YELVE VE SAZTAVUĞU,Yelveler

YELVE VE SAZTAVUĞU, mekelerin de yer aldığı Rallidae familyasından bataklık kuşları¬dır. Çoğunun tüyleri kahverengimsi nakışlı olduğundan yaşadıkları çevrenin bitki örtüsü içinde ayırt edilmeleri çok güçtür. Göç yolculukları dışında pek uçmazlar. Ürk¬tükleri zaman bulundukları yerlerden fırlasalar bile kısa bir uçuştan sonra sık bitki¬ler arasına dalarak gizlenirler. Yuvaları ça¬nak biçiminde, derin ve çoğu kez oldukça ge¬niştir.

Yelveler

Yelvelerin kuyruğu kısa, kanatları kısa ve yuvarlak, ayakları geniş, parmakları uzundur. Ayakları perdesiz olmakla birlikte, uzunluk¬ları sayesinde geniş bir alana yayılarak su bitkileri üzerinde batmadan kolayca hareket etmelerini sağlar. Sazlıklara gizlenerek yaşar¬lar. Ama özellikle geceleri yüksek perdeden çıkardıkları haykırışları duyulabilir. Saz tavuklarına benzemekle birlikte, genellikle da¬ha ince ve küçük yapılıdırlar. Rallus ve Porzana cinsleri en iyi bilinen, coğrafi dağılı¬mı en geniş yelve türlerini kapsar.

Uzun gagasıyla dikkat çeken bayağı yelve (Rallus aquaticus) Avrasya, Kuzey Afrika ve Kuzey Amerika'da yaşar. Türkiye'de yaz kış görülen tek yelve türüdür. Benekli yelve {Porzana porzana) Avrupa'dan Moğolistan'a kadar uzanan bölgede ürer, kışı ise Afrika'da ve Asya'nın güneyinde geçirir. Gagası bayağı yelveden kısadır.

Kuzey Amerika'da yaşayan uzun gagalı yelve (Rallus longirostris) daha çok kıyılarda¬ki tuzlu bataklıklarda bulunur. Sık sık başını indire kaldıra yüzerken görülür. Virginia yel¬vesi (Rallus limicola) genellikle iç kesimlerde¬ki sulak alanlarda görülen kızıl kahverengi, küçük bir türdür. Carolina yelvesi ya da sora (Porzana carolina) Kuzey Amerika'nın ılı¬man bölgelerinde bulunur. Uzunluğu 23 cm,

yüzü ve gerdanı siyah, gagası sarıdır. Bataklık bitkilerinin saplarını kullanarak yaptığı yuva¬sının üstünü de örtebilir. Böcekleri, bitkileri, özellikle yabani pirinç tohumlarını yer.

Afrika kara yelvesinin (Limnocorax flavirostra) yeşil bir gagası, pembe bacakları vardır. Öbür türler kadar sazlar ve otlar arasında gizlenmez.

Yelvelere çok benzeyen bıldırcın kılavuzu (Crex crex) da Rallidae familyasının üyesidir. Adını bıldırcın sürüleriyle birlikte göç etme¬sinden alır. Avrupa'da ve Asya'nın batı ke¬simlerinde üreyen bıldırcın kılavuzu kışın Afrika, Madagaskar ve Arabistan'a göç eder. Türkiye'de daha çok göç sırasında görülür.