YELKOVANKUŞU

YELKOVANKUŞU. Yelkovankuşları albat¬ros ve boran kuşlarına akraba deniz kuşlarıdır. Yaşamlarını he¬men hemen tümüyle denizde geçiren bu kuşlar kıyılara yalnız üreme mevsiminde dö-ner. Genellikle üst bölümleri koyu kahveren¬gi ya da siyah, alt bölümleri beyazdır. Arala¬rında tümüyle koyu renk ya da tepesi beyaz tüylü olanlar da vardır. Ayakları perdeli, bacakları oldukça güçsüz, gagaları uzunca ve kanca uçludur. Kanatlarını gergin biçimde iki yana doğru açarak dalgalar üstünde topluca süzülürler.
Yelkovankuşları yuvalarını koloniler halin¬de ve genellikle açık denizlere dağılmış ada¬lardaki oyuklara yaparlar. Yuvalarda çoğu kez birer yumurta bulunur. Yavrularını besle¬dikleri akşam saatlerinde bu yuvalardan bü¬yük bir gürültü yükselir. Yelkovankuşları
kanca uçlu gagalarının yardımıyla denizin yüzeye yakın sularından balıkları ve kalamar gibi yumuşakçaları kaparak beslenir.
En iyi bilinen türlerinden bayağı yelkova¬nın (Puffinus puffinus) değişik coğrafi bölge¬lere dağılmış birçok alttürü vardır. Bunların Puffinus puffinus yelkouan bilimsel adıyla tanınan alttürü Akdeniz'in doğu kesimlerine yayılmıştır. Türkiye'de en çok İstanbul ve Çanakkale boğazlarında sürüler halinde bes¬lenme uçuşları yaparken görülebilir.
İnce gagalı ya da kısa kuyruklu yelkovan (Puffinus tenuirostris) Bass Boğazı'ndaki ada¬larda, Avustralya ve Tasmanya'da ürer. Yılın geri kalan bölümünde sekiz biçiminde çok uzun bir rota çizerken Büyük Okyanus'un batı kıyıları boyunca kuzeye doğru çıkar, Alaska'dan Amerika'nın batı kıyıları boyunca güneye doğru iner ve gene Büyük Okyanus'u aşarak Avustralya'ya döner. Bu kuş, eti ve yağı için çok sayıda öldürülmektedir, isli yelkovan (Puffinus griseus) geniş koloniler halinde yaşadığı Yeni Zelanda'nın Stewart Adası çevresinde Maoriler tarafından yen¬mektedir.