YARASA,

YARASA, Memeliler arasında yalnız yarasa¬lar kanatlarını çırparak gerçek anlamda uça¬bilir. Uçan sincaplar gibi başka memelilerin ön ve arka bacakları arasında, gövdeleri boyunca uzanan deri uzantıları vardır. Bu hayvanlar ağaçtan ağaca süzülerek uçabilir. Ama* süzülmeye yarayan bu yapılar hiçbirinde etkin biçimde ve uzun süreli uçmayı sağlaya¬maz. Yarasanın uzun kollan ile iyice uzamış el parmaklan etkin biçimde uçmasını sağla¬yan çok ince bir deriyle örtülüdür. Bu kanat¬lar bacaklara, birçok türde ise kuyruğa kadar uzanır.
Kanatlarını büyük bir ustalıkla kullanan yarasalar uçuş rotaları üstünde bulunan en¬gellere çarpmadan yollarına devam edebilir. Deneyler yarasaların görmeleri engellendi¬ğimde bile manevra becerilerini sürdürebildik¬lerini göstermiş, çarpabilecekleri nesneleri çok yüksek perdeden çıkardıkları seslerin yankısını dinleyerek belirledikleri kanıtlan¬mıştır. Çıkardıkları seslerin yankısına göre engelleri belirleme özellikleri radarın çalışma¬sına oldukça benzemektedir.
Yarasalar genellikle gündüzleri uçmaz; ma¬ğara duvarlarına, oyuklara ve öbür karanlıkta kalan yerlere ayaklarından baş aşağı asılarak dinlenirler. Bu gibi yerlerde çok sayıda yarasa bir arada bulunabilir. Barındıkları yerlerden karanlık bastığında ya da sabah alacasında çıkarak besinlerini ararlar. Bazıları gece bo¬yunca uçar. Dişiler baharda bir ya da iki yavru doğurur. Başlangıçta yavru yarasa göğ¬süne sıkıca tutunduğu annesiyle birlikte uçar. Ama dişi daha sonra yavrusunu tünekte asılı bırakarak dolaşmaya çıkar. Yavrular sonba¬hara doğru kendi başlarına uçabilecek duru¬ma gelir. Yarasalar boyutlarına göre uzun ömürlü hayvanlardır. Küçük yapılı hayvanlar arasında 10-15 yıl yaşayana pek rastlanmaz. Meyve yarasalarının iri olanları ise daha da uzun ömürlüdür ve bakım altında 19 yıl kadar yaşayabilir.
Yarasaların yaklaşık 900 türü vardır. Tür sayısı bakımından memeliler arasında kemiri¬cilerin ardından ikinci sırayı alırlar. Yarasalar ıhman ve tropik bölgelerde bulunur. Türlerin büyük bölümü tropik bölgelerde yaşar. Bo¬yutları büyük bir çeşitlilik gösterir. Filipin bambu yarasasının (Tylonycteris pachypus mey eri) ağırlığı 1,5 gr, kanat açıklığı 15 cm dolayında kalırken, uçan tilki de denen tilki yarasanın (Pteropus vampyrus) ağırlığı 1 ki¬lograma kanat açıklığı ise 1,5 metreye ulaşa¬bilir.
Ilıman bölgelerdeki yarasaların çoğu uçar¬ken yakaladıkları kelebek ve sinek gibi bö¬ceklerle beslenir. Yeryüzünün öbür bölümle¬rinde yaşayan yarasaların besinleri ve beslen¬me alışkanlıkları çok çeşitlidir. Birkaç tür arka ayaklarındaki irileşmiş tırnaklan saye¬sinde balıklan kaparak avlanır. Birçok tür yırtıcıdır. Bunlardan büyük mızrak burunlu yarasa (Phyllostomus hastatus) böceklerin ya¬nı sıra kuş, küçük yarasa ve kemiriciler gibi çeşitli hayvanları avlar. Orta ve Güney Ame¬rika'nın ünlü vampir yarasaları, hayvanlarda ve insanda ön dişleriyle açtıkları küçük delik¬lerden akan kanı yalayarak beslenir. Ama bazı insanlar arasında neden oldukları korku¬yu hak edecek ölçüde tehlikeli değildirler. Tropik bölgelerdeki bazı türler yalnız çiçekle¬rin balözü ve çiçek tozlarıyla beslenir. Beslen¬me biçimlerine uygun çok uzun dilleri vardır. Bu yarasalar çiçeklerin tozlaşmasında önemli bir rol oynar. Bazı kaktüsler ile muz ve baobab gibi ağaçların çiçekleri yarasalar aracılığıyla tozlaşır.
Meyve yarasaları yalnız yıl boyunca meyve bulabilecekleri ılıman bölgelerde yaşar. Bir¬çok yerde bu yarasaların binlercesine rastla¬nabilir. Hava kararırken tünedikleri ağaçlar¬dan ayrılarak geniş bir bulut halinde, beslene¬cekleri yerlere doğru uçarlar. Tilki yarasalar da meyve yarasalarının bir cinsidir. Bu yara-salar adlarını tilkininkini andıran başlarından alır. Meyve yarasaları yedikleri meyvelerin tohumlarını tünedikleri yerlerde dışkılarıyla atarak bitkilerin yayılmasına yardımcı olur.
Kışı soğuk geçen bölgelerde kış boyunca böcek bulmakta güçlük çeken yarasalar ya göç eder ya da kış uykusuna yatar. Bilindiği kadarıyla Avrupa'da yaşayan yarasaların hep¬si kış uykusuna yatmaktadır. Kuzey Amerika' daki böcek yiyen yarasaların birçoğu ise kışı güneyde ve Orta Amerika'da geçirir.