YAKIT. Evlerde, sanayide ya da taşımacılıkta kullanılacak ısı ya da enerjinin üretildiği maddelere yakıt denir. Yakıtların çoğu oksi¬jenle birleşir ve yanarken ısı açığa çıkarır. Kömür, odun, petrol, gaz, turba ve hatta hayvan atıkları hep birer yakıt türüdür. Nük¬leer reaktörlerde kullanılanlar gibi bazı yakıt¬ların oksijene gereksinimleri yoktur.
Yakıt olarak kullanılan maddelerin çoğu üç kimyasal elementin, karbon, hidrojen ve ok¬sijenin bir bileşimidir. Yakıtlar katı, sıvı ya da gaz halinde olabilir.
Katı yakıtlar kömür, odun ve turbayı içerir. Linyit (kahverengi kömür), taşkömürü (maden kömürü olarak da bilinir) ve antrasit gibi farklı kömür türleri vardır. Taşkömürü havasız bir ortamda yakıldığında, içindeki gaz ve sıvılar uzaklaşır ve böylece hemen hemen katışıksız karbondan oluşan kokkömürüne dönüşür.
Odun hâlâ önemli bir yakıt türüdür. Odun- kömürü havasız bir ocak ya da fırında kavrul¬muş odundur.
Sıvı Yakıtlar. En önemli sıvı yakıt petroldür. Hidrojen, karbon ve oksijen¬den oluşan petrol kolayca yanabilir. Yeraltın¬dan çıkarılan ağır ham petrol damıtılarak, benzin, gazyağı (kerozen olarak da bilinir), jet yakıtı ve dizel yakıtı (mazot ya da motorin olarak da bilinir) gibi yakıtlara ayrılır.
Gaz Yakıtlar. Doğal gaz çoğu kez yeraltın¬da petrolün yakınlarında bulunur. Havagazı, sıvılaştırılmış petrol gazı ve asetilen öbür gaz yakıtlardır.
Öbür yakıtlar arasında, roket motorlarında kullanılan kimyasal yakıtlar; nükleer reaktör¬lerde kullanılan uranyum ve bitkilerden elde edilen alkol sayılabilir. Dokuz birim benzine bir birim alkol katılarak elde edilen yakıt karışımı otomobil motorla¬rında da kullanılabilmektedir.
Dünyada sınırlı bir miktarda bulunan kö¬mür ve petrol gibi fosil yakıtlar yerine yeni enerji biçimlerinin bulunmasına gerek vardır. Bu nedenle bilim adamları elektrik üretimin¬de güneş ısısından (güneş enerjisi), denizler¬deki gelgitten (gelgit enerjisi) ve rüzgâr ener¬jisinden (dev yel değirmenlerinden) yararla¬nabilmenin yollarını araştırmaktadırlar. Hay¬van atıklarından elde edilen metan gazı ve bitkilerden elde edilen alkol de yakıt olarak kullanılabilir. Ayrıca okyanuslarda (dalga enerjisi olarak), havada ve yeraltında (jeotermal enerji olarak) birikmiş ısıyı geri kazanma¬nın da yollan vardır.
Yakıt pilleri, hidrojeni oksijenle birleştire¬rek kimyasal enerjiyi doğrudan elektriğe çevi¬ren aygıtlardır
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder