YEDİ UYURLAR

YEDİ UYURLAR, Hıristiyanlık'ta ve İslam' da ünlü bir dinsel öyküdür. Eshab-ı Kehf (Mağara Arkadaşları) adıyla da tanınan öykü Hıristiyanlık'ın yeni yayılmaya başladığı dö­nemde geçer. Hıristiyanlar'a sistemli baskı uygulamasıyla tanınan Roma İmparatoru Decius (İslam kaynaklarında Dekyanus olarak geçer) döneminde (İS 249-251) yedi inanmış genç baskılardan yılarak Anadolu'da Efes (bugün İzmir iline bağlı Selçuk ilçesi sınırları içinde) yakınlarındaki bir mağaraya kapanır­lar. Girişini de kapattıkları mağarada uykuya dalan bu gençler ancak II. Theodosius (İslam kaynaklarında Tizusis olarak geçer) dönemin­de (İS 408-450) uyanırlar. II. Theodosius gençlerin başından geçenleri öğrenince bunu Hıristiyanlık'ın ölümden sonra dirilme inancı­nın doğruluğunun kanıtı sayar. Onlara büyük saygı gösterir. Yedi gencin başlarından geçen­leri anlattıktan hemen sonra ölmeleri üzerine II. Theodosius bunların uyudukları mağaraya gömülmelerini buyurur ve mezarları kutsal sayılır.

İslam dininde de öykü benzer biçimde anla­tılır. Kuran'ın Kehf Suresi'nde yer aldığı biçi­miyle, kaç kişi olduklarını yalnız Tanrı'nın bi­lebileceği bir grup genç yanlarındaki köpekle birlikte Tanrı'nın birliğine inanmayan kavim­lerine karşı çıkarak bir mağarada gizlenirler. Güneş yılına göre 300, Ay yılma göre 309 yıl bu mağarada uyuduktan sonra uyanıp içlerin­den birini geçerliğini yitirmiş bir para ile ken­te yiyecek almaya gönderirler. Durumu fark eden halk, bu insanların başlarından geçenleri öğrenince olayın doğruluğu konusunda ikiye ayrılır. Bir bölümü Tanrı'nın varlığına inana­rak mağaranın yanında bir mescit yapmaya karar verir.

Kuran'da Tanrı'nın insanları öldükten son­ra diriltebileceğinin kanıtı olarak anlatılan bu öykü tefsirlerde daha ayrıntılı biçimde yer alır. Tefsirlerde mağaranın yeri, mağarada gizlenenlerin adları, sayıları, uyku sırasındaki davranışları, dinleri konusunda farklı bilgiler vardır. Ama çoğunluğun görüşüne göre sayı­ları yedidir ve adları da Mekselina, Yemliha, Mernuş, Saznuş, Debernuş ve Kefeştatuyyuş' tur. Köpeklerinin adı da Kıtmir'dir.

Yedi Uyurlar Hıristiyanlık'ta bugün de anı­lır ve adlarına bir yortu düzenlenir. Anadolu' da da Yedi Uyurlar'ın uyuduğu yer olduğuna inanılan mağaralar vardır. Bunlardan Afşin' de (Kahramanmaraş'ın ilçesi) ve Tarsus'ta (İçel'in ilçesi) bulunanlar Eshab-ı Kehf, Efes' teki ise Yedi Uyurlar adıyla anılır.