncü

maddesinin altıncı fıkrasında, cezaların 241 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen 60

liradan az olamayacağı hükmü dikkate alınarak belirlenmiştir. Aksi takdirde para cezaları için

bu maddenin uygulanma imkânı kalmayacaktır.

Dördüncü fıkrası ile; bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar 2022 sayılı 65 Yaşını

Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında

Kanun kapsamında aylık almaya müstahak olmadıkları halde yersiz olarak aylık aldığı

anlaşılanlardan, yersiz ödenen aylıklarının % 50 oranındaki alınması gereken zam tahsil

edilmemiş ise bu % 50 zammın tahsilinden vazgeçilmesi amaçlanmaktadır.

Beşinci fıkrası ile; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

kapsamından çıkarılan işyerlerine ilişkin 2010/Haziran ve önceki dönemlere ait borç aslı

tutarının 50 lirayı aşmaması halinde, bu 50 liraya kadar (dahil) asıl alacak ile buna bağlı

gecikme cezası ve gecikme zammının; borcun sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde ise

50 lirayı aşmayan fer’i alacak tutarının; tahsilinden vazgeçilmesi amaçlanmıştır.

Altıncı fıkrası ile; 5510 sayılı Kanunun 87 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi

uyarınca primleri yılı merkezi yönetim bütçesinden karşılanmak üzere ilgili kamu idarelerince

ödenmesi gereken, aynı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde sayılan

genel sağlık sigortalılarına ilişkin genel sağlık sigortası primleri ile 25/8/1999 tarihli ve 4447

sayılı Kanunun 50 nci, geçici 7 nci ve geçici 9 uncu maddeleri uyarınca İşsizlik Sigortası

Fonundan karşılanması gerekip de Türkiye İş Kurumu tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna

ödenmemiş sigorta primlerinin, bu Kanunun yayımlandığı ayın sonuna kadar olan gecikme

cezası ve gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilmesi amaçlanmıştır.

Maddenin yedinci fıkrasında, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun (YURTKUR)

öğrenim ve katkı kredisi alacaklarına ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.

5917 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle 16/8/1961 tarihli ve 351 sayılı Yüksek

Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununa eklenen geçici 4 üncü madde hükümlerinden

yararlanmak üzere başvuruda bulunarak Kuruma olan borçlarını ödeme taahhüdünde bulunan

borçlulardan, bu taahhütlerini çeşitli sebeplerden dolayı yerine getiremeyenlere yeniden bir

hak verilmektedir. Ancak yapılan bu düzenlemeden yararlanmak yerine Kanunun ikinci

maddesinden yararlanmak istenmesi halinde anılan madde hükümlerinden yararlanılabileceği

tabiidir.

129

351 sayılı Kanun ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunundan

doğan ve bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığına

bağlı tahsil dairelerine bildirilen alacaklar hakkında ise bu Kanunun 2 nci maddesi

hükümlerinin uygulanacağı belirtilerek Kurum alacakları açısından bütünlük sağlanmaktadır.

Maddenin sekizinci fıkrasında Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna ait alacaklara

yönelik düzenlemeler yapılmaktadır. Düzenleme kapsamına Kurumun önemli iki tür alacağı

olan bandrol ücret alacakları ile elektrik enerjisi satış bedeli payı alınmıştır.

3093 sayılı Kanunda süresinde ödenmeyen bandrol ücret gelirlerinin en yüksek ticari

kredi faizi oranı uygulanmak suretiyle bulunacak faizle birlikte 6183 sayılı Kanun

hükümlerine göre, elektrik enerjisi satış bedeli payı gelirlerinin ise 6183 sayılı Kanunun 51

inci maddesinde belirlenen gecikme zammı oranında faizle birlikte genel hükümlere göre

takip ve tahsil edileceği hüküm altına alınmıştır.

Bugün itibarıyla bankaların Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına bildirmiş olduğu

en yüksek ticari kredi faizi, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirlenen gecikme

zammı oranının çok üzerindedir.

3093 sayılı Kanun hükümlerinden kaynaklanan nedenlerle yaşanan mağduriyetlerin

giderilmesi için Kurum alacaklarından bandrol ve elektrik enerjisi satış bedeli payı gelirlerinin

Kanun kapsamına alınması öngörülmektedir.

3093 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi gereğince bandrolsüz cihaz satanlar hakkında

uygulanan idari para cezası, satışa konu cihazın satış bedeli kadar idari para cezası kesilmesini

gerektirmektedir. Üst sınırı bulunmayan bu ceza, cezaya muhatap olanları finansman

sıkıntısına düşürecek, hatta faaliyetlerini sürdürmelerini engelleyecek kadar yüksek tutarda

olabilmektedir. Söz konusu mağduriyetin giderilmesini teminen idari para cezalarının da bu

Kanun kapsamına alınması amaçlanmaktadır.

Yükümlülüklerini yerine getirmeyen firmalar hakkında sürdürülen incelemelerin

tamamlanmasına bağlı olarak ödenmesi gerekecek bandrol ücreti ve elektrik enerjisi satış

bedeli payı için de maddeden yararlanma imkanı verilmektedir.

Maddenin dokuzuncu fıkrasında, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve

Destekleme İdaresi Başkanlığına (KOSGEB) ait alacaklara yönelik düzenlemeler

yapılmaktadır.

KOSGEB 2007-2008 yıllarında KOBİ’lere dönük değişik kredi faiz programları

hazırlayarak uygulamaya koymuştur. Bu programlar çerçevesinde; KOSGEB’in vermiş

olduğu desteklerden, kullandırılmış olan “1000+1000 KOBİ Makine Teçhizat Yatırımı Kredi

Faiz Desteğinde” yeni makine teçhizatı almayı, bu makine teçhizat ile birlikte yeni ilave

istihdam oluşturmayı, “KOSGEB KOBİ Kayıtlı Eleman İstihdamını Destek Kredisinde” kredi

vadesi boyunca mevcut istihdamlarını korumayı buna ilave olarak istihdam oluşturmayı ve

“Deri Sektörü OSB’ye Taşınma Destek Kredisinde” ise deri tabaklama işlemi yapan

işletmelerin şehir içindeki çevre ve sağlık açısından olumsuz koşullardaki üretim faaliyetlerini

kapatmayı, kredi süresi içerisinde OSB içerisinde modern üretim tesisleri inşa ederek burada

faaliyete geçmeyi taahhüt etmişlerdir.

Küresel mali kriz, bazı işletmelerin planladıkları üretim, istihdam ve yatırım

kararlarını, ihracat amaçlı kredi faiz desteklerinde de siparişlerinin iptali nedeniyle hedeflerini

gerçekleştirememelerine sebep olmuştur. Dolayısıyla bu zor şartlar altında bazı işletmeler

KOSGEB’e olan taahhütlerini yerine getirmemişlerdir.

Ayrıca; bazı işletmeler kendilerinden kaynaklanan veya dolaylı olarak ortaya çıkmış

olan uygunsuzluklar nedeniyle KOSGEB ile davalı durumuna düşmüşlerdir.

KOSGEB’in amacının hedef kitlesi olan işletmelerin “Ülkenin ekonomik ve sosyal

ihtiyaçlarının karşılanmasında küçük ve orta ölçekli işletmelerinin payını ve etkinliğini

artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, entegrasyonu ekonomik gelişmelere

uygun biçimde gerçekleştirmek” olduğu da dikkate alındığında, ihtilafların ortadan

kaldırılması, kurum/hedef kitle barışının sağlanması, yeni desteklerden faydalandırılmalarının

130

yolunun açılması ve varlıklarını sürdürmeleri amacıyla Kanunun genel yapısına uyumlu bir

yapılandırma maddesi önerilmektedir.

Maddenin onuncu fıkrasında, Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinin (TEDAŞ)

veya bu şirketin hissedarı olduğu elektrik dağıtım şirketlerinin elektrik tüketiminden

kaynaklanan alacaklarından ve 4/12/1984 tarihli ve 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu

Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi

Hakkında Kanun kapsamında mevcut sözleşmeleri uyarınca faaliyet göstermekte olan dağıtım

şirketlerinin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisans almadan önceki faaliyet

dönemlerine ilişkin elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarına yönelik düzenlemeler

yapılmaktadır.

Bu kuruluşların elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarından 31/7/2010 tarihi

itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş olanların asıllarının tamamı ile bu alacaklara ilişkin

fer’iler yerine TEFE/ÜFE tutarının; bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın

sonuna kadar abonesi bulunulan dağıtım şirketine başvuruda bulunulması ve ödenmesi

gereken tutarın, ilk taksit bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü aydan başlamak

üzere ikişer aylık dönemler halinde onsekiz eşit taksitte ödenmesi şartıyla hesaplanan

fer’ilerin tamamının tahsilinden vazgeçilmesi önerilmektedir. Bu şekilde, elektrik borçlarının

belli bir ödeme planı çerçevesinde ödenmesi imkanı oluşturularak geniş kitlelerin elektrik

borcu sorunu çözümlenmektedir.

Bu fıkranın (b) bendi ile tarımsal sulamada kullanılan elektrik tüketiminden

kaynaklanan alacakların; alacağın bulunduğu bölgeler, iller, ürünlerin hasat dönemleri dikkate

alınarak bu Kanunda belirtilen taksit süreleri yerine, borçlu tarafından seçilen taksit sayısının

tekabül ettiği süreyi geçmemek üzere taksit süresinin her bir yılında ödenmesi gereken

taksitlerin ödeme zamanını değiştirmeye, birden fazla taksiti birleştirerek yeni ödeme zamanı

tespit etmeye alacaklı şirketlerin yönetim kurullarına yetki verilmektedir.

TEDAŞ’a ait olup tahsilatı özelleştirilen elektrik dağıtım şirketlerince sürdürülen ve

bu fıkra kapsamına giren alacaklar için de bu fıkra hükmünden yararlanılacağı belirtilmiştir.

Bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce dava konusu edilmiş ve/veya icra takibi

başlatılmış alacaklar için de belli şartlar dahilinde Kanundan yararlanma imkanı verilmiştir.

Özel sektör elektrik dağıtım şirketlerinin alacaklarını bu fıkrada öngörülen şekilde

yapılandırabilecekleri belirtilerek, bunların Kanunun getirmiş olduğu imkanlar çerçevesinde

alacaklarını tasfiye etmeleri teşvik edilmiştir.

Maddenin onbirinci fıkrasında, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve

Borsalar Kanunu hükümlerine göre üyelerin oda ve borsalara, oda ve borsaların da Türkiye

Odalar ve Borsalar Birliğine olan alacaklarına yönelik düzenleme yapılmaktadır. Yapılan bu

düzenlemede aidat borçlarının asıllarının belli bir sürede ödenmesine bağlı olarak gecikme

zamlarının tahsilinden vazgeçileceği belirtilmekte ve borçların ödenmesi teşvik edilmektedir.

Maddenin onikinci fıkrasında, küresel krizden olumsuz etkilenen ve bu sebeple

Organize Sanayi Bölgeleri tüzel kişiliğine elektrik, su ve doğalgaz bedeli borçları ile yönetim

aidatlarından kaynaklanan borçlarını zamanında ödeyemeyen katılımcı işletmelerin bu

borçlarının Kanun kapsamında yapılandırılmasına imkan verilmektedir.

Maddenin onüçüncü fıkrası ile 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci

fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıların bu Kanun kapsamındaki borçlarını

yapılandırmaları halinde, yapılandırılan borç haricinde 60 günden fazla prim ve prime ilişkin

borçlarının bulunmaması veya 60 günden fazla prim ve prime ilişkin borçları bulunmakla

birlikte bu borçların ilgili kanunlara göre taksitlendirilmiş veya yapılandırılmış olup ödeme

yükümlülüklerinin de yerine getiriliyor olması ve bu Kanuna göre yapılandırılan borçlarının

ilk taksitini ödemeleri kaydıyla sigortalı ve hak sahiplerinin sağlık yardımı alabilmeleri imkan

sağlanmıştır.

Maddenin ondördüncü fıkrasında, T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel

Müdürlüğünün, yol bakım ve onarım giderlerine karşılık Ulaştırma Bakanlığından alacağı

131

olan tutarlar, bu Bakanlığın bütçesinde yeterli ödenek ayrılamaması nedeniyle tahsil

edilemediğinden, mali yapısı bozulan Genel Müdürlük gerek vergi borçlarını gerekse 4749

sayılı Kanun kapsamında ödenmesi gereken Hazine alacaklarını ödeyemez duruma gelmiştir.

Genel Müdürlüğün, Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine olan vergi borçları ile tahsil

dairelerine takip için intikal eden Hazine alacaklarının, Ulaştırma Bakanlığından olan

alacaklarına karşılık mahsup ve terkin edilmesine imkan verilmesi amaçlanmaktadır.

Maddenin onbeşinci fıkrasında öngörülen düzenlemeyle, Türk gemi inşa sektörünün

uluslararası rekabet gücünün olumsuz etkilenmemesi amacıyla, Hazine Müsteşarlığı

tarafından düzenlenen yatırım teşvik belgelerine istinaden, inşa edilerek yurt içi veya yurt

dışına satılan gemi ve yatlara ilişkin harcamalar üzerinden yatırım indirimi istisnasından

yararlanan mükellefler hakkında, Kanunun yayımlandığı tarihten önceki dönemler de dahil

olmak üzere, bu kapsamda tarhiyat yapılmayacağı, daha önce yapılmış olan tarhiyatlardan,

varsa açılmış davalardan feragat edilmesi kaydıyla vazgeçileceği, tahakkuk eden tutarların

terkin edileceği ve tahsil edilmiş tutarların red ve iade olunmayacağı öngörülmektedir. Ayrıca,

Kanunla 3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde değişiklik

yapılması da dikkate alınarak değişiklik hükmüyle istisna kapsamına alınan teslim ve

hizmetler bakımından Kanunun yayımlandığı tarihten önceki işlemler için tarhiyat

yapılmayacağı, daha önce yapılmış olan tarhiyatlardan, varsa açılmış davalardan feragat

edilmesi kaydıyla vazgeçileceği, tahakkuk eden tutarların terkin edileceği ve tahsil edilmiş

tutarların red ve iade olunmayacağı hükmüne yer verilmektedir.

Maddenin onaltıncı fıkrasında yapılan düzenlemeyle, bu Kanunun yayımlandığı

tarihten önce Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri (TEKEL) Anonim Şirketi

ve/veya bağlı şirketi Sigara Pazarlama ve Dağıtım Anonim Şirketi ile toptan satıcılar arasında

düzenlenen tekel ürünleri toptan satıcılık sözleşmeleri ile ilgili olarak damga vergisi tarhiyatı

yapılmayacağı, daha önce yapılmış olan tarhiyatlardan da varsa açılmış davalardan feragat

edilmesi kaydıyla vazgeçilerek tahakkuk eden tutarların terkin edileceği ve tahsil edilmiş

tutarların ise red ve iade olunmayacağı öngörülmektedir.

Maddenin onyedinci fıkrasının (a) bendinde mülga 27/11/1984 tarihli ve 84/8800

sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan Geliştirme ve Destekleme Fonu kaynaklı olan ve

31/10/2010 tarihi itibarıyla ödenmesi gerektiği halde Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla

ödenmemiş bulunan (taksitlendirilen ancak taksit ödeme süresi henüz gelmemiş olanlar dahil)

afet kredilerinin dışındaki alacaklara yönelik düzenleme yapılmakta, (b) bendinde ise Fondan

ve çeşitli kaynaklardan kullandırılarak Hazine kaynağına dönüşen afet kredilerine ilişkin

düzenleme getirilmektedir.

Maddenin onsekizinci fıkrasında, orman köylüleri ile bu köylülerce oluşturulan

kooperatiflere Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından verilen desteklerin geri ödemelerine

yönelik yeniden yapılandırma yönünde düzenleme yapılmaktadır. Ormanların korunması,

geliştirilmesi ve genişletilmesi amacıyla orman köylülerine ve köylülerce kurulan

kooperatiflere mülga Orman Köylüleri Kalkınma Fonundan ve daha sonra genel bütçeden

muhtelif kredi destekleri verilmektedir. Bu destekler, ülkenin gelir düzeyinin en düşük olduğu

kesime yapılmak suretiyle yeni işletmeler kurulması teşvik edilmekte ve kredilerin bu kesimin

gelir elde etme dönemlerine bağlı olarak geri ödenmesi yönünde sözleşmeler yapılmaktadır.

Söz konusu desteklerle kurulan işletmelerin sürdürülebilirliği, genel ekonomik

koşulların yanında tarım alanlarının kısıtlı oluşu, tüketim merkezlerine olan uzaklığı, bilgiye

ve teknik desteğe ulaşımındaki güçlükler, nüfusun demografik yapısı gibi olumsuzluklar

orman köylerinde kurulan bir işletmeyi rekabet edebilirlikten uzak tutmaktadır. Bu bağlamda;

bugüne kadar verilen desteklerin geri ödemelerinde bahsedilen nedenlerden dolayı aksaklıklar

meydana gelmiş, yapılan icra takibi ve borçlara uygulanan müeyyideler nedeniyle borçlar

ödenemez hale gelmiştir.

132

Önerilen düzenleme ile söz konusu kredi borçlarını zamanında ödeyemeyen ve bu

nedenle de haklarında icrai takibata geçilen şahısların ve kooperatiflerin geri ödemelerinde

kolaylık sağlanarak tesislerin tekrar çalışabilir duruma getirilmesi amaçlanmaktadır.

Maddenin ondokuzuncu fıkrasıyla yeraltı suyu kaynaklarından faydalanmak üzere

teşekkül etmiş sulama kooperatiflerinin Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce inşa edilen

yeraltı suyu sulama tesisleri ve/veya şebekelerine yapılan yatırım bedellerini geri

ödemelerinde tahsil edilmeyen taksitlerin ödenebilmesine fırsat verilmesi ve ayrıca sulama

kooperatifleri ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü arasında kuyuların açılmasına ilişkin

önsözleşme imzalanıp, kuyuların işletmeye açılmasına rağmen yatırım bedellerinin geri

ödemesine ilişkin sözleşme imzalamayan kooperatiflere yeni bir imkan sağlanarak; bu kuyular

için yapılan harcama bedellerinin fer’ilerinden vazgeçilerek tahsilinin sağlanmasına matuf

düzenleme öngörülmüştür.

Maddenin yirminci fıkrası ile gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerinin

mülkiyetinde bulunan korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının; korunması, bakım ve

onarımı için 2863 sayılı Kanun kapsamında verilen kredileri zamanında ödeyemeyen ve bu

nedenle de haklarında icrai takibata geçilen kişilerin geri ödemelerinde kolaylık sağlanması

amaçlanmaktadır.

Maddenin yirmibirinci fıkrasında yapılan düzenleme ile tarımsal amaçlı

kooperatiflerin kalkınma planları ilkelerine ve politikalarına uygun olarak tarımsal üretimi ve

istihdamı artırmak ve ortaklarına uygun şartlarla girdi sağlamak için hazırladıkları projeleri

desteklemek amacıyla verilen ve çeşitli nedenlerle geri ödemeleri yapılamayan kredilere

uygulanan temerrüt faizi nedeniyle ağır bir yük oluşturan kredilerin ödenebilir hale getirilmesi

amaçlanmaktadır.

MADDE 18- Maddede başvuru ve ödeme süresine ilişkin hükümler yer almaktadır.

Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların, Kanunun ilgili bölümlerindeki

hükümler saklı kalmak kaydıyla, bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna

kadar ilgili idareye yazılı başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Başvuruda bulunan

borçluların borçlarını genel olarak ikişer aylık devreler halinde onsekiz eşit taksitte ödemeleri

öngörülmüş, ancak daha kısa sürede ödeme seçenekleri de düzenlenmiştir.

Borçların ilk taksit ödeme süresi içerisinde defaten ödenmesi halinde ilgili maddelere

göre yapılandırılmış olan borçlara herhangi bir ek mali müeyyide uygulanmayacaktır. Ancak,

taksitler halinde bu borçların ödenmek istenmesi durumunda, söz konusu borçların maddede

belirtilen katsayılara göre arttırılmış şekliyle ödenmesi mümkün olacaktır.

İlgili maddelerde yer alan azami süreler aşılmamak kaydıyla bu Kanuna göre

yapılandırılan borçlar altı, dokuz, oniki veya onsekiz eşit taksitte ödenebilecektir. Borçluların

ödeme seçeneklerinden birini başvuru esnasında tercih etmeleri gerekmektedir. Tercih edilen

taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılması mümkün olmadığı halde daha kısa

sürede ödeme yapılması mümkün olup, bu takdirde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre

düzeltilecektir.

Maddenin dördüncü fıkrasında, Maliye Bakanlığına ve Sosyal Güvenlik Kurumuna

bağlı tahsil dairelerinin bu Kanun kapsamında ödenecek olan alacaklarının 6183 sayılı

Kanunun 41 inci maddesine göre kredi kartı kullanılmak suretiyle ödenmesi durumunda, var

olan hükümlerden farklı olarak ödemeye aracılık yapan bankaların kredi kartına taksit

uygulamasını borç ödeme sistemine dahil etmeye yönelik hükümler eklenmektedir. Yapılan

düzenlemede bankaların, borçluların kredi kartı ile ödedikleri taksit tutarlarını idareye taksit

aylarında tahsilat kabul edilmek suretiyle aktarması ve borçlu hesaplarına ise taksit ayında

yansıtması öngörülmektedir. Bu şekilde kart kullanıcısı tarafından yapılan ödeme üzerine kart

kullanıldığı gün alacaklar tahsil edilmiş olarak kayıtlara işlenecek ve borçlu ile tahsil dairesi

ilişkisi ödenen tutar için sona erecektir. Ödeme tutarlarının Hazine/Sosyal Güvenlik Kurumu

hesaplarına aktarılması ise banka ile idare arasında 6183 sayılı Kanunun 41 inci maddesi

133

hükümlerine göre düzenlenecektir. Böylece bankaların kredili müşterilerine sunduğu

hizmetten borçlular ve idare de yararlanmış olacaktır.

Diğer taraftan maddenin beşinci fıkrasında Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine

ödenmesi gereken amme alacaklarına uygulanmak üzere özel bir hüküm getirilmektedir. Bu

hükümle vergi dairesinden vergi mevzuatı gereği iade alacağı bulunan borçlular, bu

alacaklarının Kanuna göre vergi dairesine ödenmesi gereken taksitlerine mahsubunu talep

edebileceklerdir. Mahsup talepleri sadece kendi borçlarıyla sınırlı olacaktır. Mahsup yoluyla

ödeme taleplerinin yerine getirilebilmesi için başvuru ve/veya taksit süresi içinde ilgili

mevzuatın öngördüğü bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmesi şarttır. Bu

takdirde, ilgili mevzuatın borçlunun mahsup talebine esas aldığı tarih itibarıyla bu Kanuna

göre ödenecek tutara mahsup işlemleri yapılacaktır. Ancak, mahsup talebine konu tutardan

daha az tutarda mahsubun yapılması halinde, mahsuben ödeme suretiyle tahsil edilemeyen

tutar için borçluya bildirimde bulunularak eksik ödenen bu tutarın bir ay içerisinde ödenmesi

istenilecektir. Bu süre içerisinde eksik ödenen tutarın, ödenmesi gerektiği tarihten ödendiği

tarihe kadar geçen her ay ve kesri için ayrı ayrı 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre

belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi

halinde eksik ödenen tutar için bu Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmayacaktır.

MADDE 19- Maddede bu Kanuna göre ödenmesi gereken taksitlerin bir takvim

yılında en fazla iki defa ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, ödenmeyen bu tutarların

son taksidi izleyen ayın sonuna kadar her ay ve kesri için ayrı ayrı 6183 sayılı Kanunun 51

inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile

birlikte ödenmesi halinde, kanun hükümlerinden yararlanmanın devamı sağlanmaktadır. Bu

düzenleme ile ödeme güçlüğüne düşen borçlulara yeni bir imkan verilmesi amaçlanmaktadır.

Taksitlere yönelik küçük tutarlı eksik ödemelerin ihlal sayılmayacağı belirtilerek

taksitlendirmenin devamı sağlanmaktadır.

Kanunun bazı özel hükümleri saklı tutulmak suretiyle borçluların ödedikleri tutar

kadar bu Kanundan yararlanmalarına imkan verilmektedir.

MADDE 20- Maddenin birinci fıkrasında Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla gerek

6183 sayılı Kanun gerekse diğer kanunlar uyarınca tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak

ödenmekte olan amme alacaklarının Kanun hükümlerinden ne şekilde yararlanacağı

açıklanmaktadır. Diğer taraftan, madde hükmünün uygulamasında 5458 sayılı Kanuna göre

yapılmış teciller kapsam dışı bırakılmıştır.

Maddenin ikinci fıkrasında, bu Kanuna göre ödenecek tutarlara Kanunun yayımlandığı

tarihten sonraki süreler için faiz, gecikme zammı, gecikme cezası gibi fer’i amme alacağı

hesaplanmayacağı öngörülmekte ve üçüncü fıkrasında bu Kanuna göre ödenecek alacaklarla

ilgili olarak, Kanunun yayımlandığı tarihten önce tatbik edilmiş hacizlerin yapılan ödemeler

nispetinde kaldırılacağı ve buna isabet eden teminatların iade edileceği hükme

bağlanmaktadır.

Maddenin dördüncü fıkrasında, 5393 sayılı Belediye Kanununun geçici 5 inci maddesi

ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun geçici 3 üncü maddesi kapsamında

uzlaşılan alacaklar hakkında bu Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmek suretiyle

daha önce yapılandırılmış olan bu alacaklar kapsam dışında bırakılmıştır.

Maddenin beşinci fıkrasında, Kanunun genel olarak yararlanma şartı olarak öngördüğü

davadan vazgeçme işlemlerinin ne şekilde yapılacağı düzenlenmiştir.

Maddenin altıncı fıkrasında il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı müstakil

bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar hakkında vergi ve prim yükümlülükleri

açısından cari dönem ödeme şartı aranılmayacağı hususu düzenlenmiştir.

Bu Kanun kapsamında ödenmesi gereken alacak asıllarına uygulanan faiz, gecikme

faizi, gecikme zammı, gecikme cezası, cezai faiz gibi fer’i alacaklar yerine TEFE/ÜFE aylık

değişim oranları esas alınarak tahsil edilecek tutar belirlenmektedir. Ancak TEFE/ÜFE aylık

değişim oranları Ocak/1980’den itibaren belirlendiğinden, bu tarihten önceki aylar için bu

134

şekilde bir oran bulunmamaktadır. Tasarı kapsamına giren ve vade tarihleri bu tarihten de

önce olan alacaklar olabileceğinden bu alacaklara Ocak/1980 tarihine kadar TEFE/ÜFE aylık

değişim oranları yerine uygulanacak müeyyidenin belirlenmesi amacıyla maddenin yedinci

fıkrasında düzenleme yapılmaktadır.

MADDE 21- Maddede bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce yapılan ödemeler ile

bu Kanunun Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Kısımlarında yer alan alacaklara karşılık

yapılan ödemelerin, sonradan iadesini önlemek amacıyla red, iade ve mahsup yapılmayacağı

düzenlenmiştir. Ancak, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasında; şahısta, oranda hata gibi

hallerde ve mükerrer tahsilatlarda iade yapılabileceği tabiidir. Diğer taraftan, bu Kanunla

sigortalılık süreleri durdurulanlar için prim borçlarının ihya edilmesine yönelik hüküm saklı

tutulmuştur.

Ayrıca, 6183 sayılı Kanun veya diğer kanunlar uyarınca ödenen faizlerin bu Kanun

hükümlerine dayanılarak red ve iadesinin de yapılmayacağı açıklanmıştır.

Ancak, dava konusu olan tarhiyatlara karşılık bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce

ödeme yapılmış olması halinde, ödenen bu tutarların; vergi mahkemesinde devam eden

davalar ile vergi mahkemesince daha önce verilmiş terkin kararları için kesinleşmemiş ve

dava safhasında bulunan alacaklara yönelik hükümlerden yararlanılmak üzere yapılan

başvurular üzerine, nakden ya da mahsuben iade edilebileceği yönünde istisna getirilmiştir.

Bu düzenlemenin amacı ise kamu alacağı tahakkuk etmeden emaneten yapılan

tahsilatlar ile yargı kararı gereği iadesi zorunlu olan tutarların bu Kanuna göre ödenecek tutara

mahsubunu ve kalanın da nakden iadesini sağlamaktır.

MADDE 22- 1111 sayılı Askerlik Kanunu, 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu,

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları

ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun, 3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin

Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu, 5490 sayılı

Nüfus Hizmetleri Kanunu ve 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve

Görevleri Hakkında Kanunda belirtilen ve idari para cezasını gerektiren kabahat fiilleri,

toplumun tüm bireylerini yakından ilgilendirmektedir. Bu fiillerden dolayı verilen idari para

cezasına ilişkin yaptırım kararları çoğu zaman bu fiilleri işleyenlerin yokluklarında da

verilebildiğinden, yıllar sonra beklenmedik durumlarda kişilerin karşısına çıkabilmekte ve

çeşitli mağduriyetlere neden olabilmektedir.

Yapılan düzenlemeyle, maddede belirtilen kabahat fiillerinden dolayı verilecek idari

yaptırım kararları için soruşturma zamanaşımının bir yıl ile sınırlandırılması ve

mağduriyetlerin önüne geçilmesi amacıyla da yine aynı bir yıllık sürede muhatabına tebliğ

edilemeyen idari para cezasına ilişkin yaptırım kararlarının ortadan kalkması

öngörülmektedir.

Yapılan düzenlemeyle, maddede belirtilen kabahat fiillerinden dolayı verilecek idari

yaptırım kararları için soruşturma zamanaşımının fiilin işlendiği tarihi takip eden yılsonu ile

sınırlandırılması ve mağduriyetlerin önüne geçilmesi amacıyla da yine aynı sürede

muhatabına tebliğ edilemeyen idari para cezasına ilişkin yaptırım kararlarının ortadan

kalkması öngörülmektedir.

MADDE 23- 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi

kapsamındaki çıraklar ve staja tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı Yükseköğretim

Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime

esas kazanç tutarı, 82 nci maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz

katından fazla olmayanlar ve yabancı uyruklu öğrencilerin kendileri genel sağlık sigortası

kapsamına alındıklarından, bakmakla yükümlü olunan kişilerin belirlendiği 5510 sayılı

Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı alt bendi buna göre yeniden

düzenlenmekte, bentteki sigortalı ibaresi genel sağlık sigortalısı olarak ve ayrıca asgari ücret

tanımındaki 16 yaş ibaresi 18 olarak değiştirilmektedir.

135

MADDE 24- 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi

kapsamındaki çıraklar ve staja tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı Yükseköğretim

Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime

esas kazanç tutarı, 82 nci maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz

katından fazla olmayanlar ile (e) bendi kapsamındaki Türkiye İş Kurumu tarafından

düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerin

kendileri üzerinden genel sağlık sigortası kapsamına girmeleri sağlanmaktadır.

Ayrıca müteahhitlerce Türkiye ile aralarında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan

ülkelere götürülen işçilerin uzun vadeli sigorta kapsamında isteğe bağlı sigortalı olarak

ödeyecekleri primlerin bu çalışmaların esasen hizmet akdi kapsamında çalışma olması

nedeniyle 4/b yerine 4/a sigortalılık statüsü kapsamına alınması amaçlanmıştır.

MADDE 25- 5510 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde yapılan bu düzenleme ile bir

işveren tarafından süreksiz tarım işlerinde çalıştırılanların sosyal güvenlik kapsamına

alınmaları nedeniyle, bu durumdaki kişilerin sigortalı olmayacaklarına ilişkin hüküm

kaldırılmakta, ayrıca kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan 65 yaşını

doldurmuş olanlara talepte bulunmaları halinde sigortalı olmama hakkı verilmektedir.

MADDE 26- Tarımda kendi nam ve hesabına çalışan sigortalı olup 5510 sayılı

Kanunun 4 üncü maddesinin diğer bentlerine tabi çalışmaları nedeniyle sigortalılıkları sona

erenlerden, bu çalışmalarının sona erdiği tarihte tarımsal faaliyetinin devam ettiği

anlaşılanların herhangi bir müracaat veya bildirim şartı aranmaksızın tarım sigortalılıklarının

yeniden başlatılmasına imkân sağlanmakta, ayrıca meslek liselerinde okumakta iken veya

yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler için öngörülen sigortalılığın

okulları veya üniversitelerince staj gördürülen öğrencileri de kapsayacak şekilde zorunlu staj

ibaresi staj olarak değiştirilmektedir.

MADDE 27- Köy ve mahalle muhtarları ile vergi mükelleflerinin mülki amirlikler ve

vergi dairelerince Kuruma bildirilmesinde güçlüklerle karşılaşılmaktadır. Bu nedenle, 5510

sayılı Kanunun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yapılan bu değişiklikle sigortalıların vergi

dairelerince, vergi mükellefiyetinin başlamasına ilişkin işlemlerin sonuçlandırıldığı tarihten,

mülki amirlikler tarafından da köy ve mahalle muhtarlarının mazbatalarını aldıkları tarihten

itibaren 15 gün içinde bildirilmesi öngörülmektedir. Ayrıca, madde metnindeki esnaf sicil

memurluğu ibaresi Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlüğü olarak değiştirilmektedir.

MADDE 28- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi

kapsamındaki sigortalılardan vergi mükellefiyetine bağlı olarak sigortalı olanların, vergi

mükellefiyetinin sona erdiğinin vergi dairelerince Kuruma bildirilmesi süresi başlangıcının

vergi mükellefiyetinin sona erdirilmesi işleminin sonuçlandırıldığı tarih olarak belirlenmekte,

böylece vergi dairelerinin söz konusu bildirimleri yapmasında yaşanan ve idari para cezasına

neden olan gecikmelerin önlenmesi amaçlanmakta, ayrıca, tarımsal faaliyette bulunan

çiftçilerin tarımsal faaliyetlerini bitirdikleri ürün dönemlerinden sonra tarımsal faaliyetlerine

ilişkin kayıtları devam etmekle birlikte hizmet akdine dayalı çalışma yapmaları halinde 5510

sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı

sayılmaları ve bağımsız çalışan sigortalıların sigortalı hizmetlerinde çakışma olmaması için bu

statüdeki sigortalılıklarını sona erdiren durumlardan bir gün önce sona erdirilmesi

öngörülmektedir.

Diğer taraftan, 65 yaşından büyük olduğu halde tarımsal faaliyette bulunanlara

talepleri halinde sigorta kapsamından çıkma hakkı getirilmektedir.

MADDE 29- Çalışma esnekliğinin sağlanması amacıyla, maddenin yürürlüğe girdiği

tarihten sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş

sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerini 5510

sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre borçlanmasına imkan sağlanmış, ayrıca borçlanılan bu

sürelerin hizmet akdine istinaden gerçekleşen çalışma sürelerinde olduğu gibi 5510 sayılı

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık türü olarak

136

sayılmasına imkan sağlanmıştır. Kısmi süreli iş sözleşmesi, 4857 sayılı Kanunun

gerekçesinde belirtildiği gibi haftalık çalışma süresi 30 saatin altında olan tüm esnek çalışma

türlerini kapsamaktadır.

MADDE 30- 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa bu

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak çalışanların aylıksız

izinli oldukları süreler için genel sağlık sigortası primi alınması amaçlanmıştır.

MADDE 31- Ay içerisinde 30 günden az çalışan veya 80 inci madde uyarınca prim

ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saatinin 4857 sayılı Kanuna göre belirlenen

günlük normal çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalılardan, isteğe bağlı

sigorta primi ödeyerek 30 güne tamamlayanların sigortalılık statüsü 5510 sayılı Kanunun 4

üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi olarak belirlenmiştir.

MADDE 32- Ay içerisinde 30 günden az çalışan veya 80 inci madde uyarınca prim

ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saatinin 4857 sayılı Kanuna göre belirlenen

günlük normal çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalıların, isteğe bağlı

sigorta hükümlerine istinaden yapacakları prim ödemelerinde, işsizlik sigortası primlerinin de

ödenmesi imkânı getirilerek, işsizlik sigortası ödeneği alınabilmesi için gereken prim ödeme

gün sayısına ulaşabilmeleri imkânı sağlanmıştır. Ayrıca, isteğe bağlı işsizlik sigortası priminin

ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmediği takdirde o aya ait işsizlik sigortası

primi ödeme hakkının düşeceği hüküm altına alınmıştır.

MADDE 33- 5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin birinci fıkrasının mevcut

haline göre sigortalıların 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında

geçen çalışmalarının çakışması halinde (c) bendine tabi çalışma, diğer bentler kapsamında

çakışma olması halinde ise önce başlayan sigortalılık esas alınmakta iken, yapılan

düzenlemede sigortalıların 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri

kapsamında geçen çalışmalarının çakışması halinde (c) bendine tabi çalışmalarının esas

alınması korunmuş, ancak (a) bendi kapsamında hizmet akdine tabi ve (b) bendi kapsamında

kendi adına ve hesabına bağımsız olarak geçen çalışmalarının çakışması halinde ise öncelikli

olarak (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmalarına imkan sağlanmıştır.

MADDE 34- Kamu idareleri, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, kamu yararına

faaliyet gösteren dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından tam burs sağlanan ve

Yükseköğretim Kurulu tarafından ayrılan kontenjanlar dahilinde yükseköğrenim gören

yabancı uyruklu öğrencilerin haricindeki 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa göre

üniversitelerde yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin, yükseköğrenimlerinin

devam ettiği sürelerle sınırlı olarak 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının

(d) bendindeki ve aynı Kanunun 52 nci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesindeki

şartlar aranmaksızın, prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 günlük tutarı üzerinden

kendilerince genel sağlık sigortası primi ödenmek suretiyle genel sağlık sigortalısı olmaları

amaçlanmıştır. Kamu idareleri, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, kamu yararına faaliyet

gösteren dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından tam burs sağlanan ve

Yükseköğretim Kurulu tarafından ayrılan kontenjanlar dahilinde yükseköğrenim gören

yabancı uyruklu öğrencilerin ise sağlık giderlerinin 2547 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde

üniversitelerin bütçelerine konulacak ödenekten karşılanması öngörülmüştür.

MADDE 35- 5510 sayılı Kanunun 61 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde

yapılan düzenleme ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendine göre ilk defa genel

sağlık sigortalısı olacaklar ile genel sağlık sigortasından yararlanma hakları sona erenlerin,

genel sağlık sigortalılıklarının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sona erdiği veya diğer

bentler kapsamında genel sağlık sigortalısı olmadıkları tarihten itibaren Kurumca tescil

edilmeleri ve üniversitelerde yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin

yükseköğrenimlerinin başladığı tarihten itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınmaları,

genel sağlık sigortalılıklarının yükseköğrenimlerinin devam ettiği sürece devam etmesi

öngörülmüştür.

137

MADDE 36- Sosyal güvenlik mevzuatından farklı olarak özel sigortacılık

mevzuatında teminatın varlığı kişinin belli süre sigortalı olması veya prim borcunun

bulunmaması kriterlerine bağlı olmadığından, kurulan sistemin sonucu olarak trafik kazaları

bakımından teminatların aynı seviyeye getirilmesi bakımından, sosyal güvenlik mevzuatı

çerçevesinde trafik kazaları her durumda sağlık yardımı alınacak kategoriler arasına dahil

edilmiştir.

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi kapsamındaki sigortalıların işten ayrılmalarından

itibaren on güne ilaveten doksan gün süreyle daha gelir testi veya prim ödeme yükümlülüğü

olmaksızın sağlıktan yararlanabilmelerinin sağlanması ile 4857 sayılı İş Kanununun 56 ncı ve

74 üncü maddelerinde ücretsiz izin sayılan süreler haricinde bir takvim yılında toplam bir ayı

aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde sağlık yardımlarından

yararlanabilmeleri amaçlanmaktadır.

MADDE 37- 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde

belirtilen aday çırak, çırak ve öğrencilerle (e) bendinde belirtilen İŞKUR tarafından

düzenlenen kurslara katılan kursiyerler için alınacak primin hesaplanacağı prime esas kazanç

tutarları belirlenmiş ve ayrıca 60 ıncı maddenin (g) bendi kapsamındaki genel sağlık

sigortalılarının gerek ilk defa bu kapsama girmeleri gerekse diğer statülerden bu kapsama

girmeleri halinde gelir testinin sonuçlanmasına kadar asgari ücretin iki katı yerine asgari ücret

tutarından genel sağlık sigortası primi alınması, gelir testinin sonuçlanmasından sonra ise

gelir durumlarına göre işlem yapılması amaçlanmıştır.

MADDE 38- 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde

belirtilen aday çırak, çırak ve öğrencilerle (e) bendinde belirtilen İŞKUR tarafından

düzenlenen kurslara katılan kursiyerler genel sağlık sigortası kapsamına alındıklarından, bu

düzenlemeyle bunlar adına ödenecek prim oranları belirlenmiş, ayrıca 5 puanlık prim

indirimini içeren teşvik unsurunun, diğer teşviklerle aynı anda uygulanmasının sağlanması

amaçlanmış ve 5 puanlık prim indirimini içeren teşvik unsurunun, Devlet İhale Kanunu,

Kamu İhale Kanunu ve bu Kanundan istisna olan alımlar ile uluslararası anlaşma hükümlerine

istinaden yapılan hizmet alımları ve yapım işlerini yürüten işyerleri hakkında uygulanmaması

amacıyla düzenlemeye gidilmiştir.

MADDE 39- 18 yaşından küçük sigortalılar için, prime esas aylık kazanç alt sınırının

yaşlarına uygun asgari ücret tutarına çekilerek, bu sigortalılar yönünden, asgari ücret ile

sigorta primine esas kazanç arasındaki farklılığın ortadan kaldırılması ve dolayısıyla

işverenler üzerindeki prim yükünün hafifletilmesi amaçlanmıştır.

MADDE 40- İşverenlere aylık prim hizmet belgesini işyerine asma yükümlülüğünün

kaldırılması ile işverenlerce eksik gün bildirim belgelerini verme yükümlülüğünün

belirlenmesinde Kuruma yetki verilmesi amaçlanmıştır.

MADDE 41- 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde yapılan değişikliğe paralel

olarak “zorunlu” ibareleri madde metninden çıkartılmıştır.

MADDE 42- Kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay

içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların eksik günlerine ait genel sağlık sigortası

primlerinin tahsil edilebilmesi için, öncelikle bahse konu sigortalıların ilgili ayda çalışmış

oldukları sürelerin tespiti, ardından genel sağlık sigortası tahakkuk işleminin yapılması, daha

sonra ilgililere borçlarının duyurulması gerektiğinden söz konusu işlemlerin yapılabilmesi

amacıyla takip eden ayda ifadesi kaldırılıp en geç ifadesi konularak bahse konu sigortalılarca

ödenmesi gereken primlerin ödeme süresinin bir ay uzatılması öngörülmüştür.

MADDE 43- Devlet yardımı, teşvik ve desteklerden işverenlerin muaccel prim ve

idari para cezası borçlarının mahsup edilerek Kuruma aktarıldıktan sonra kalan kısmı

üzerinden yararlanılabilmesi amaçlanmıştır.

MADDE 44- Kurum hatasından kaynaklanan yersiz ödemelerin ilgililerinden

tahsilinde kanuni faiz uygulanmayacak ödeme süresinin üç aydan iki yıla çıkarılması

öngörülmüştür.

138

MADDE 45- Geçici iş göremezlik ödeneklerinde Kurumca işverenlerden istenilen

bildirimlerin elektronik ortamda yapılmaması halinde uygulanacak idari para cezasının 100

üncü madde için uygulanan idari para cezasından ayrılarak daha düşük belirlenmesi, böylece

fiil ile ceza arasında denge sağlanması amaçlanmış, aylık prim ve hizmet belgelerini işyerine

asma yükümlülüğünün kaldırılmasına paralel olarak idari para cezasının da kaldırılması

öngörülmüştür.

MADDE 46- 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa tabi sigortalıların

bakmakla yükümlü olduğu kimseler aynı Kanunun 35 inci maddesine göre belirlenmektedir.

Söz konusu Kanunun 35 inci maddesinde sigortalı kadının çalışamayacak durumda malûl

olmayan veya 55 yaşından küçük kocası ile sigortalıların ana ve babaları bakmakla yükümlü

olduğu kişi olarak sayılmamaktadır. 5510 sayılı Kanunda ise bu kişiler genel sağlık

sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak sayılmaktadır. Düzenleme ile eşitsizliğin

giderilmesi amaçlanmaktadır.

MADDE 47- 5510 sayılı Kanunla, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi

kapsamındaki sigortalıların primlerinin ve aylıklarının hesabına esas gelir tablosu

uygulamasına son verildiğinden 3201 sayılı Kanuna göre borçlandırılan 1/10/2008 tarihinden

önceki yurtdışı sürelerinin basamak intibakında, bu tarihten önce yürürlükte bulunan gelir

tablosunun kullanılmasına devam edilmektedir. Mevcut durumun devamı halinde, giderek beş

yıl sonra 1/10/2008 tarihinden önceki süreler için bağlanacak aylıklar, gösterge tablosunun en

üst basamağı üzerinden tespit edilecektir. Düzenleme ile yurtdışı sigortalılara bağlanacak

borçlanma aylıklarındaki adaletsizliğin oluşmasının önlenmesi amaçlanmıştır.

MADDE 48- 5510 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesinin beşinci fıkrası herhangi

bir sosyal güvencesi olmayan ve 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında

genel sağlık sigortalısı olanlar ile mütekabiliyet esası dikkate alınarak oturma izni almış

yabancılardan yabancı bir ülke mevzuatına göre sigortalı olmayanların genel sağlık

sigortalılığına ilişkin iki yıllık geçiş sürecini düzenlemektedir.

Gelir testlerinin Kurumca henüz yapılamayıp mevcut yeşil kart birimlerinde

yapılmakta olması nedeniyle sağlık hizmet sunucularına başvuru tarihleri ile gelir testlerinin

sonuçlandırılıp Kurumca tescil edilme tarihleri arasında uzun süre geçmektedir. Bundan

dolayı ilgili genel sağlık sigortalılarının 1/10/2010 tarihine kadarki geçiş sürecinin 1/1/2012

tarihine ertelenmesi amaçlanmış, geçiş sürecinin ertelenmesine bağlı olarak halen kamu

idarelerince sağlık yardımları karşılanan yatılı öğrencilerin sağlık yardımlarının ve kısmi

süreli çalışanların genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlama zorunluluğunun da

1/1/2012 tarihine ertelenmesi öngörülmektedir.

Ayrıca, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalıların bakmakla yükümlü olduğu kimseler

tanımının 5510 sayılı Kanunla paralel duruma getirilmesine ilişkin 106 ncı maddede yapılan

değişikliğe uygun değişiklik yapılmaktadır.

MADDE 49- Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6)

numaralı bendinde belirtilen işleri hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli

ve kazanç getirici nitelikte 1/10/2008 tarihinden önce yapmaya başlayan ve bu tarihten sonra

yapmaya devam eden isteğe bağlı kadın sigortalılara daha düşük prim ödeme imkânı

getirilmiş iken bu maddede yapılan düzenlemeyle 1/10/2008 tarihinden önce de yapmış

olması şartı kaldırılarak bu tarihten sonra bu işleri yaptıklarını belgeleyenlerden talepte

bulunanlara da daha düşük prim ödeyerek isteğe bağlı sigortalı olabilme hakkının verilmesi

amaçlanmaktadır.

1479 ve 2926 sayılı Kanunlara göre veya 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin

birinci fıkrasının (b) bendi statüsünde emekli olan sigortalılardan 10 yıldan az sağlık primi

ödeyenlerden yapılan kesintilerde, sağlık primi ödenen sürenin yalnızca bağımsız çalışılan

statüde ödenen prim süresinden değil bütün statülere tabi hizmet süresinden tespit edilmesinin

sağlanması amaçlanmaktadır.

139

MADDE 50- Madde ile tarım ve orman işlerinde süreksiz olarak çalışanlar kapsama

alınarak, bunların sigortalılıklarının başlangıcı, sona ermesi, prim oranları, primlerin

ödenmesi ve genel sağlık sigortalılıklarının usul ve esasları ile diğer hak ve yükümlülükleri

düzenlenmektedir.

Ayrıca, kayıtlı çalışmanın artırılması amacıyla ticari taksi, dolmuş ve benzeri

nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (b)

bendinde belirtilen ve Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek işyerlerinde kısmi süreli iş

sözleşmeleriyle ay içerisinde bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve bir kişiye tabi

olarak çalışma saati süresine göre belirlenen gün sayısı 10 günden az olan kişilerin sosyal

güvenliklerinin madde kapsamında sağlanması öngörülmektedir.

MADDE 51- 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte 4/c kapsamındaki

kamu görevlilerini çalıştıran kamu idarelerine işyeri bildirgesi verme yükümlülüğü getirilmiş,

ayrıca aylık olarak çalışanlara ait prim gün sayısı, prime esas kazanç bilgilerinin yer aldığı

aylık prim ve hizmet belgeleri alınmaya başlanılmıştır. Kamu idareleri için ilk defa getirilen

bu uygulamalarda bazı idarelerin işyeri bildirgesi ve/veya aylık prim ve hizmet belgelerini

kanuni süresinde veremedikleri, bundan dolayı idari para cezasına muhatap oldukları

görülmüştür. Kamu idarelerinin işyeri bildirgeleri ve 2008 Ekim, Kasım ve Aralık ayları prim

belgelerini geç vermelerinden dolayı uygulanacak idari para cezası miktarının düşürülmesi

amaçlanmıştır.

Tarım ve orman işlerinde süreksiz olarak çalışanların kendi nam ve hesabına tarımsal

faaliyette bulunan sigortalılar gibi düşük miktarda prim ödemeleri öngörülmekte, 1/5/2008 ila

30/9/2008 tarihleri arasında 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa tabi

sigortalı olanlar hakkında da bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren ayda 30 gün üzerinden

ve düşük miktarda prim ödemeleri, böylece anılan tarihler arasında 2925 sayılı Kanuna göre

sigortalı olanların prim gün sayılarından dolayı mağdur olmalarının önlenmesi

amaçlanmaktadır.

1/10/2008 ila bu maddenin yayımı tarihi arasında geçici 12 nci maddenin beşinci

fıkrası uyarınca 18 yaşını doldurmamış çocuklarından dolayı tescil süreci başlatılanların

kendilerinin ve 18 yaşını doldurmamış çocukları hariç bakmakla yükümlü oldukları kişilerin

sağlık hizmet sunucularına başvuru tarihi ile gelir testlerinin sonuçlanarak tescil edildikleri

tarihe kadarki genel sağlık giderlerine ilişkin fatura tutarlarının Kurumca ödenmesi ve

1/10/2008 ila 31/12/2011 tarihleri arasında, geçici 12 nci maddenin beşinci fıkrası uyarınca

tescili yapılanların sağlık hizmet sunucusuna başvuru tarihinden gelir testlerinin sonuçlanarak

Kurumca tescil edildikleri tarihe kadarki sürede 18 yaşını doldurmamış çocukları adına

düzenlenen genel sağlık giderlerine ilişkin fatura tutarlarının Hazineden tahsil edilmesi

amaçlanmaktadır.

Kısmi süreli çalışanlara eksik kalan sürelerini borçlanabilmeleri ve bu borçlanmaların

4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak sayılması

yönünde bu Kanunla getirilen değişikliğin Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve

türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı

çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanlar ile bunların hak sahipleri için geriye

doğru uygulanabilmesi suretiyle belgelendirilen eksik sürelerin borçlanılabilmesi

amaçlanmaktadır.

5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin yedinci fıkrasıyla genel sağlık sigortası

kapsamına alınan yabancı uyruklu öğrencilerden, anılan düzenlemenin yürürlük tarihinden

önce öğrenci olanların genel sağlık sigortası giriş bildirgelerinin üniversitelerce bir ay

içerisinde verilmesi amaçlanmaktadır.

5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinde yapılan değişikliğin maddenin yürürlük

tarihinden sonraki sigortalılık statü çakışmalarına uygulanması öngörülmektedir.

140

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri

kapsamında gelir/aylık almakta olanlara 2011 yılı Ocak ve Temmuz ödeme dönemlerinde

artışlar düzenlenmektedir.

5510 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında ve 9 uncu maddesinin

birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilenler için aynı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen

yükümlülüklerden bu maddenin yürürlük tarihine kadar yerine getirilmiş olanlarının yasal

süresinde yerine getirilmiş sayılacağı ve idari para cezası uygulanmayacağı düzenlenmiştir.

MADDE 52- Öngörülen sistem uyarınca yeni bir tahsilat rejimi benimsendiğinden

uygulama olanağı bulunmayan 2918 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (b)

bendinin son üç paragrafının yürürlükten kaldırılması hükme bağlanmaktadır.

Bilindiği üzere 2918 sayılı Kanun uyarınca motorlu araç işletenlerin zorunlu mali

sorumluluk sigortasının yaptırıldığını göstermek amacıyla trafik sigortası pulunu araçlarının

ön camına yapıştırmaları öngörülmüştür. Sigorta denetiminin çağdaş uygulamalara göre

bilişim olanaklarından faydalanılarak hayata geçirildiği, pulların mahiyetleri gereği poliçenin

yapıldığını ancak sigorta teminatının devam edip etmediği noktasında güvenilir bilgiyi

sağlayamadığı, hükmün uygulamada gereksiz kırtasiyeciliğe neden olduğu dikkate alınarak

ilgili maddenin yürürlükten kaldırılması öngörülmektedir.

Diğer taraftan 2918 sayılı Kanunla yabancı plakalı motorlu araçların ülkemizde

uluslararası anlaşmalar kapsamında geçerli trafik sigortalarının bulunmaması halinde anılan

araçlar için trafik sigortasının ülkemize girişleri esnasında yapılması hükme bağlanmış

olmakla beraber sigorta hukukunun özel hukuk kapsamında ticari esaslara tabi olarak

yürütülen bir faaliyet olması ve uluslararası anlaşma koşulunun aranmasının uygulamada

gerekli süratin temininde güçlüğe yol açtığı dikkate alınarak maddede bu amaçla değişiklik

yapılmıştır.

MADDE 53- Bu madde ile vatandaş odaklı hizmet anlayışı ile kazazedenin sosyal

güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın trafik kazası nedeniyle sağlık hizmet sunucularınca

verilen tedavi hizmet bedellerinin tamamının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından

karşılanması esası getirilmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenen tutara karşılık, sigortacılık sektörü ve

5684 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen durumlar için Güvence Hesabı tarafından

Sosyal Güvenlik Kurumuna aktarılacak tutarın, her yıl için sigortacılık mevzuatı çerçevesinde

yine maddede belirlenen azami oranı aşmamak üzere Hazine Müsteşarlığınca belirlenmesi,

söz konusu azami oranın ise Bakanlar Kurulu Kararı ile değiştirilebilmesi öngörülmektedir.

Maddenin uygulamasına ilişkin olarak söz konusu tutarın tespiti, ödenme süresi,

yöntemi ve diğer konuların Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumunun görüşü alınarak

Hazine Müsteşarlığınca belirlenmesi esası getirilmektedir.

MADDE 54- Meslek yüksek okulu öğrencilerinin 3308 sayılı Kanun kapsamına

alınarak staj dönemlerinde hastalık iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası primlerinin kamu

kaynaklarından karşılanmasının sağlanması amaçlanmıştır.

Madde yer alan “yirmi” ibaresi “beş” olarak değiştirilerek yirmiden fazla işçi çalıştıran

yerlerde yapılabilen staj uygulamasının kapsamı genişletilerek beşten fazla işçi çalıştıran iş

yerlerinin de sisteme dâhil edilmesi amaçlanmıştır.

Halen kanun kapsamında staj görenlere brüt asgari ücret üzerinden ödenen ücretin net

asgari ücret üzerinden ödenmesi amaçlanmıştır.

MADDE 55- Sosyal yardımlardan faydalanan kişilerden çalışabilecek durumda

olanların bu yardımlardan yararlanma koşullarını kaybetme kaygısıyla işgücü piyasasına

katılmaktan imtina etmelerinin engellenmesi ve böylelikle söz konusu kişilerin kayıtlı

istihdama yönlendirilmesi amaçlanmaktadır.

MADDE 56- 2022 sayılı Kanuna göre aylık bağlanan kişilerin sonradan ibraz ettikleri

belge ve bilgilerin gerçeğe uygun olmadığının anlaşılması halinde ödenmiş olan aylıkların

141

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre

belirlenen gecikme zammı ile birlikte geri alınması öngörülmektedir.

Ayrıca Kanuna eklenen madde ile silikozis meslek hastalığında, kayıt dışı çalışmış

olanların işyerleriyle çalışma ilişkisinin kurulamaması nedeniyle iş kazası ve meslek hastalığı

sigortasından yararlanamayanların 2022 sayılı Kanundan yararlandırılarak sosyal

güvenliklerinin sağlanması amaçlanmaktadır.

MADDE 57- 4447 sayılı Kanunun kapsamının belirlendiği 46 ncı maddesinde

değişiklik yapılarak, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan ve işsizlik

sigortası primi ödeyen sigortalılar, İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamına alınmıştır.

İstihdamı artırmaya yönelik politika ve tedbirleri uygulamak, işgücünün istihdam

edilebilirliğini artırmak, çalışanların vasıflarını yükselterek işsizlik riskini azaltmak ve

teknolojik gelişmeler nedeniyle işsiz kalması beklenenlerin başka alanlara yönlendirilmesini

sağlamak, istihdamı koruyucu diğer tedbirleri almak ve işgücü piyasası araştırma ve planlama

çalışmaları yapmak amacıyla işsizlik sigortası fonunun bir önceki yıl prim gelirlerinin

kullanılması öngörülmüştür.

4447 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinde yapılan değişiklikle kısmi süreli çalışanların

Kanun kapsamına alınması öngörüldüğünden, bu düzenlemeye paralel olarak, 51 nci

maddenin birinci fıkrasında yer alan ve bu haliyle kısmi süreli çalışanların işsizlik

ödeneğinden yararlanabilmelerine engel teşkil eden; “hizmet akitlerinin sona ermesinden

önceki son üç yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş

ve işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olma” koşulu,

“bu Kanunda yer verilen prim ödeme koşullarını sağlamış olma” şeklinde değiştirilmiştir.

MADDE 58- 4447 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesinde yer alan kısa çalışmaya

yönelik olarak 2008, 2009 ve 2010 yıllarında gerçekleştirilen geçici kanun değişiklikleriyle

ödenek miktarının artırılmasının ve kısa çalışma süresinin uzatılmasının, krizin etkisinin

azaltılmasında etkili olduğu gözlemlenmiştir.

Bu itibarla; genel ekonomik kriz ve zorlayıcı sebepler yanında, sektörel ve bölgesel

kriz nedeniyle de, işyerlerinin kısa çalışma uygulamasından yararlanmasına olanak

sağlanmıştır.

Ayrıca kısa çalışma ödeneğinin uygulama alanının genişletilmesi nedeniyle, ödenek

miktarının hesaplama yöntemi yeniden tespit edilmiştir.

Uygulamalara hız ve etkinlik kazandıracağı düşünülerek; kısa çalışma süresinin

uzatılması ile ödeneğin mahsup edilip edilemeyeceğine karar verilmek üzere Bakanlar

Kuruluna yetki verilmiştir.

Kısa çalışma ile ilgili ödemelerin işverenin beyanı doğrultusunda gerçekleştirilmesi

nedeniyle, işverenin hatalı bilgi ve belge vermesi sonucunda oluşan fazla ödemelerin yasal

faizi ile birlikte işverenden tahsil edilmesi yönünde düzenlemeye gidilmiştir.

MADDE 59- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 7 nci maddesinde yer

alan ve kadınlar ile 18-29 yaş arası gençlere yönelik uygulanan sigorta prim teşviklerinin,

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81 inci maddesinin birinci

fıkrasının (ı) bendinde yer alan 5 puanlık prim indirim ile birlikte uygulanabilmesini sağlamak

amacıyla geçici 7 nci maddesinde yer alan ve bu teşviklerin aynı anda uygulanmasına engel

teşkil eden; “Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca

yararlanmakta olan işverenler; aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan

yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek

unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır.” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.

Buna paralel olarak, 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesi gereği işveren hissesine ait

primlerin Hazinece karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak

bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik

Kurumuna vermeleri, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet

eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemeleri,

142

Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve

gecikme zammı borcu bulunmaması gerektiğinden, bu hükümle paralellik sağlanması

amacıyla 4447 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinde yer alan “Bu maddeye göre işveren

tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, İşsizlik Sigortası Fonundan

Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme

zammı, işverenden tahsil edilir.” ibaresi madde metninden çıkartılmıştır.

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 9 uncu maddesinde yer alan ve

31/12/2010 tarihine kadar, işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için prime esas kazanç alt sınırı

üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarının altı ay boyunca

İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmasına yönelik uygulanan sigorta prim teşviklerinin, 5510

sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81 inci maddesinin birinci

fıkrasının (ı) bendinde yer alan 5 puanlık prim indirim ile birlikte uygulanabilmesini sağlamak

amacıyla geçici 9 uncu maddesinde yer alan ve bu teşviklerin aynı anda uygulanmasına engel

teşkil eden; “Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca

yararlanmakta olan işverenler; aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan

yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek

unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır.” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.

Buna paralel olarak, 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesi gereği işveren hissesine ait

primlerin Hazinece karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak

bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik

Kurumuna vermeleri, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet

eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemeleri,

Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve

gecikme zammı borcu bulunmaması gerektiğinden, bu hükümle paralellik sağlanması

amacıyla 4447 sayılı Kanunun geçici 9 uncu maddesinde yer alan “Bu maddeye göre işveren

tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, İşsizlik Sigortası Fonundan

Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme

zammı, işverenden tahsil edilir.” ibaresi madde metninden çıkartılmıştır.

Kadınların ve gençlerin işgücüne katılımını ve istihdamını artırmak, yeni istihdam

yaratılmasını teşvik etmek ve çalışanların vasıflarını yükselterek işsizlik riskini azaltmak,

mesleki ve teknik eğitimi özendirmek, kalite ve etkinliğini artırmak amacıyla;

31/12/2015 tarihinde sona ermek,

Her bir sigortalı için geçerli olmak,

İşe alındıkları tarihten itibaren ve koşulların devamı süresince uygulanmak,

Bu maddenin yayımı tarihinden itibaren özel sektör işverenlerince işe alınmak ve

fiilen çalıştırılmak,

İşe alındıkları tarihten önceki altı aya ilişkin prim ve hizmet belgelerinde bildirilen

sigortalı sayısının ortalamasına ilave olmak,

Aynı döneme ilişkin işe alındıkları işyerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen

prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olmak,

kaydıyla, 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde sayılan ve 82 nci maddesi uyarınca

belirlenen prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hisselerine

ait tutarı, koşulların devamı süresince İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır.

Bu şartların sağlanması durumunda;

- 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile 18 yaşından büyük kadınların

24 ay süreyle, meslek belgesi sahiplerinin belgelerinin niteliğine göre 48 ay veya 36 ay

süreyle,

- 29 yaşından büyük erkeklerin meslek belgelerine göre sırasıyla 24 ay süreyle,

- Bunların Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsizler arasından temin edilmeleri halinde

ilave olarak altı ay süreyle,

143

- Çalışmakta iken, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra mesleki yeterlik

belgesi alanlar, mesleki ve teknik eğitimi tamamlayanlar veya işgücü yetiştirme kurslarını

bitirenler için 12 ay süreyle,

desteklenecektir.

Ayrıca, sigortalıların sahip oldukları mesleki yeterlik, mesleki ve teknik eğitim veya

işgücü yetiştirme kurslarına ilişkin belgelerde belirtilen meslek ya da alanlarda işe alınmaları

ve/veya çalışıyor olmaları,

Destekten bir kez yararlanmaları ve hak sahipliği süresi tamamlanmadan işsiz

kalınması halinde, kalan süreden yeniden yararlanılamaması, ancak bir üst gruptaki belgelerin

temin edilmesi halinde ikinci hak sahipliğinin oluşması, bu durumda ilk hak sahipliğinin

süresinin, ikinci hak sahipliğinin süresinden düşülmesi,

Bakanlar Kuruluna, bu maddenin uygulanma süresini 2015 yılından itibaren 5 yıla

kadar uzatmaya yetki verilmesi,

öngörülmektedir.

MADDE 60- 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun

“Denetleme yetkisi” başlıklı 20 nci maddesinde, Kanun kapsamına giren yabancıların ve

işverenlerin Kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerinin Bakanlık iş

müfettişleri ve Sosyal Sigortalar Kurumu sigorta müfettişleri tarafından denetleneceği

öngörüldüğünden madde metnindeki “Sosyal Sigortalar Kurumu” ifadesi “Sosyal Güvenlik

Kurumu” olarak güncellenmiştir. Ayrıca fıkraya eklenen ibare ile yapılacak denetim ve

yaptırımların 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre yapılacağı belirtilerek bu konudaki

eksiklik giderilmektedir.

Ülkemizin en önemli sorunlarından birisi de kaçak yabancı istihdamıdır. Kayıt dışını

kayıt altına almak, vergi ve sigorta kayıplarını önlemek için 4817 sayılı Kanunun

uygulanmasının yanı sıra denetimin yaygınlığı ve etkinliği de önem arz etmektedir. Kaçak

yabancı istihdamı ile daha etkin mücadele için, maddeye ilave edilen bir hüküm ile merkezi

yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin teftiş ve denetim elemanları ile denetime yetkili

diğer kamu görevlilerinin ve kolluk kuvvetlerinin yapacakları her türlü denetim, inceleme,

teftiş ve kontroller sırasında, yabancı çalıştıran işverenler ile yabancıların, bu Kanundan

doğan yükümlülüklerini yerine getirmediklerinin tespit edilmesi halinde, durumun Bakanlığa

veya yetkili bölge müdürlüğüne bildirilmesi; bu bildirimler ve maddenin birinci fıkrası

gereğince düzenlenen denetim raporları doğrultusunda Kanunda yer alan idari yaptırımların

Bölge Müdürlerince uygulanması; yapılan düzenleme ile denetim mekanizmasının

etkinliğinin artırılması amaçlanmıştır.

MADDE 61- Çalışma mevzuatının, değişen ekonomik koşulları takip eden dinamik

bir yapıya kavuşturulması ve karşılaşılan ekonomik kriz ve darboğazların aşılmasında çalışma

mevzuatının esnekleştirilmesi kaçınılmazlık arz etmektedir. İşletmelerin özellikle ekonomik

kriz ve darboğazlardan daha az kayıpla çıkabilmesi, küresel ekonomideki artan rekabet ve

işsizlikle mücadelede başarı sağlanması “evden çalışma” ve “uzaktan çalışma” gibi esnek

çalışma modellerinin yasal dayanağa kavuşturulması ve uygulamanın yaygınlaşmasıyla

mümkün olacaktır.

Uygulamada var olan ancak yasal dayanağı olmayan bir esnek çalışma biçimi olan

evden çalışma, tarafların uzlaşmasını zorlaştırmakta ve yargısal bazı sorunların yaşanmasına

sebep olmaktadır.

Bu nedenle iş mevzuatımızda çağdaş çalışma ilişkileri normları ile uyum sağlayan,

sosyal ve ekonomik değişimlere ayak uydurabilen, esnek çalışma modellerinden biri olan

evden çalışmayla ilgili hukuksal düzenlemeye ihtiyaç duyulmuştur.

Uzaktan çalışma içinde bulunduğumuz bilgi çağının sağladığı kolaylıklar, çalışma

hayatında köklü değişiklikler yaratmaya başlamıştır. Günümüzde merkezi işyeri ve işçinin

işyerine bağımlılığı olgusu, yerini hızlanan teknolojik gelişmelere, işyerinin merkeziyetçi

yapıdan uzaklaşmasına ve çalışmaların daha bağımsız olmasına yol açmıştır.

144

Uzaktan çalışmanın ortaya çıkışı bilgisayar teknolojisinin ve haberleşme ağlarının

gelişimi ile olmuştur. Zamanımızda uzaktan çalışmayı daha çok emlak, bilgisayar-elektronik,

bankacılık, sigorta, haberleşme, basın-yayın ve ticaret sektörü de dahil birçok kuruluş

uygulamaktadır. Ayrıca internet ağının ve cep telefonu kullanımının artması uzaktan

çalışmayı daha da fazlalaştırmıştır.

Bu nedenle iş mevzuatımızda çağdaş çalışma ilişkileri normları ile uyum sağlayan,

sosyal ve ekonomik değişimlere ayak uydurabilen, esnek çalışma modellerinden biri olan

uzaktan çalışmayla ilgili hukuksal düzenlemeye ihtiyaç duyulmuştur.

Uzaktan çalışma da evden çalışma gibi Avrupa Birliğinde, 2002 yılında sosyal taraflar

arasında imzalanan Avrupa Çerçeve Anlaşması ile düzenlenmiştir. Çerçeve Anlaşmanın esas

amacı, uzaktan çalışanların çalışma koşullarına ilişkin genel bir çerçeve belirlemek ve asgari

haklarını güvence altına almaktır.

Yapılan düzenleme ile bir yandan çalışma mevzuatının dinamik bir yapıya

kavuşturulması amaçlanmakta, diğer yandan ilgili AB mevzuatına uygun olarak çalışanların

hakları güvenceye alınmaktadır.

Ekonomik kriz dönemlerinde, esnek çalışma modellerinin uygulanmasıyla; krizin

etkilerine karşı işyerinin bir ölçüde korunması sağlanmakta, ayrıca vasıflı işgücü kaybının

daha az düzeyde kalması sağlanarak, işsizliğin minimize edilmesi hedeflenmektedir.

İşgücü piyasasının esnekliğinin artırılması; çalışma hayatını düzenleyen yasalar, toplu

iş sözleşmeleri ve ulusal politikalar aracılığı ile gerçekleşmekte, işletme açısından işgücünün

gerekli zaman ve miktarda kullanılmasıyla kaynakların optimum kullanılması sağlanmaktadır.

MADDE 62- Yapılan düzenleme iş sözleşmesine konulabilecek deneme süresi iki ay

ile sınırlandırılmakta, genç işçilerin tecrübelerinin ve istihdamlarının arttırılabilmesi amacıyla

yirmi beş yaş altındaki işçiler için iş sözleşmesine konulabilecek deneme süresinin dört aya

kadar uzatılabilmesine imkân tanınmaktadır.

MADDE 63- 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesinin birinci fıkranın sonuna

eklenen cümle ile birden fazla ilde işyerleri bulunan işverenlerin, bu kapsamda çalıştırmakla

yükümlü olduğu işçi sayısının, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre

hesaplanmasına imkân sağlanarak, hem yükümlülüğün artırılması hem de bu kapsamdaki

işyerlerinin yükümlülüklerini ülke çapında yerine getirebilmelerine imkan sağlanmıştır.

Maddeye yeni eklenen fıkra ile ilgili mevzuat, işin niteliği veya teminde güçlük

nedenleriyle işyerlerinde özürlü çalıştırma konusunda güçlük yaşayan işverenlerin, başka

işverene ait işletmelerde, birden fazla işverence kurulan ortak işletmelerde veya özürlü

çalıştırmak amacıyla kurulan işletmelerde (korumalı işyerleri) ilk defa işe alınan özürlülerin

ücretlerini karşılayarak özürlü çalıştırma zorunluluğunu yerine getirebilmelerine imkan

sağlanmaktadır.

Maddenin dördüncü fıkrasında yapılan değişiklikle, yer altı ve su altı işlerinde özürlü

işçi çalıştırılamayacağı ilkesi korunmuş, ancak sosyal Devlet ilkesine uygun olarak,

işyerlerindeki işçi sayısının tespitinde yer altı ve su altı işlerinde çalışanların hesaba

katılmayacağı yönündeki istisna kaldırılmıştır.

Maddenin yedinci fıkrasında yapılan değişiklikle, 4857 sayılı Kanunun 101 inci

maddesi uyarınca tahsil edilecek cezaların, özürlülerin ve eski hükümlülerin, kendi işini

kurmaları, özürlünün iş bulmasını sağlayacak destek teknolojilerinin yanında özürlünün işe

yerleştirilmesi, işe ve işyerine uyumunun sağlanması ve bu gibi projelerde kullanılması

öngörülmüş ve böylece özürlülerin işe yerleştirilmeleri, işyerlerinin fiziksel ortamının özürlü

bireylere göre düzenlenmesi, araç ve gereçlerin ergonomik tasarımı konusunda işverenlerin,

teknik ve mali yönden desteklenmesi öngörülmüştür.

Ayrıca, 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin yedinci fıkrasının ikinci cümlesi,

Anayasa Mahkemesinin 4/2/2010 tarihli ve E.2008/57, K.2010/26 sayılı Kararı ile iptal

edilmiş olup Kararın Resmi Gazetede yayımlandığı 22/10/2010 tarihinden başlayarak bir yıl

sonra yürürlüğe girmesi hüküm altına alındığından, mahkeme kararı doğrultusunda

145

düzenlemeye gidilerek en çok özürlüyü temsil eden konfederasyonun komisyon üyesi olması

esası getirilmiştir.

MADDE 64- Maddenin mevcut halinde denkleştirme süresinin toplu iş sözleşmeleri

ile dört aya kadar arttırılabilmesi hükmü mevcutsa da, uygulamada işletilmediğinden madde

metninden çıkarılmakta, turizm sektörünün özellikleri dikkate alınarak, turizm işletme

belgesine sahip işyerleri için denkleştirme süresinin dört ay olarak uygulanabilmesine imkân

sağlanarak bu sektörde istihdamın artırılması amaçlanmaktadır.

MADDE 65- 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 10 uncu maddesinde yer alan

hükme istinaden vuku bulan işçi şikâyetleri hâlihazırda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

iş müfettişleri tarafından incelenmekte ve sonuçlandırılmaktadır. İşçi şikâyetleri çok çeşitli

konularda olabilmektedir. İşyeri ve çalışma şartlarına, iş şartlarına, iş sağlığı ve güvenliği

önlemlerine, sigorta işlemlerine ilişkin şikâyetler olduğu gibi, işçilerin mali haklarına ilişkin

şikâyetler de yoğun bir şekilde Bakanlığa intikal etmektedir.

Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde, işyerlerinin kapanması ya da istihdamda

daralmaya gidilmesi sonucu, işten çıkarılan işçilerin, işverenleri ile aralarında çıkan iş

uyuşmazlıklarının idari yönden çözümü için, bakanlık bölge müdürlüklerine çok yoğun

başvuru olmaktadır.

Asli görevleri işyeri denetimi olan iş müfettişlerince iş sözleşmesi sona ermiş işçilerin

iş sözleşmesinden kaynaklanan kişisel alacaklarına ilişkin şikâyetlerinin incelenmesi, bu

incelemenin işyeri denetimini gerektirmemesi, belgeye dayalı incelemeler olması nedeniyle

tam anlamıyla bir teftiş ve denetim faaliyeti olmayıp, bu şikâyetlerin sonuçlandırılmaya

çalışılması, bugünkü haliyle hem uzun zaman almakta hem de iş müfettişlerinin asli görevleri

olan işyeri denetimlerinden geri kalmalarına neden olmaktadır.

Öte yandan çalışma hayatında emeğin karşılığı ve tek gelir kaynağı olan ücreti ile

geçinen işçilerin, iş sözleşmesinden kaynaklanan bireysel alacakları ile ilgili şikâyetlerinin en

kısa zamanda çözülmesi veya en azından yol gösterilmesi bu kişiler açısından da büyük önem

arz etmektedir.

Maddeye eklenen fıkra ile iş sözleşmesi fiilen sona eren işçilerin Kanundan, iş ve

toplu iş sözleşmesinden doğan bireysel alacaklarına ilişkin işçi şikâyetlerinin Çalışma ve

Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüklerince incelenebilmesine imkan tanınarak iş

müfettişlerinin asli görevleri olan işyerlerinin teftiş ve denetimine yoğunlaşmaları, öte yandan

işçi şikayetlerinin hızlı bir şekilde sonuçlandırılması amaçlanmaktadır.

Maddede yapılması öngörülen değişikliklerle işçi şikâyetlerini inceleyecek olan bölge

müdürlüğü memurlarının yapacakları şikayet incelemelerinde kullanacakları yetkiler

belirlenmekte, talepleri halinde taraflara istenilen bilgi ve belgeleri sunma, çağrıldıklarında

gelme ve ifade ve bilgi verme zorunluluğu getirilmekte, incelemeler sonucunda memurların

tutacakları tutanakların aksi kanıtlanıncaya kadar geçerli kılınması, iş müfettişleri tarafından

düzenlenen raporlarda veya tutanaklarda tespit edilen işçi alacaklarının ilgililer tarafından

maddede belirlenen süre içerisinde itiraz edilmemesi veya itirazın reddedilmesi halinde

kesinleşerek tahsil edilebilir hale gelmesi amaçlanmaktadır.

Yapılan düzenleme ile Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasında yapılan

değişikliğe paralel olarak, 108 inci maddesinin ikinci cümlesinde de değişiklik yapılmış,

birden fazla ilde işyerleri bulunan işverenlere uygulanacak idari para cezasının, işyerlerinin

merkezinin bulunduğu yerdeki Türkiye İş Kurumu il müdürünce uygulanması öngörülmüştür.

MADDE 66- 3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde

yapılması öngörülen değişiklikle, faaliyetleri deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçların

imal ve inşası olanlara bu araçların imal ve inşası ile ilgili olarak yapılan teslim ve hizmetler,

anılan bentte yer alan diğer şartlara bağlı kalınmaksızın katma değer vergisinden istisna

edilmektedir.

MADDE 67- 3065 sayılı Kanunun, ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak

girdilerin tecil-terkin uygulaması kapsamında yurt içinden temin edilebilmesine imkan veren

146

geçici 17 nci maddesi ile aynı Kanunun Milli Eğitim Bakanlığına bilgisayar, donanımları ve

yazılımlarının bağışı ile bağışı yapacak olanların bunları temininde katma değer vergisi

istisnası uygulanmasına yönelik geçici 23 üncü maddesinin yürürlük süresi 31/12/2010

tarihinde sona ermekte olup, madde ile yapılan ibare değişikliği ile bu hükümlerin süresinin 5

yıl daha uzatılması sağlanmaktadır.

Aynı şekilde, Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalara katılan atların

jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden % 20

oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmasına ilişkin 193 sayılı Kanunun geçici 68 inci

maddesinin uygulama süresi 31/12/2015 tarihine kadar uzatılmaktadır.

MADDE 68- Öngörülen düzenleme ile özel tüketim vergisi kapsamına giren malların

tanımlandığı Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki malların tarife numaraları ve tanımlarında

2009 ve 2010 yılları için değişiklikler yapılmış olması nedeniyle, 4760 sayılı Kanuna ekli (I),

(II), (III) ve (IV) sayılı listelerin güncellenmesi ve halen uygulanmakta olan vergi tutar ve

oranlarının bu listelerde yer alması amacıyla söz konusu listeler, ekli (1), (2), (3) ve (4) sayılı

cetvellerde gösterildiği şekilde değiştirilmektedir. Yapılan bu değişikliğe pararlel olarak; 4760

sayılı Kanunun 7/A ve geçici 5 inci maddelerinde yer alan G.T.İ.P. numaralarının da

güncellenmesi sağlanmaktadır.

MADDE 69- 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tabloya eklenen (25)

numaralı bent ile sözleşmeli personel (kadro karşılığı personel dahil) ile kurumları tarafından

imzalanan hizmet sözleşmeleri damga vergisinden istisna tutulmaktadır. Söz konusu

sözleşmelere ilişkin olarak süre uzatımı, yenileme, tadil, fesih, taahhüt gibi amaçlarla

düzenlenen diğer her türlü kağıtlar da anılan istisna kapsamında değerlendirilecektir.

MADDE 70- Maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde yapılan değişiklikle, 233 sayılı

Kanun Hükmünde Kararnamenin 35 inci maddesi uyarınca, verilen görevler neticesinde

doğan ve teşebbüs kayıtlarına göre gerçekleşen görev zararlarının Hazine Müsteşarlığı

bütçesinden ilgili teşebbüsçe yapılacak ödeme talebi çerçevesinde karşılanacağı hüküm altına

alınmıştır.

8/10/2007 tarihinden itibaren özelleştirme programına alınarak KİT statüsünden

çıkarılan Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin bu tarihten önce verilmiş görevler nedeniyle

doğmuş görev zararları alacakları ile ilgili hususlar düzenlenmektedir.

Yapılan görev zararı ödemelerinin 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 35 inci

maddesinde öngörülen usule uygun olarak incelenmesi sonucunda hesaplanan tutar ile Hazine

Müsteşarlığı bütçesinden yapılmış bulunan ödemeler arasında fark bulunduğunun tespit

edilmesi halinde ya da ilgili teşebbüs veya kuruluş tarafından yapılan talebin gerçek olmayan

belge ve işlemlere ilişkin tutarları da içerdiğinin tespiti halinde izlenmesi gereken usul

düzenlenmektedir.

(b) bendiyle yapılan değişiklikle, Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde kayden izlenmesi

zorunlu olan Hazine hisselerine ilişkin olarak, aracı kuruma yapılan komisyon ödemelerinde

damga vergisinin ödemenin yapılması sırasında istihkaktan kesinti yapılarak ödenmesi

nedeniyle aracı kuruluşlar komisyon ödemelerini eksik almakta, bu nedenle aracı kurum ile

sözleşme imzalanması mümkün olamamaktadır. Uygulamadaki bu sorunun giderilmesi ve

Devlete ait hisse senetlerine ilişkin her türlü ücret, komisyon, vergi, resim ve harçtan istisna

sağlanması amaçlanmıştır.

(c) bendiyle 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 54 üncü maddesinin üçüncü

fıkrasına ilişkin değişiklik düzenlenmektedir. Birçok kamu kurum ve kuruluşu tarafından

özellikle eğitim, sağlık ve güvenlik benzeri amaçlarla kullanılmak üzere kamu iktisadi

teşebbüslerine ait atıl durumda olan varlıkların değerlendirilmesine yönelik taleplerde

bulunulmaktadır. Söz konusu taleplerin değerlendirilmesi ve karara bağlanmasında yaşanılan

sürecin uzaması nedeniyle öngörülen yatırımların etkinliği ve hayata geçirilmesinde

gecikmeler yaşanabilmektedir. Bu nedenle söz konusu atıl varlıkların belirli bir rayiç bedel

sınırına göre bedelsiz veya rayiç bedelin altında devredilebilmesine yönelik sürecin yeniden

147

tanımlanmasına ihtiyaç duyulmuştur. Buna göre kamu iktisadi teşebbüslerinin atıl durumda

bulunan varlıklarının kamu kurum ve kuruluşlarına bedelsiz veya rayiç bedelin altında

devrinde; rayiç bedeli 10.000.000 TL’nin altında bulunan varlıkların devri, ilgili bakanın

onayına tabi kılınarak söz konusu varlıkların değerlendirilmesine ilişkin sürecin

hızlandırılması ve kolaylaştırılması amaçlanmaktadır. Atıl durumda bulunan ve belirlenen

sınırdan daha yüksek değerdeki varlıkların bedelsiz veya rayiç bedelin altında devrine ilişkin

takdir yetkisi ise Bakanlar Kuruluna bırakılmaktadır. Rayiç bedelin tespiti, teşebbüs

tarafından yapılabileceği gibi bu konuda gerekli tecrübe ve yetkinliğe sahip diğer bir kamu

kuruluşuna veya bir özel sektör kuruluşuna da yaptırılabilir.

MADDE 71- Madde ile VakıfBankın gerekli organizasyonu tamamlanmak suretiyle

Banka Genel Kurulunun uygun göreceği bir zamanlama çerçevesinde Genel Müdürlüğünün

Ankara dışına nakledilmesine imkan sağlanmaktadır.

Tahvil ihracında Maliye Bakanlığının muvafakati ve kefaletinin de aranması koşulunu

içeren hüküm ilga edilmektedir. Sözü edilen koşul, Bankanın kuruluş yıllarında finansman

ihtiyacını karşılamada kolaylık sağlama amacıyla getirilmiştir. Başka bir anlatımla, anılan

koşul, malî bakımdan güçlü, itibar sahibi bir kurum olan Maliye Bakanlığının, kısacası

Devletin/Hazinenin teminatıyla ihraç edilen tahvillerin rağbet göreceği, bu suretle Bankanın

finansman ihtiyacının daha kolay karşılanacağı gerekçesiyle getirilmiştir. Oysa, günümüzde

Banka açısından böyle bir ihtiyaç bulunmamaktadır. Ayrıca diğer banka ve anonim

şirketlerden farklı olarak Bankanın tahvil ihracı için her durumda Maliye Bakanlığının

mutabakatını ve kefaletini aramasının olağan bir durum olmadığı, söz konusu mutabakatın

verilmemesi hâlinde Bankanın tahvil ihraç edemeyeceği, bu durumun ise ekonomik

gerçeklerle bağdaşmadığı açıktır. Genel düzenlemeler çerçevesinde yapılacak tahvil ihracı

için söz konusu hükmün mevcudiyetine gerek olmadığından hüküm ilga edilmektedir.

6219 sayılı “Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim Ortaklığı Kanunu” nun “Hukuki

Rejim” başlıklı 18 inci maddesinde; Banka ve kuracağı ortaklıklar hakkında uygulanmayacak

kanunlarda yapılan değişikliklerin işbu kanuna yansıtılmasını sağlamayı teminen gerekli

düzeltmeler ve yine Bankanın işbu maddede sayılan kanunlar arasında yer almaması

nedeniyle özellikle 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun ve 3624 sayılı Küçük

ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında

Kanun kapsamına dahil edilmesiyle uygulamada Banka aleyhine yaşanan haksız rekabetin

giderilmesi amacıyla değişiklikler yapılmıştır.

Yine aynı maddede 2490 sayılı Kanun yer almaktadır. Genel bütçeye dahil dairelerle

katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa,

mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri 2490 sayılı Arttırma Eksiltme ve İhale

Kanunu ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununda yazılı hükümlere göre yürütülmekte idi. 2490

sayılı Kanun, 2886 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin (a) bendi ile yürürlükten

kaldırıldığından madde metninde 2490 sayılı Kanuna yapılan atıf, 2886 sayılı Kanuna yapılan

atıfla değiştirilmiştir. Yine 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu da benzeri iş ve ihaleleri

kapsadığından ve genel bütçeye dahil idareler, katma bütçeli idareler, özel idareler,

belediyeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, birlikler, tüzel kişiler, kamu iktisadi

kuruluşları vb. kuruluşları kapsadığından, Bankanın bu Kanun kapsamında da olmaması

nedeniyle maddeye 2886 sayılı Kanunla birlikte 4734 sayılı Kanunu da ekleme zorunluluğu

doğmuştur.

Aynı maddede sayılan bir diğer Kanun, 3460 sayılı Sermayesinin Tamamı Devlet

Tarafından Verilmek Suretiyle Kurulan İktisadi Teşekküllerin Teşkilatıyla İdare ve

Murakabeleri Hakkında Kanundur. 3460 sayılı Kanun 440 sayılı Kanunla yürürlükten

kaldırıldığından, yerine kamu iktisadi teşebbüslerini düzenleyen 233 sayılı Kamu İktisadi

Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve 399 sayılı Kamu İktisadi

Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 sayılı Kanun Hükmünde

148

Kararnamenin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Kanun Hükmünde

Kararnameye yer verilmiştir.

Tüm bu düzenlemeler ve 6219 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin ortaya koyduğu

duruma göre Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim Ortaklığı, bir özel hukuk tüzel kişisidir,

kamu hukukuna tabi bir idare değildir. Bankanın; kamusal bir sermayesi bulunmadığı gibi,

Banka kamu kaynağı kullanmamakta, sermayesinin tamamı özel hukuk tüzel kişileri ile

gerçek kişilere ait bulunmaktadır ve % 25’ i halka açık olan bir bankadır. Yine 6219 sayılı

Kanunun 17 nci maddesinde Banka ve kuracağı ortaklıkların personelinin özel hukuk

hükümlerine tabi olduğu ve personel hakkında 3659 sayılı Bankalar ve Devlet Müesseseleri

Memurları Aylıklarının Tevhid ve Teadülü Hakkında Kanunun uygulanmayacağı

belirtilmektedir. Sadece bu hüküm bile Bankanın hukuki statüsünü ortaya koymaktadır.

Ancak 3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi

Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun ve 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair

Kanun, kamu kurumlarına uygulanan kanunlar olmasına rağmen, 6219 sayılı Kanunun 18 inci

maddesinde bu kanunlara atıf yapılmaması nedeniyle Banka kamu kurumu olarak

değerlendirilmekte ve bu durum da haksız olarak Bankanın mali birtakım yükümlülükler

altına girmesine neden olmaktadır. Bu nedenle 6219 sayılı Kanunun 18 inci maddesine 195 ve

3624 sayılı kanunların eklenmesi zorunlu hale gelmiştir.

Nitekim 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunun 29 uncu maddesi (b)

bendinde yer alan “Genel ve katma bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler, köyler ve

iktisadi devlet teşekkülleri ve sermayesinin yarısından fazlası kamu kurumu tüzel kişilerine ait

bulunan teşekküllerin verdikleri reklam mahiyetini taşımayan ilanlar resmi ilan sayılır.”

Hükmü ve aynı Kanunun 42 nci maddesindeki “29. maddenin (b) bendinde anılan daire ve

teşekküllerle kanunla kurulan sair müesseselerin veya bunların iştiraklerinin Kurumun şubesi

bulunan yerlerde yayınlanan gazete ve dergilere verecekleri ilan ve reklamlar, ancak Basın

İlan Kurumu aracılığı ile yayınlatılabilir.” hükmü ile Kanunun kapsamı belirlenmiş ve yine

aynı Kanunun 24 üncü maddesiyle bu resmi ilanları veren kuruluşlara mali yükümlülük

yüklenmiştir. 6219 sayılı Kanunun 18 inci maddesinde 195 sayılı Kanun yer almadığından,

Banka kamu kuruluşlarından sayılmakta, dolayısıyla Kanunda yer alan mali yükümlülüğü

üstlenmek zorunda kalmakta, bu durum da VakıfBankın halka açık bir banka olması

nedeniyle, yatırımcılarda belirsizlik doğmasına neden olmakta ve Bankanın hisse değerini

olumsuz etkilemektedir. Oysa 4603 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk

Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunun 1 inci

maddesinde 195 sayılı Kanunun bu bankalara uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır. 6219

sayılı Kanuna da söz konusu Kanunun eklenmesiyle kamu ve özel bankalar arasında yaratılan

haksız rekabet ve eşitsizlik giderilmiş olacaktır.

Aynı şekilde 3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme

İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 14 üncü maddesi (c) bendinde yer alan

“Sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait bankaların kurumlar

vergisine matrah olan yıllık karlarının yüzde 2’si nispetinde ödeyecekleri aidatlar” hükmüne

“(4603 sayılı Kanuna tabi bankalar hariç)” hükmü eklenmek suretiyle, 4603 sayılı Kanuna

tabi üç kamu bankası ayrık tutulmuştur. Sermayesinin tamamı Hazineye ait bankaların

Kanuna tabi olmayıp, VakıfBank’ın tabi olması hakkaniyetsizliği ortaya koymaktadır.

195 ve 3624 sayılı Kanunların Banka ve ortaklıklarına uygulanmayacağına ilişkin

hükümle Bankanın hukuki statüsü de netlik kazanacaktır.

6219 sayılı Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim Ortaklığı Kanununun “Hukuki

Rejim” başlıklı 18 inci maddesinde öngörülen değişikliklerin 1/1/2000 tarihinden itibaren

geçerli olmasını ve Banka ve ortaklıkları hakkında yargı mercilerine açılmış davalar ve icra

takiplerini kapsamasını sağlamak için 6219 sayılı Kanuna geçici madde eklenmesi

öngörülmüştür.

149

MADDE 72- Madde ile kademe ilerlemesine dair muhtelif maddelerde yer alan

hükümler tek madde hâlinde birleştirilmekte ve kademe ilerlemesi için gerekli şartlar yeniden

belirlenmektedir.

MADDE 73- Madde ile bazı üst düzey kadrolara atanacakların özel kurumlarda veya

serbest olarak çalıştıkları sürelerin maddedeki sınırlamaya tabi olmaksızın dikkate alınması

öngörülmektedir.

MADDE 74- Madde ile yabancı memleketlerin resmî kurumlarında veya uluslararası

kuruluşlarda görev alacak memurlara üç yılda bir verilecek iznin, Başbakan yerine ilgili bakan

tarafından verilmesi öngörülmektedir.

MADDE 75- Madde ile kadrosu kaldırılan memurların yeni kadrolarına atanmalarına

ilişkin hususlar yeniden düzenlenerek, bunların eski kadrosu ile yeni kadrosu arasında ücret

farklılığı olması hâlinde bu farkın tazminat olarak ödenmesi öngörülmektedir. Bu düzenleme

ile teşkilat kanunlarında yapılan değişiklikler sırasında her kanuna ayrı ayrı konulan hükümler

yerine, memurların temel kanunu olan 657 sayılı Kanuna hüküm konularak sürekli

uygulanabilecek olan bir düzenleme yapılmaktadır.

Hâlen, 4046 sayılı Kanunda, özelleştirilen kuruluşların nakle tabi personelinin diğer

kamu kurumlarına nakledilmesine yetki veren ve bu personelin özlük haklarını düzenleyen

özel bir düzenleme varken, teşkilat yapısının değişmesine bağlı olarak kadro nitelikleri

değişen kurumlarda açığa çıkan personelin ihtiyaç duyulan kurumlara nakline ilişkin genel bir

düzenleme bulunmamaktadır. Getirilen düzenleme ile Devlet Personel Başkanlığına verilen

genel bir yetkiyle kamuda dengeli personel dağılımının sağlanmasına da yardımcı olunacaktır.

MADDE 76- Madde ile özürlülerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi amacıyla, iklim

ve ulaşım şartlarına bağlı olarak, özürlü memurların mesai saatlerinin farklı düzenlenebilmesi

konusunda üst yöneticiler ve mülkî amirlere yetki verilmiştir.

Ayrıca, kamu görevlilerine, teknolojik gelişmelere uygun olarak ve günün şartlarına

göre, gerektiğinde evlerinde, özel ofislerde veya benzeri başka yerlerde çalışabilmelerine

imkân sağlamak amacıyla, yürütülen hizmetlerin özelliklerine göre, memurların çalışma saat

ve süreleri ile görev yerlerine bağlı olmaksızın çalışabilmelerine ilişkin hususlar

düzenlenmektedir.

MADDE 77- Madde ile günün yirmidört saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde

çalışan memurların çalışma saat ve şekillerinin kurumlarınca düzenlenmesine imkân

tanınmıştır. Hâlen Devlet Personel Başkanlığının muvafakati alınarak belirlenen çalışma

saatleri, bürokrasinin azaltılması anlayışı çerçevesinde kurumlara bırakılmaktadır.

Ayrıca, kadının ve annenin korunması ilkesinden hareketle, kadın memurlara

hamileliklerinin yirmi dördüncü haftasından itibaren veya doktor raporuna dayalı olarak daha

önceki süreler ile doğumdan sonraki bir yıl süreyle gece nöbeti ve gece vardiyası görevi

verilemeyeceği, özürlü memurlara da isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası görevi

verilemeyeceği hususunda düzenleme yapılmaktadır.

MADDE 78- Madde ile sosyal devlet olmanın gereklilikleri, günümüzün değişen

şartları, uluslararası sözleşmeler ve sendikalar ile sivil toplum kuruluşlarının önerileri dikkate

alınarak, memurlara verilen mazeret izinleri yeniden düzenlenmektedir.

MADDE 79- Madde ile sosyal devlet olmanın gereklilikleri, günümüzün değişen

şartları, uluslararası sözleşmeler ve sendikalar ile sivil toplum kuruluşlarının önerileri dikkate

alınarak, memurlara kendilerinin ve yakınlarının hastalanmaları hâlinde verilecek hastalık ve

refakat izinleri düzenlenmektedir. Özellikle ücretli refakat izni mevzuatımız açısından önemli

bir yeniliktir. Memurların birinci derece yakınlarının bakıma muhtaç hâle gelmesi ve refakatin

tıbbî olarak zorunlu olması hâlinde üç aya kadar ücretli refakat izni verilmesi gerektiğinde bu

sürenin bir katına kadar uzatılabilmesi öngörülmektedir. Mevcut mevzuat çerçevesinde, bu

durumdaki memurlar, refakat için yıllık izin veya mazeret izinlerini kullanmakta, aylıksız izin

almakta ya da etik dışı yollara başvurarak rapor almak zorunda kalmaktayken, getirilen

düzenleme ile sorun kalıcı ve insanî bir şekilde çözüme kavuşturulmaktadır.

150

MADDE 80- Madde ile sosyal devlet olmanın gereklilikleri, günümüzün değişen

şartları, uluslararası sözleşmeler ve sendikalar ile sivil toplum kuruluşlarının önerileri dikkate

alınarak, memurlara verilecek aylıksız izne ilişkin usûl ve esaslar yeniden belirlenmekte,

memurun aylıksız izin alması kolaylaştırılmakta ve izin süresi artırılmaktadır.

MADDE 81- Maddede memur bilgi sistemi ve özlük dosyalarının tutulmasına ilişkin

düzenlemelere yer verilmiştir. Tüm vatandaşlık işlemlerinde olduğu gibi memur bilgi

sisteminde de Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının esas alınması öngörülmektedir.

Düzenleme ile memurların başarı, yeterlik ve ehliyetlerinin tespitinde, kademe

ilerlemelerinde, derece yükselmelerinde, emekliye ayrılmasında veya hizmetle ilişkilerinin

kesilmesinde, hizmet gerekleri yanında özlük dosyalarının göz önünde bulundurulması esas

alınmıştır.

MADDE 82- Madde ile olağanüstü gayret ve çalışmaları ile emsallerine göre başarılı

görev yaparak kamusal fayda ve vatandaşa sunulan hizmetlerin kalitesinin yükseltilmesinde

somut olaylara ve verilere dayanılarak katkı sağladığı tespit edilen memurlara başarı belgesi

ve ödül verilmesi hususları düzenlenmiştir. Ödül miktarı günün şartlarına göre yeniden

belirlenerek teşvik edici bir nitelik kazanmıştır.

MADDE 83- Madde ile disiplin cezası vermeye yetkili disiplin amirlerinin tespitine

ilişkin düzenlemeye yer verilmektedir. Sicil sisteminin kaldırılmasıyla disiplin amirlerinin

rolü artmış, taşrada görev yapan memurların disiplin açısından takibinin merkezden

yapılmasının zorluğu dikkate alınarak valiler ve kaymakamların disiplin amiri olarak

pozisyonları güçlendirilmiştir.

MADDE 84- Madde ile disiplin cezası verilmesini gerektiren bazı fiil ve hâller, günün

şartları, ilgili kesimlerin talepleri ve mevcut 125 inci maddenin uygulanmasında karşılaşılan

sorunlar dikkate alınarak yeniden düzenlenmektedir.

MADDE 85- Mevcut düzenlemede, kendilerine disiplin cezası olarak aylıktan kesme

veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilenlerin, Bakanlar Kurulu Kararı ile atama

yapılan kadrolar ile valilik, büyükelçilik, müsteşarlık, müsteşar yardımcılığı, genel müdürlük,

genel müdür yardımcılığı ve daire başkanlığı görevlerine atanamayacakları belirtilmesine

rağmen, maddede zikredilmeyen “kurum başkanı”, “genel sekreter”, “bölge ve il müdürü”

gibi kadrolar açısından bir düzenleme yer almadığından, uygulamada tereddütler

yaşanmaktadır. Madde ile aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile

tecziye edilenlerin atanamayacağı görevler yeniden belirlenerek mevcut uygulamadaki

tereddütler giderilmektedir.

MADDE 86- Mevcut düzenlemede disiplin amirleri tarafından verilen uyarma ve

kınama cezalarına karşı itiraz, varsa bir üst disiplin amirine yoksa disiplin kurullarına

yapılabilmekteyken, yapılan düzenleme ile söz konusu cezalara itirazların doğrudan disiplin

kurullarına yapılabilmesinin önü açılmıştır. Memurların üyesi olduğu sendika temsilcilerinin

de disiplin kurullarına üye olduğu göz önüne alındığında; getirilen düzenleme ile uyarma ve

kınama cezalarına itiraz müessesesi daha etkin hâle getirilmektedir.

Yine madde ile aylıktan kesme cezalarına karşı da disiplin kuruluna itiraz imkanı

getirilmekte, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı da yüksek disiplin kuruluna

itiraz edilebilmesine imkân tanınmaktadır. Ayrıca Anayasada yapılan değişikliğe paralel

olarak uyarma ve kınama cezalarına karşı da yargı yolu açılmıştır.

MADDE 87- Madde ile kamu kurum ve kuruluşlarının her kademedeki personelinin

yetiştirilmesi ve eğitim ihtiyaçlarının karşılanarak kamu hizmet kalitesinin artırılması

konularında Devlet Personel Başkanlığı görevli ve yetkili kılınmaktadır.

MADDE 88- Hâlen, kamu personeline ilişkin veriler hem çok sınırlı bilgileri

içermekte hem de üç ay gecikmeli olarak tutulabilmektedir. Madde ile Devlet Personel

Başkanlığının, kuruluş kanunlarına ve bütçe türlerine bağlı kalınmaksızın tüm kamu kurum ve

kuruluşlarının teşkilat yapılarına ve personeline ilişkin konularda gerekli gördüğü bilgi ve

dokümanları kamu kurum ve kuruluşlarından istemeye yetkili olduğu ve kamu kurum ve

151

kuruluşlarının istenilen bilgi ve dokümanları vermekle yükümlü olduğu ve söz konusu

yükümlülüğün yerine getirilmemesinden doğacak olan zararların ilgili kurumun üst amirine

rücû edileceği hükme bağlanmaktadır. Böylece, kamu personeline ilişkin bilgiler güncel

olarak kayıt altına alınabilecek, kamunun elindeki insan gücü profili görülecek, istatistikler

üretilecek, geleceğe dönük projeksiyonlar yapılabilecektir. Ayrıca şu an için önemli zaman

alan bazı işlemler, çok basit bir şekilde sonuçlandırılabilecektir.

MADDE 89- Madde ile memurların kurumlar arası geçici süreli görevlendirilmeleri

konusu günün ihtiyaçlarına göre yeniden düzenlenmektedir. Kurumlar arası geçici süreli

görevlendirme konusunda talep olmasına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda hüküm

bulunmasına rağmen bu hükümlerin uygulama kabiliyeti çok sınırlı kalmıştır. Kurumlar arası

geçici görevlendirme, ancak teşkilat kanunlarında yer alan sınırlı sayıda kurum için özel

hükümlere göre yürütülmektedir. Getirilen düzenleme ile memurun isteği de dikkate alınarak,

belirli koşullar altında ve belirli süreler ile kurumlar arasında geçici görevlendirme

yapılmasına imkân sağlanmaktadır.

MADDE 90- Madde ile Adalet, Millî Savunma, İçişleri, Dışişleri, Millî Eğitim,

Bayındırlık ve İskân, Sağlık, Tarım ve Köyişleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanlıkları ile

Devlet Su İşleri, Karayolları, Orman, Basın Yayın ve Enformasyon, Sosyal Hizmetler ve

Çocuk Esirgeme Kurumu, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu, Gençlik ve Spor,

Maden Tetkik ve Arama genel müdürlükleri, Yükseköğretim Kurulu, Öğrenci Seçme ve

Yerleştirme Merkezi, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve Özel Çevre Koruma

Kurumu başkanlıkları merkez teşkilatında kadro karşılığı sözleşmeli olarak, uzman ve uzman

yardımcısı istihdam edilebilmesi, ayrıca taşra teşkilatı bulunan bakanlıkların taşra teşkilatında

uzman personel görevlendirebileceği hükme bağlanmaktadır.

Getirilen düzenleme ile anılan bakanlık ve kurumlarda istihdam edilecek uzman

personelin göreve alınma koşulları ile uzmanlığa atanma usûl ve esasları ayrıntılı olarak

düzenlenmektedir. Diğer taraftan benzer nitelikte görev ifa eden kariyer uzmanlar arasındaki

ücret dengesizliklerinin giderilmesine yönelik düzenlemeler yapılmaktadır. Bu kapsamda;

- Uzman yardımcılığına atanabilmek için aranacak şartlar,

- Uzman yardımcılığı giriş, yazılı ve sözlü sınavlarının usûl ve esasları,

- Uzman yardımcılığına atandıktan sonra uzmanlığa atanmada aranacak şartlar,

- Uzman ve uzman yardımcılarına ödenecek ücretler, ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Ayrıca, uzman ve uzman yardımcılarına ilişkin olarak maddede düzenlenen ücrete

ilişkin hususların sadece yeni ihdas edilen uzman ve uzman yardımcıları için değil, daha önce

ihdas edilmiş olan kariyer uzmanlıklardan, 152 nci maddenin “II- Tazminatlar” fıkrasının

“(A) Özel Hizmet Tazminatı” bendinin bu Kanunla eklenen (ğ) alt bendinde belirtilenler,

Türkiye Büyük Millet Meclisi uzman ve uzman yardımları ile 5018 sayılı Kamu Malî

Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici

kurumların başuzman, uzman ve uzman yardımcıları hakkında da uygulanması hükme

bağlanmaktadır. Bununla birlikte, kapsamdaki kariyer uzmanlar için belirlenmiş olan

ücretlerdeki standardizasyonun bozulmamasını teminen, kadro karşılığı sözleşmeli olarak

istihdam edilecek uzmanların, diğer mevzuat uyarınca görev yaptıkları kurum personelinin

yararlandığı tazminat, ek ödeme, döner sermaye, ikramiye, fazla mesai ve benzeri başka bir ad

altında herhangi bir ödemeden yararlanamayacağı açıkça hükme bağlanmaktadır.

Yine, uzman yardımcıları için belirlenen uzman yardımcılığına giriş, yazılı ve sözlü

sınav usûl ve esasları, kariyer personelin düzenlendiği 36 ncı maddenin “Ortak Hükümler”

bölümünün (A) fıkrasının (11) numaralı bendinde belirtilen kadroların yardımcıları ve

stajyerleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi uzman yardımları ile 5018 sayılı Kamu Malî

Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici

kurumların uzman yardımcıları ile diğer meslek personelinin yardımcı ve stajyerleri hakkında

da uygulanacaktır.

152

MADDE 91- Madde ile uzman ve uzman yardımcılarının özlük hakları, kadroları ile

sicile ilişkin geçiş hükümleri düzenlenmektedir. Bu kapsamda,

- Kanunun yayımı tarihinde görev yapmakta olan uzman yardımcısı, uzman ve

başuzmanların, almakta oldukları, her türlü ödemeler toplamı net tutarının, bu Kanunla yeni

ihdas edilen uzmanlar için belirlenen ek 40 ıncı maddenin (D) fıkrasına göre her türlü

ödemeler toplamı net tutarından daha fazla olması hâlinde, bunların malî hakları, bu Kanunun

yayımı tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre belirlenmeye devam

edilecektir. Anılan personelin ücretleri dondurulmayacak, bunlar kadrolarında kaldıkları

müddetçe bu Kanunun yayımı tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri çerçevesinde

ücret almaya devam edecektir.

- Kanunun yayımı tarihinde görev yapmakta olan uzman yardımcısı ve uzmanların,

almakta oldukları, her türlü ödemeler toplamı net tutarının, ek 40 ıncı maddenin (D) fıkrasına

göre her türlü ödemeler toplamı net tutarından daha düşük olması hâlinde, bunların malî

hakları yeni ücret miktarına yükseltilecektir.

Ayrıca, sicil sistemi kaldırıldığından, kazanılmış hakların korunması ilkesinden

hareketle, Kanunun yayımı tarihinden önceki son altı yıllık sicil notu ortalaması doksan ve

daha yukarı olanlardan bir kademe ilerlemesi uygulamasından yararlanmamış olanlar

hakkında, 64 üncü maddenin ikinci fıkrasının değişiklikten önceki hükmün uygulanacağı

hükme bağlanmış, altı yıldan daha az süreyle doksan ve daha yukarı sicil notu ortalaması

bulunanlar için kademeli bir düzenleme öngörülmüştür.

Diğer taraftan, benzer nitelikte görev ifa eden kariyer uzmanlar arasındaki ücret

dengesizliklerinin giderilmesine yönelik düzenlemeler getirildiğinden, aynı unvanda olmakla

birlikte farklı hizmet sınıfında bulunma nedeniyle özlük hakları farklı olarak belirlenen bazı

uzmanlıkların hizmet sınıfları, genel idare hizmetleri olarak değiştirilerek aynı unvana sahip

uzmanlar arasındaki ücret farklılıkları giderilmektedir.

MADDE 92- Madde ile yeni ihdas edilen kadroların özel hizmet ve denetim

tazminatları, ek göstergeleri, makam tazminatları ve kadrolarına ilişkin düzenlemeler, sicil

sisteminin kaldırılmasıyla ilgili hususlar, günün değişen şartları nedeniyle uygulama imkânı

kalmayan, yeniden düzenlenmesi ya da değiştirilmesi gereken hükümlere ilişkin düzenlemeler

yapılmaktadır. Bu kapsamda;

- Çocuk için ödenmekte olan aile yardımı ödemesinde iki çocuk sınırlaması

kaldırılmaktadır.

- 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun yürürlüğe girdiği tarihte 27 olan üniversite

sayısının 146’ya çıkmış olması, mevcut yapısı ile Yükseköğretim Denetleme Kuruluna ilgili

mevzuat çerçevesinde verilmiş olan görevlerin gerektiği gibi yürütülebilmesini oldukça

güçleştirmiş, hem üye sayısının artırılmasını, hem de denetlemenin gerektirdiği meslekî

formasyona sahip yeterli sayıda denetim elemanının istihdamını öngören bir değişikliliği

zorunlu kılmıştır. Bu çerçevede üyelerin belirleneceği kurum veya meslek grupları ile üye

sayıları yeniden düzenlenmiş, ayrıca Denetleme Kurulunun görev tanımına ve iş yüküne

uygun olarak yeteri kadar denetim elemanının istihdamı öngörülmektedir.

- 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 inci maddesinin (D) bendine göre

beşyüz TL tutarında yapılan ödeme tutarı yediyüzelli TL’ye yükseltilmektedir.

- Sendika üyesi kamu görevlilerine üç ayda bir 45 TL toplu görüşme primi ödenmesi

öngörülmektedir.

- Değişik statülerde görev yapan sözleşmeli personelin de 657 sayılı Kanuna tabi

Devlet memurlarla aynı usul ve esaslara göre aile yardımından faydalanması amacıyla

düzenleme yapılmaktadır.

- 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklik yapılarak sözleşmeli personelin

sendikaya üye olamayacağı yönündeki uygulama imkanı olmayan hüküm yürürlükten

kaldırılmaktadır. Yine, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 sayılı cetvelinde yer

alan personele ödenecek ek tazminat miktarı artırılmaktadır.

153

- Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığında çalıştırılacak

personel sayısı yüzden yüzyetmişbeşe çıkarılmaktadır.

- 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/A maddesi uyarınca beşyüz TL’yi

geçmemek üzere ödenen tutar yediyüzelli TL’ye yükseltilmektedir.

MADDE 93- Bu madde ile 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme

Uygulamaları Hakkında Kanuna bir geçici madde eklenmesi öngörülmektedir.

Özelleştirme uygulamalarına yönelik olarak açılan iptal davalarında, idari yargı

mercilerince kimi zaman özelleştirme uygulamalarının bütün sonuçlarıyla birlikte

tamamlanarak, özelleştirme konusu kuruluşun ihaleyi kazanan yatırımcıya devir ve teslim

edildiği aşamada yürütmenin durdurulması ve iptal kararları tesis edilebilmektedir.

Özelleştirme uygulamalarına yönelik tesis edilen yürütmenin durdurulması ve iptal

kararları üzerine yatırımcılara yapılan başvurulardan sonuç alınamaması üzerine özelleştirilen

kuruluşun geri alınmasına ilişkin dava açma yoluna gidilmektedir. Davalara konu olan

kuruluşlarda devir sonrasında yatırımcı tarafından kimi zaman ticari gerekçelerle kimi zaman

ise ihale şartnamesinde yer alan yatırım taahhütleri ile devir sözleşmesinin gereği olarak idari,

mali ve hukuki yönden bazı değişikliklere gidilmekte ve bir takım yatırımlarda, bazı borç ve

taahhütlerde bulunulabilmektedir. Yeni durumun getirdiği mali tablo söz konusu davalarda

davalı yatırımcı tarafından, karşı davalar açılmak suretiyle özelleştirme bedeli, yapılan

yatırımların maliyeti ve mahrum kalınan karın İdareden faizi ile birlikte tazmini talep

edilebilmektedir.

Özelleştirme işlemleri tamamlanarak devir işlemleri sonuçlandırılan kuruluşlara ilişkin

mahkemelerce verilen yürütmeyi durdurma ve iptal kararlarının uygulanması, söz konusu

kuruluşları devralanlar tarafından üretim, yatırım, istihdam ve bunlara bağlı her türlü ticari ve

mali tasarruflarda bulunulması ve böylece devir tarihi ile yürütmenin durdurulması ve iptal

kararları tarihi arasında önceki duruma göre fiilen geri dönülemeyecek bir yapı ortaya çıkması

nedenleriyle oluşan fiili imkansızlık karşısında hem alıcı firmalar hem de İdare büyük

sıkıntılar yaşamaktadır.

Geri alma davalarında tesis edilecek kararların kamuya olan maliyeti, özelleştirme

gelirinden daha fazla geri alma bedeli ödenme ihtimali ve dolayısıyla kamunun daha fazla

zarara uğramasının söz konusu olacağı, yatırımcıların belirsizlik sürecinde kuruluşa yatırım

yapmada isteksiz davranma durumları nedeniyle ekonomiye olan katkısının azalması ile

ulusal ve uluslararası ticari çevrelerde özelleştirme uygulamalarına olan güvenirlilik dikkate

alındığında, bu kararların infaz edilmemesi yönünde işlem tesis edilmesinin kamunun yararına

olacağı sonucu ortaya çıkmaktadır.

Bu çerçevede; verilen mahkeme kararları üzerine İdarece herhangi bir işlem tesis

edilmeyeceği ve bu konuda İdarece açılan davalardan feragat edileceği yönünde madde

düzenlemesi önerilmektedir.

MADDE 94- Madde ile 6200 sayılı Kanuna ek 2 nci ve geçici 7 nci madde eklenmesi

önerilmektedir. Anılan Kanuna eklenmesi önerilen ek 2 nci madde ile Devlet Su İşleri Genel

Müdürlüğünce 6200 ile 1053 sayılı Kanunlara göre yapılan barajlardan ve/veya tesislerden

belediyelere sağlanan içme suyu tahsislerine ait tesislerin yatırım bedellerinin geri

ödemelerine ilişkin yeknesaklığın sağlanması öngörülmüştür.

6200 sayılı Kanuna eklenmesi öngörülen geçici 7 nci madde ile Devlet Su İşleri Genel

Müdürlüğünce 6200 ile 1053 sayılı Kanunlara göre yapılan barajlardan ve/veya tesislerden

belediyelere sağlanan içme suyu tahsislerine ait tesislerin yatırım bedellerinin geri

ödemelerine ilişkin mevcut farklı uygulamalardan ve sair nedenlerden kaynaklanan

problemlerin giderilmesi ve ödenmemiş geri ödemelerin tahsilatı için imkan tanınması ve bu

meyanda protokollerinin revize edilmesi sağlanmaktadır.

MADDE 95- Madde ile Maliye Bakanlığının hükümet konaklarının yapımını

programlama, satın alma işlemlerini yürütme ve bunların onarımlarını yapma yetkisi, 2009

Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunuyla İçişleri Bakanlığına devredilmiş ve uygulama 2010

154

Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasıyla devam

ettirilmiştir. Ancak, Anayasa Mahkemesinin 1/4/2010 tarihli ve E:2009/10, K:2010/56 sayılı

Kararıyla, bütçe ile ilgili olmayan ve diğer kanunlarla yapılması gereken düzenlemelerin

bütçe kanunları dışındaki kanunlarla yapılması gerektiği gerekçesiyle, 2009 Yılı Merkezi

Yönetim Bütçe Kanununda yer alan hükümet konaklarının yapımını programlama, satın alma

işlemlerini yürütme ve bunların onarımlarını yapma şeklindeki İçişleri Bakanlığına devredilen

yetki iptal edilmiştir. Uygulamanın devamını sağlamak ve Anayasa Mahkemesi Kararının

gereğini yerine getirmek için, Maliye Bakanlığının görevleri arasından, hükümet konaklarının

yapımını programlama, satın alma işlemlerini yürütme ve bunların onarımlarını yapma

yetkisinin çıkarılması amaçlanmaktadır.

MADDE 96- Hükümet konaklarının yapımını programlama, satın alma işlemlerini

yürütme ve bunların onarımlarını yapmaya yönelik 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin

13 üncü maddesinde yapılan değişikliğe paralel olarak 3152 sayılı Kanunun 23 üncü

maddesinde değişiklik yapılması amaçlanmaktadır.

MADDE 97- Yap-işlet-devret (YİD) yatırım projelerinin karar ve uygulama

süreçlerinin hızlandırılması, uygulamanın kolaylaştırılması, sözleşme onayına ilişkin YPK

süreci nedeniyle uzayan sürelerin kısaltılması ve YİD projeleri uygulama sözleşmelerinin

doğrudan ilgili bakanlık nezdinde onaylanabilmesine imkan tanınması ve böylece 3996 sayılı

Kanunun kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla bu madde hazırlanmıştır. YİD projelerinin

yüksek maddi kaynak veya ileri teknoloji gerektirmesi ve uluslararası boyutunun bulunması

uzun bir hazırlık sürecini de beraberinde getirmekte olup, bu projelerin hazırlanması ve

yürütülmesi safhasındaki müşavirlik hizmeti alımının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunundan

muaf tutulması ile sürecin kısaltılması ve uygulamanın kolaylaştırılması amaçlanmaktadır.

Söz konusu hizmet alımına ilişkin esas ve usullerin Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenmesi

öngörülmektedir.

3996 sayılı Kanunun 4 üncü maddesine dayanılarak hazırlanan ve 1/10/1994 tarihli ve

22068 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6/8/1994 tarihli ve 94/5907 sayılı

Kararnamenin eki Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde

Yaptırılması Hakkında 3996 Sayılı Kanunun Uygulama Usul ve Esaslarına İlişkin Kararın;

“Taşınmaz Malların Kullanılması” başlıklı 38 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında;

“uygulama sözleşmesinde gösterilmek kaydı ile kamulaştırma bedelinin kısmen idarece

ödenmesi halinde, taşınmazın tamamı üzerinde görevli şirket lehine daimi ve müstakil nitelikli

üst hakkı tesis edilebileceği, bedeli idarece ödenen taşınmazlar için kullanım bedeli alınacağı,

taşınmazın mülkiyetinin Hazineye veya ilgili kamu kurum veya kuruluşuna ait olması halinde,

bedeli mukabilinde görevli şirket lehine daimi ve müstakil nitelikte üst hakkı tesis

edilebileceği” yönünde düzenlemeler yapılmıştır.

Diğer taraftan, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile bu Kanun hükümlerine göre

yürürlüğe konulan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre;

çeşitli yatırımların yapılması amacıyla Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazların

üzerinde ilgilileri lehine bedeli karşılığında irtifak hakkı tesis edilmekte, Devletin hüküm ve

tasarrufu altında bulunan yerler üzerinde ise yine bedeli karşılığında kullanma izni

verilmektedir.

Ayrıca, 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma

Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun ek 2 nci maddesinin

birinci fıkrasında; “Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar üzerinde tesis edilecek

irtifak hakları ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler üzerinde verilecek

kullanma izinlerinden, irtifak hakkı veya kullanma izni bedellerine ilave olarak, bu alanlarda

yürütülen faaliyetlerden elde edilecek tüm hâsılatın yüzde 1’i oranında Hazinece pay

alınacağı” yönünde hükme yer verilmiş ve aynı maddenin ikinci fıkrasında ise hasılat payının

indirimli olarak alınacağı veya hiç alınmayacağı irtifak hakkı ve kullanma izinleri belirtilerek

istisnalar sayılmıştır.

155

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerine göre; YİD modeliyle gerçekleştirilecek

yatırım ve hizmetler için görevli şirketin kullanımına bırakılacak olan mülkiyeti kamu kurum

veya kuruluşlarına (kamu iktisadi teşebbüsleri dahil) ve Hazineye ait taşınmazlar ile bedeli

idare tarafından ödenmek suretiyle kamulaştırılarak tapuda idare veya Hazine adına tescil ya

da tapudan terkin edilen taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler

için yatırımcılar lehine tesis edilecek irtifak hakları veya yatırımcılara verilecek olan kullanma

izinleri için her yıl irtifak hakkı ve kullanma izni bedelleri ve ayrıca, bunların işletmeye

geçmesinden sonra ise, bunların işletilmelerinden elde edilecek tüm hasılattan Hazinece % 1

oranında ayrıca pay alınmasının, bir kamu yatırımı olan YİD modeliyle yürütülecek proje ve

yatırımlara özel sektörün ilgisini azaltabileceği değerlendirilmektedir.

Ayrıca, kamu-özel sektör işbirliği çerçevesinde veya özel sektörün finansman

imkanlarından faydalanmak üzere YİD modeli çerçevesinde yapılacak sözleşmelerde kamu

mallarının kullanımı ile ilgili alınacak paylar çok yüksek maliyet getireceği için, bu projeleri

verimli olmaktan çıkaracaktır. Bu projeler, özel sektörün dinamizminden ve sermaye

gücünden yararlanmak için yapılmaktadır. Ancak, yukarıda belirtilen bedeller ve hasılat payı

önemli bir maliyet oluşturmakta ve projelerin yapılamaz hale gelme riski bulunmaktadır. Bu

durumda ise idarece daha yüksek garantiler verilmek zorunda kalınmaktadır.

Açıklanan sebeplerle, madde ile; Kanun kapsamında gerçekleştirilecek yatırım ve

hizmetler için görevli şirketin kullanımına bırakılacak olan mülkiyeti kamu kurum veya

kuruluşlarına (kamu iktisadi teşebbüsleri dahil) ve Hazineye ait taşınmazlar ile bedeli idare

tarafından ödenmek suretiyle kamulaştırılarak tapuda idare veya Hazine adına tescil ya da

tapudan terkin edilen taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler için

kullanım bedeli ve hasılat payı alınmaması amaçlanmıştır.

MADDE 98- Gümrük Tarife Cetvelinin Avrupa Birliği (AB) mevzuatı ve

uygulamalarına uyumunun sağlanması, AB’nin kullandığı Avrupa Toplulukları Entegre

Tarifesi (TARIC) ile Entegre Tarife Yönetim Sistemi (ITMS)’nin altyapısının oluşturulması,

vergilendirme ve ticaret politikası önlemlerinin etkin uygulanmasının temin edilmesi

amacıyla, Kanunun Bakanlar Kuruluna verdiği yetki çerçevesinin netleştirilmesi

amaçlanmıştır. Her yılbaşında yenilenen Gümrük Tarife Cetvelinin diğer vergilendirme ve

ticaret politikası önlemlerini de içermesi, yıl içinde bu alanlarda yapılacak değişikliklerin

ilave bir düzenleme yapılmasına gerek olmaksızın, hızlı ve etkin bir şekilde Gümrük

Müsteşarlığı BİLGE sistemine ve uygulamalarına aktarılması hedeflenmiştir.

MADDE 99- Uzlaşma, idare ile yükümlüler arasında ortaya çıkan ihtilafların yargı

yoluna başvurulmadan, görüşme yoluyla çözümlenmesini öngören bir müessesedir.

Uzlaşma idareye; yükümlüden istenilen vergi ve cezaların bir kısmından vazgeçilmesi

karşılığında, vergi alacağının hemen tahsil edilmesi imkânını sağlamakta, bu sayede yargı

sürecinin uzaması nedeniyle doğacak sıkıntılar önlenmekte ve çok sayıda davanın takip

külfeti de ortadan kaldırılmaktadır.

Yükümlü ise, yargıya gitmesi halinde faizleriyle birlikte daha büyük tutarlara

ulaşabilecek vergi ve ceza borçlarının uzlaşılan kısmını ödemek suretiyle kalanından

kurtulmakta, ayrıca dava takip külfetinden de kurtulmaktadır.

Diğer taraftan, uzlaşma müessesesi sayesinde vergi mahkemelerinde gereksiz iş yükü

oluşması da önlenmektedir.

Sonuç olarak, uzlaşma tarafların kabul edebileceği bir çözüm olanağı sağlamaktadır.

Uzlaşma müessesesi, Vergi Usul Kanununun 376 ncı maddesinden sonra gelen ek

maddelerde düzenlenmiştir.

Ancak, Vergi Usul Kanununun “Gümrük ve tekel vergileri” başlıklı 2 nci maddesi,

“Gümrük idareleri tarafından alınan vergi ve resimler bu Kanuna tabi değildir. Bu vergi ve

resimlerle ilgili olarak 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 242 nci maddesi

hükümleri uygulanır.” hükmünü amir olduğundan, gümrük idaresince tahsil edilen vergiler

için uzlaşma imkanı bulunmamaktadır.

156

Teklif edilen bu madde ile, uzlaşma müessesesinin Vergi Usul Kanununda yer alan

düzenlemeye benzer şekilde Gümrük Kanununa alınması, bu sayede iç vergilerde olduğu gibi

gümrük idaresince alınan vergiler için de uzlaşma imkanından yararlanılabilmesinin temini

amaçlanmaktadır.

MADDE 100-Mevcut düzenleme, ajans personel harcamalarının gerçekleşen en son

yıl bütçe gelirlerinin %15’ini aşamayacağını öngörmektedir. Ancak bu durum henüz yeni

kurulan ve yerel katkı paylarını tahsil etmekte zorlanan ajanslar bakımından büyük sıkıntı

doğurmaktadır. Bu nedenle madde ile 5449 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin son fıkrasının

uygulanması, kurumsallaşmanın ve gelirlerin yeterli düzeye ulaşacağı düşünülen 2013 bütçe

yılına kadar ertelenmektedir.

MADDE 101- 5664 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde

tanımlanan hak sahiplerine yapılan KEY ödemelerinde EGYO’nun yükümlülüğünü aşan

kısmı Hazinece EGYO’ya ödenmektedir. Bu uygulamaya paralel olarak, EGYO tarafından

5664 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde tanımlanan hak

sahiplerine ödenen kâr payının, EGYO’nun yükümlülüğünü aşan kısmının da Hazine

tarafından karşılanmasını teminen bu madde düzenlenmiştir.

MADDE 102- Her yıl bütçe kanunlarında yer alan hükümlerin, Sayıştay Başkanlığının

eleştirileri de dikkate alınarak düzeltilmiş hali ile ilgili Kanunda yer almasını teminen

düzenleme yapılmıştır.

MADDE 103- Türkiye Kalkınma Bankasının merkezinin belirlenmesi ana sözleşmeye

bırakılmıştır.

MADDE 104- 5411 sayılı Kanunun 73 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile,

Avrupa Birliği direktifleri ile uyumlu olarak sır niteliğini haiz bilgilerin üst seviyede

korunmasını teminen, Kurumun elde edeceği bilgileri ceza soruşturma ve kovuşturmaları

kapsamında savcılıklar ile ceza mahkemelerine verebileceği hüküm altına alınmaktadır.

Madde ile ayrıca Kurul Başkan ve üyeleri ile Kurum personelinin görevleriyle bağlantılı

olarak başlatılan soruşturma ve kovuşturmalar ile ilgili bilgi taleplerinin yerine getirilmesine

imkan tanınmıştır. Ayrıca, bankaların sır saklama yükümlülüğü dışında bulunan durumlar,

sadece öngörülen amaçlar ile sınırlı kalınması ve gizlilik sözleşmesi yapılması koşuluyla

belirlenmiştir. Bankaların sermayelerinin yüzde onu veya daha fazlasını temsil eden

paylarının satışı amacıyla muhtemel alıcıların yapacakları değerleme çalışmaları ile

sermayelerinin yüzde on veya daha fazlasına sahip olan kredi kuruluşu ile finansal

kuruluşların konsolide finansal tablo hazırlama çalışmalarında ve iç denetim uygulamalarında

veya alacaklarının ve alacaklarına dayalı menkul kıymetlerin satışı amacıyla yapılacak

değerleme çalışmalarında ya da derecelendirme hizmeti alınmasına yönelik işlemlerde

kullanılmak üzere bilgi ve belge taleplerinin sadece bu amaçlar ile sınırlı kalınması ve gizlilik

sözleşmesi yapılması koşuluyla bankalarca karşılanmasına imkan verilmiştir.

5411 sayılı Kanunun 82 nci maddesinde yapılan değişiklik ile, Bankacılık Düzenleme

ve Denetleme Kurumunun Merkezi İstanbul olarak belirlenmiştir.

5411 sayılı Kanunun 95 inci maddesinde yapılan değişiklik ile, Kurumun Merkezinin

İstanbul olarak belirlenmesine bağlı olarak Kurumun yerinde denetim yapacak meslek

personelinin yemin edeceği mahkeme olarak “İstanbul Asliye Ticaret Mahkemesi”

belirlenmektedir.

5411 sayılı Bankacılık Kanununa eklenen ek 1 inci madde ile, kredi kuruluşları ile

finansal kuruluşların müşterilerinin risk bilgilerinin toplanması ve bu kuruluşlarla

paylaşılması amacıyla Türkiye Bankalar Birliği nezdinde Risk Merkezi kurulması

öngörülmüştür. Kural olarak Risk Merkezi nezdindeki bütün işlem ve kayıtların gizli olması,

Anayasanın ve Uluslararası Sözleşmelerin koruduğu özel hayatın gizliliği ilkesinin de bir

sonucudur. Bu çerçevede, sır sahibinin bilgilerinin açıklanması konusunda açık rızasının

bulunması durumunda ancak belirlediği kişiye risk bilgilerinin verilebilmesi benimsenmiştir.

157

Buna ilişkin teknik alt yapının ekonomik hayatın gereklerine uygun olarak oluşturulabilmesini

teminen Türkiye Bankalar Birliğine yetki verilmiştir.

5411 sayılı Bankacılık Kanununa eklenen geçici 28 inci madde ile, Türkiye Bankalar

Birliği nezdinde kurulan Risk Merkezi faaliyete geçinceye kadar geçiş sürecinde yapılacak

işlemler düzenlenmiştir. Aynı Kanuna eklenen geçici 29 uncu madde ile de Kurum

merkezinin taşınması için geçiş süreci öngörülmüştür.

MADDE 105- Sermaye Piyasası Kanununun kaydi sistemi düzenleyen 10/A

maddesine eklenmesi öngörülen fıkrada Merkezi Kayıt Kuruluşu bünyesinde kayden izlenen

sermaye piyasası araçlarına ilişkin tedbir, haciz ve benzeri her türlü idari ve adli taleplerin

ilgili hesaplara bağlı ayrı alt hesaplar oluşturulması suretiyle Merkezi Kayıt Kuruluşunun

üyeleri tarafından yerine getirileceği hükme bağlanmaktadır. Ayrıca, bu taleplerin doğrudan

doğruya Merkezi Kayıt Kuruluşuna iletilmesi halinde ise Merkezi Kayıt Kuruluşunun bu

talebi ilgili hesapların bulunduğu üyelere elektronik ortamda yönlendirmesi ve bu üye listesini

talepte bulunan kuruma bildirmesi, bu durumda söz konusu talebin üyeye yönlendirme

tarihinde ilgili üyeye yapılmış gibi hüküm doğurması yönünde düzenleme yapılmaktadır. Bu

suretle özellikle Devlet İç Borçlanma Senetlerinin kaydileştirilmesi çalışmaları sırasında ileri

sürülen hukuki belirsizliklerin giderilmesi amaçlanmaktadır.

Ayrıca, Sermaye Piyasası Kurulunun merkezinin İstanbul’da olacağı düzenlenmekte,

sermaye piyasaları açısından yoğun ilişki içinde bulunulan ülkelerde Bakanlar Kurulu

kararıyla yurt dışında temsilcilik açılması ve Kurul tarafından yurt içinde gerekli görülen

yerlerde temsilcilik açılması imkanı tanınmaktadır.

Cezai ve hukuki sorumluluk bakımından, Kurul Başkan ve üyeleri ile personeli, 5411

sayılı Bankacılık Kanununun ilgili maddelerine tabi tutulmaktadır.

Sermaye Piyasası Kurulu giderlerini, kayda aldığı menkul kıymet tutarlarından çeşitli

oranlarda kesinti yaparak oluşturduğu bütçesinden karşılamaktadır. Ancak, Kurul, sadece

menkul kıymetleri kayda almamakta, borsalar, piyasalar ve diğer teşkilatlanmış piyasalar,

takas ve saklama kurumları ve MKK gibi piyasa aktörlerine ilişkin olarak da düzenleme,

izleme, inceleme ve denetleme faaliyetlerini yerine getirmektedir. Bunun yanında Kurul, 5018

sayılı Kanun uyarınca belirli dönemler içerisinde bütçe fazlasını genel bütçeye aktarmaktadır.

Maddenin dördüncü fıkrasındaki bu düzenleme ile Sermaye Piyasası Kurulunun operasyonel

kapasitesi ve faaliyetlerini sürdürürken her aşamada muhafaza etmek zorunda olduğu

bağımsızlığının ve mümkün mertebe istikrarlı, öngörülebilir ve planlanabilir bir bütçeye sahip

olmasının temini açısından borsalar, piyasalar ve diğer teşkilatlanmış piyasaların, takas ve

saklama kurumlarının ve MKK’nın faiz hariç gelirlerinin önceden belirlenmiş olan bir

oranının SPK’nın bütçesine gelir kaydedilmesi hedeflenmiştir.

Son dönemlerde işlem hacmi çok yüksek boyutlara varmış olan ve tamamen

düzenleme/denetim dışı olan kaldıraçlı döviz ve kıymetli maden ticareti özellikle küçük

tasarruf sahipleri için muhtemel riskler oluşturmaktadır. Maddenin beşinci fıkrası bu ticaretin

düzenlenebilmesi için gerekmektedir.

Altıncı fıkrada, dördüncü fıkrada yapılan düzenleme karşısından eski hüküm

niteliğinde bulunan Sermaye Piyasası Kanununun 40 ıncı maddesinin ilgili hükümleri

yürürlükten kaldırılmaktadır.

Sermaye Piyasası Kanununda geçici 6 ncı maddesiyle sermaye piyasası araçlarının

kaydileştirilmesine ilişkin bir süreç belirlenmiş olmakla birlikte, bu sürece uygun olarak

teslim edilmeyen sermaye piyasası araçlarının hukuki akıbeti konusundaki boşluk

doldurulmamıştır. Kanunun geçici 6 ncı maddesindeki altı yıllık süre 31/12/2008 tarihinde

sona ermiştir. Sermaye Piyasası Kanununun geçici 6 ncı maddesinde yapılan değişiklik ile,

Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından kayden izlemenin başladığı tarihi izleyen beşinci yılın

sonuna kadar maddenin birinci fıkrası uyarınca teslim edilmeyen sermaye piyasası araçları

hisse senedi ise, ihraççıya kanunen intikal edecektir. Maddenin yürürlüğe girmesinden önce

Kurul tarafından kaydileştirilmelerine karar verilmiş olmakla birlikte geçici

158

6 ncı maddenin ikinci fıkrasında belirlenen sürede Merkezi Kayıt Kuruluşuna teslim

edilmemiş sermaye piyasası araçlarına ilişkin olarak bir hak düşürücü süre ihdas edilmiştir.

Bu süre içinde hak sahipleri kendi isimlerine kaydileştirmeyi sağlayabilecekken bu sürenin de

geçirilmesiyle teslim edilmemiş olan sermaye piyasası araçlarının mülkiyeti ihraççıya intikal

edecektir.

Mülkiyeti bu şekilde ihraççıya intikal eden sermaye piyasası araçlarından doğan haklar

hisse senetlerinin ihraççıya intikal tarihinde kendiliğinden sona erecektir. Söz konusu

senetlerin temsil ettiği haklar Kanun hükümlerine göre Merkezi Kayıt Kuruluşunda

kaydedilerek, payların satışı ihraççılarca üç ay içerisinde yapılacaktır. Teslim edilmeyen

sermaye piyasası araçları borçlanma aracı ise, bu araçlardan doğan alacaklar, bu tarihte

zamanaşımına uğrayacaktır. Maddede belirlenen yedi yıllık süre hak düşürücü süredir. Hak

düşürücü sürenin gerek öğretide gerek yargı kararları ile kabul edilen hukuki etkisi bu süre

içinde bir hakkın korunmasına yarayan eylemlerin yapılmamasıyla hakkın kendisini sona

erdirmesidir. Hak düşürücü sürenin geçmesinden sonra bu kıymetlere ilişkin olarak hazine

dışında hiç bir ayni, şahsi, yönetimsel ve mali hak iddiasında bulunulamayacağı yönünde

düzenleme yapılarak, bu kıymetlere ilişkin tüm hakların bir bütün olarak ihraççıya geçtiği

vurgulanmıştır.

Sermaye Piyasası Kanununa eklenen geçici 13 üncü maddeyle Kurul merkezinin

İstanbul’a taşınmasına ilişkin hususlar düzenlenmektedir.

MADDE 106- 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 22 nci

maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde geçen "risk" ibaresi, Türkiye Cumhuriyet Merkez

Bankasının Risk Merkezine ilişkin görevlerinin sona ermesi nedeniyle maddeden

çıkartılmıştır.

Merkez Bankasının mali bağımsızlığına ve kamuya kaynak sağlamaması yönündeki

ilkeye uygun olarak Hazine adına gerçekleştirdiği işlemlerden ücret almasına, buna karşın

Hazinenin etkin nakit yönetimi çerçevesinde Hazine hesaplarının belirlenen usul ve esaslar

dahilinde ve Banka’nın likidite yönetimi politikaları ile uyumlu şekilde Bankaca veya

doğrudan Hazine Müsteşarlığı’nca nemalandırılmasına olanak sağlanması amaçlanmaktadır.

Bu hüküm, günümüz modern merkez bankacılığında Hazine işlemleri ve para politikası

uygulamalarının birbirleriyle uyumlu ancak bağımsız yürütülmesi yönündeki genel kabule

uygun olacağı gibi, hem Bankanın, hem de Hazinenin gelir ve giderlerinin şeffaflaşması

sürecini de destekleyecektir.

1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 44 üncü maddesinin

yürürlükten kaldırılması öngörüldüğünden, bu madde ile ilgili cezalar yürürlükten

kaldırılmıştır.

Risk Merkezinin Türkiye Bankalar Birliği nezdinde kurulması nedeniyle 1211 sayılı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun Risk Merkezine ilişkin 44 üncü maddesi

yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 107- Sosyal Güvenlik Kurumunun denetim hizmetlerinin etkin bir şekilde

yerine getirilerek istihdamda kayıt dışılığın önlenmesini sağlamak amacıyla Sosyal Güvenlik

Denetmenliği kariyer meslek olarak ihdas edilmektedir. Halen bu görevi yürüten kontrol

memurlarının da bu göreve atanmaları ile ilgili usul ve esaslar belirlenmektedir.

MADDE 108- 1/1/1954 tarihinde yürürlüğe giren 6183 sayılı Amme Alacaklarının

Tahsil Usulü Hakkında Kanuna 4/6/2008 tarihli ve 5766 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil

Usulü Hakkında Kanunda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5

inci maddesi ile eklenmiş olan 36/A maddesi hükmü, Anayasanın 7/5/2010 tarihli ve 5982

sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında

Kanunun 3 üncü maddesi ile değişik 23 üncü maddesine aykırı hale gelerek zımnen ilga

olmuştur. Önerilen maddeyle 6183 sayılı Kanunun 36/A maddesi yürürlükten

kaldırılmaktadır.

159

MADDE 109- İl özel idareleri ile belediyelerin (bağlı kuruluşları hariç) sürekli işçi

kadrolarında çalışan ihtiyaç fazlası işçilerin ihtiyaç duyulan Milli Eğitim Bakanlığı ve

Emniyet Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatındaki sürekli işçi kadrolarına atanması

amaçlanmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı okullarında ve Emniyet Genel Müdürlüğünün taşra

teşkilatında hizmetli açığı söz konusudur. Bu kurumlarda hizmetlerin sağlıklı yürütülmesini

teminen personel ihtiyaçlarının acilen giderilmesi gerekmektedir.

Öte yandan mahalli idarelerde 122.343 işçi norm kadrosu bulunmakta fakat, 174.644

işçi çalışmaktadır. İşçi fazlalığının çeşitli sebepleri söz konusudur. Bunlar; 5747 sayılı

Kanunla kurulan ilçe belediyelerinde birleşme sonrası ortaya çıkan personel fazlası, Belediye

Kanunu, Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve Norm Kadro Yönetmeliğinin yürürlüğe

girmesinden önce belediyelerde uygulanan istihdam politikaları, 5620 sayılı Kanunla mahalli

idarelerdeki 117.353 geçici işçinin, sürekli işçi kadrolarına geçirilmesinden dolayı oluşan

istihdam fazlalığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünden il özel idarelerine ve belediyelere

devredilen 43.274 personelden halen çalışan 31.646 personeldir.

Mahalli idarelerin yerel nitelikteki hizmetlerini etkin bir şekilde sunmalarını teminen

mali yapılarının dengeli hale getirilmesinin sağlanması önemlidir. Personel giderlerinin

belediye ve il özel idarelerinin bütçelerine aşırı yük getirmesi sonucu özellikle bazı

belediyelerde arzu edilmeyen hizmet aksamaları söz konusu olabilmektedir. Bu itibarla ihtiyaç

fazlası personelin diğer başka ihtiyaç alanlarına nakli kaynakların etkin kullanımı ilkesi ile de

uyumludur. Düzenlemede ihtiyaç fazlası personel için iki ayrı kategori oluşturulmuştur.

Birincisi norm fazlası işçiler, ikincisi ise norm içinde olup da ihtiyaç fazlası işçiler. Norm

fazlası işçiler ile norm içinde olup da ihtiyaç fazlası olan işçilerin belirtilen kurumlara geçişi

ayrı ayrı düzenlenmiştir. Norm içinde olup da ihtiyaç fazlası olan işçiler için çeşitli ve objektif

kriterlere dayalı bir sistem getirilerek keyfi uygulamalar önlenmektedir.

MADDE 110- Madde ile, 5216 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi ile getirilen

takas ve mahsup işlemlerinden çeşitli sebeplerle zamanında yararlanamayan büyükşehir

belediyeleri ile bağlı idarelerinin kamu kurum ve kuruluşlarından olan alacaklarının

borçlarına mahsup edilmesi amaçlanmaktadır. Düzenleme ile daha önce herhangi bir şekilde

uzlaşmadan yararlanamamış mahalli idare birliklerinin uzlaşmadan yararlandırılarak ödeme

yükümlülüklerini ifa eder hale gelmeleri ile Hazine alacakları kapsamında Hazine

Müsteşarlığının tahsil kapasitesinin artırılması hedeflenmektedir.

MADDE 111- Madde ile Kanun kapsamında alacakları yapılandırılan alacaklı

idarelerin sayısının çok olması nedeniyle bu Kanunda belirlenen başvuru ve ilk taksit ödeme

sürelerini bir aya kadar uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınmaktadır.

Diğer taraftan, Kanunun uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ilgisine göre

Maliye Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, TEDAŞ ve diğer

kurumlar yetkili kılınmakta, ancak, il özel idareleri ve belediyelere ait amme alacaklarına

ilişkin hükümlerin uygulamasına dair usul ve esasların Maliye Bakanlığınca belirleneceği

düzenlenmektedir.

GEÇİCİ MADDE 1- Kanunun yürürlük tarihinden önceki yıllarda gerçekleşen trafik

kazaları nedeniyle sunulan sağlık hizmet bedellerinin tahsili rejimi hükme bağlanmaktadır.

GEÇİCİ MADDE 2- Mevcut durumda Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner

Sermaye İşletme Müdürlüğünce tesis edilen ve sigortacılık sistemi ile entegre olarak tahsilatı

amaçlayan sistemin Sosyal Güvenlik Kurumuna devri hükme bağlanmaktadır. Bu çerçevede

trafik kazalarından kaynaklanan giderlerin doğru tespiti ve bunun genel sağlık bütçesi içindeki

yeri belirlenebileceği gibi, başta trafik sigortası olmak üzere oto sigortalarında doğru prim ve

teminat tespiti sağlanabilecek, Müsteşarlıkça her yıl için tespit edilecek tutarın doğru ve

güncel verilere dayandırılması sağlanacaktır.

Öngörülen sistem ile trafik kazalarından kaynaklanan sağlık hizmet bedelleri global

olarak belirlenecek tutar dahilinde tahsil edileceğinden, fonksiyonu kalmayan Sağlık

160

Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün tasfiyesine ilişkin iş ve

işlemlerin Sağlık Bakanlığınca gerçekleştirilmesi hükme bağlanmaktadır.

GEÇİCİ MADDE 3- 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması

Hakkında Kanunun ile yurt dışında bulunan ve sahip olunan varlıklar ile yurt içinde

işletmenin özkaynakları içerisinde olmayan varlıkların bildirim veya beyana konu edilmesine

imkan tanınmış olup, 5811 sayılı Kanunda 5917 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler sonucu

bildirim ve beyan süreleri 31/12/2009 tarihine kadar (bu tarih dahil) uzatılmıştır.

Her iki uygulama döneminde de Kanundan beklenen amacın sağlanabilmesi için anılan

Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrasında, bildirim veya beyandan hareketle vergi

incelemesi yapılmaması yönünde düzenleme yapılmış ve bildirim veya beyan dışındaki

herhangi bir nedenle 1/1/2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak vergi incelemesi

yapılması halinde de bu incelemeler sonucu gelir, kurumlar ve katma değer vergisi yönünden

tespit edilen matrah farklarından, Kanun kapsamında bildirilen veya beyan edilen tutarların

mahsup edilebilmesi şeklinde vergisel bir teşvik sağlanmıştır. Mahsup uygulamasından

faydalanılabilmesi için bildirime ve beyana konu edilen para, döviz, altın, menkul kıymet ve

diğer sermaye piyasası araçlarının bildirim veya beyanın yapıldığı tarihten itibaren bir ay

içinde Türkiye'ye getirilmesi, yurt içinde bulunan varlıklara ilişkin beyan edilen tutarların özel

bir fon hesabına alınması ve bu hesabın beyan tarihinden itibaren altı ay içerisinde sermayeye

ilave edilmesi ve gerek yurtdışı gerekse yurt içi varlıklara ilişkin bildirim veya beyan edilen

tutarlar üzerinden tarh olunan verginin de vadesinde ödenmesi gerekmektedir.

Öngörülen düzenleme ile süresi içinde varlıklarını Türkiye’ye getiremeyenlere,

sermaye artırımında bulunamayanlara ve tahakkuk eden vergileri vadesinde ödeyemeyenlere,

bu yükümlülükleri yerine getirebilmeleri için ek süre verilmekte ve bu sürede

yükümlülüklerini yerine getirmeleri halinde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra

diğer nedenlerle yapılabilecek incelemelerde tespit edilecek matrah farklarıyla ilgili olarak

mahsup imkanından faydalanabilmelerine imkan tanınmakta olup mahsup için ayrıca 5811

sayılı Kanunda aranan diğer şartların da sağlanmış olması gerektiği tabiidir. Bu kapsama giren

konularla ilgili olarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan tarhiyatlar

hakkında ise düzeltme yapılması ve mahsup hükümlerinden faydalanılması mümkün

bulunmamaktadır.

Beyanda bulunan mükelleflerden taşınmazlar dışındaki varlıklarını beyan tarihinden

sonra banka veya aracı kurumlarda açılacak hesaplara yatırmak suretiyle ilgili varlıkların

tevsik şartını sonradan gerçekleştirenler ile 1/1/2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin diğer

nedenlerle vergi incelemesine bağlı olarak vergi incelemesine yetkili olanların talebi üzerine

takdir komisyonlarına sevk edilen ve takdir komisyonlarınca matrah takdir edilenlerin, 5811

sayılı Kanunda yer alan diğer şartları da taşımaları kaydıyla, anılan Kanunun 3 üncü

maddesinin beşinci fıkrası hükmünden yararlanabilmelerine de imkan sağlanmaktadır. Ayrıca,

bu maddenin yürürlük tarihinden önce haklarında diğer nedenlerle vergi incelemesine bağlı

olarak vergi incelemesine yetkili olanların talebi üzerine takdir komisyonlarına sevk edilen ve

takdir komisyonu kararlarına göre matrah takdir edilerek tarhiyat yapılan mükelleflerden söz

konusu matrah takdirine ilişkin tarhiyat yapılmadan önce bildirim veya beyanda bulunanlar ile

taşınmazlar dışındaki varlıklarını beyan tarihinden sonra banka veya aracı kurumlarda

açılacak hesaplara yatırmak suretiyle ilgili varlıkların tevsik şartını sonradan gerçekleştirenler

hakkında 1/1/2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin yapılan tarhiyatların, 5811 sayılı

Kanunda yer alan diğer şartları da taşımaları kaydıyla, bildirim veya beyan edilen tutarlar

dikkate alınarak düzeltileceği, tahakkuk eden vergilerin terkin edileceği, varsa tahsil edilen

vergilerin red ve iade olunacağı öngörülmektedir. Geriye dönük düzeltme, vergi incelemesine

yetkili olanlarca yapılacak tespitler suretiyle 5811 sayılı Kanundaki diğer şartların gerçekleşip

gerçekleşmemesine bağlı olarak yapılacaktır.

161

GEÇİCİ MADDE 4- 29/6/2006 tarihli ve 5535 sayılı Kanunla, 8/4/1929 tarihli ve

1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna eklenen geçici 1

inci madde, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa eklenen geçici 53 üncü

madde ve 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa eklenen geçici 34 üncü

madde ile mecburi hizmet karşılığı yurt dışına gönderilenlerden çeşitli nedenlerle haklarında

borç takibi yapılanların borçlarının ödenmesinde bazı kolaylıklar sağlanmış ve değişik

tarihlerde gidenler arasındaki yükümlülük farklılıkları giderilmişti. Anılan düzenlemelerde

öngörülen zaman diliminde müracaat edememeleri nedeniyle bu hükümlerden

yararlanamayanlar ile söz konusu tarihten bugüne kadar aynı durumda kalanlar için de benzer

kolaylıkların sağlanması uygun görülmektedir.

GEÇİCİ MADDE 5- Madde ile bu Kanunla 5326 sayılı Kanunun 20 nci maddesine

eklenen hüküm kapsamına giren ve bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce işlenmiş olan

kabahatlere ilişkin olarak verilmeyen ya da verildiği halde ilgilisine tebliğ edilmemiş olan

idari para cezasına ilişkin yaptırım kararları, bu Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren,

maddede yapılan değişiklik öncesi hükümlere göre işlemiş olan soruşturma zamanaşımı

süresinin kalan kısmını aşmamak kaydıyla, bir yıl içerisinde verilerek ilgilisine tebliğ

edilmediği takdirde düşeceğine ilişkin düzenleme getirilmektedir.

GEÇİCİ MADDE 6- 4603 sayılı Kanuna 4684 sayılı Kanunla eklenen geçici 3 üncü

madde ile Türkiye Emlak Bankası A.Ş.’nin, bankacılık yapma yetkisi kaldırılmış ve

28/3/2001 tarihli ve 2001/2202 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Toplu Konut İdaresi

Başkanlığına devredilen varlıkları hariç, bankacılıkla ilgili tüm aktif ve pasifleri T.C. Ziraat

Bankası A.Ş. veya Türkiye Halk Bankası A.Ş.’ye devredilmiş ve tasfiye süreci başlamıştır.

Bilindiği gibi tasfiye işlemleri, Bankanın alacaklarının tahsil edilmesi, borçlarının

ödenmesi ve geri kalanın da kanun ve ana sözleşme hükümlerine göre şirket ortaklarına

(Hazineye) dağıtılması ve şirket kaydının sicilden silinmesini sağlayan muameleler

topluluğudur. Dolayısıyla Banka tasfiye döneminde artık kar yaratacak herhangi bir ticari

faaliyet yapmamakta, sadece faaliyet gösterdiği dönemde başlamış olan işlemlerinin

sonuçlarını almaya çalışmaktadır. Bu nedenle, tasfiye döneminde elde edilen dönem

karlarından tasfiye öncesi son beş yılın birikmiş zararlarının tamamının mahsubu mümkün

olmamıştır. Nitekim, tasfiye öncesi son beş yılda birikmiş Banka zararı olan 1,1 milyar

TL’nin, 2007 yıl sonu itibarıyla 310 milyon TL’lik kısmının mahsubu yapılabilmiş ve 790

milyon TL’lik bir geçmiş dönem zararı ise henüz mahsup edilememiştir. Bunun sebebi ise,

takipteki alacakların teminatlarının yetersiz olması nedeni ile tahsilat süreçlerinin uzaması ve

buradan elde edilecek gelirlerin henüz tahsil edilememesidir. Dolayısıyla, zarar mahsubu

süresinin beş yılla sınırlanması, Bankanın beş yıldan sonraki dönemlerde tasfiye işlemlerinden

elde edeceği gelirlerden dolayı oluşacak karından geçmiş dönem zararlarının mahsup

edilememesine (2008 yılı itibarıyla 660 milyon TL’lik bakiye kalmıştır.) neden olacaktır. Bu

sebeple tasfiye sürecinin tamamı bir bütün olarak dikkate alınıp, tasfiye sonunda çıkacak

tasfiye kar/zararına göre kurumlar vergisi ödenmesi uygun olacağından önerilen düzenleme

yapılmaktadır.

GEÇİCİ MADDE 7- 2003-2008 yılları arasındaki dış finansmana ilişkin olarak,

teyitsiz doğrudan dış proje kredi kullanımları hesabında, 307,6 milyon TL, genel bütçe dışı

idareler teyitsiz doğrudan dış proje kredi kullanımları hesabında ise 296,7 milyon TL

tutarında bakiye bulunmaktadır. Söz konusu hesapların teyit işlemlerinin

gerçekleştirilememesinin en önemli nedeni, kurumların ilgili yıl bütçelerine dış proje kredileri

için ödenek konulmaması dolayısıyla bütçeleştirme işleminin yapılamamasıdır.

Bu çerçevede, bahse konu kurum ve kuruluşların 2003 yılından 2008 yılına kadar

yapmış oldukları dış proje kredisi kullanımlarından, ödenek yokluğu nedeniyle teyidi

gerçekleştirilemeyen kullanımların; söz konusu idarelerin ilgili yıllara ait kesin hesap

kanunlarının çıkmış olmasından dolayı, bu yıllara münhasır olmak üzere ilgili bütçe ödeneği

ile ilişkilendirilmeksizin yapılacak muhasebeleştirme işlemleri ile teyidin sağlanması, öte

162

yandan muhasebeleştirme kayıtlarının tamamlanarak elde edilen varlıkların ilgili idarenin

envanterine dahil edilmesi amaçlanmaktadır.

MADDE 112- Yürürlük maddesidir.

MADDE 113- Yürütme maddesidir.

163__