VOLGA IRMAĞI

VOLGA IRMAĞI. Avrupa'daki öbür ırmak­ların hepsinden uzun olan Volga Irmağı, Ural Dağları'ndan doğar; SSCB topraklarında 3.690 km boyunca akarak Hazar Denizi'ne dökülür. Astrahan, Volgograd, Kuybışev,

Kazan ve Gorki, Volga Irmağı'nın kıyısında kurulmuş olan beş büyük kenttir.

1 milyon kilometrekareden daha geniş bir alanın suyunu akaçlayan Volga Irmağı üzerin­de, dünyanın en büyük barajlar sistemi kuru­ludur. Bir dizi dev barajın ırmak boyunca oluşturduğu çok büyük yapay göller Volga'yı neredeyse gerçek bir ırmak olmaktan çıkarır. Volga Irmağı üzerinde çok sayıda hidroelek­trik santral da vardır. Irmak üzerindeki ulaşı­mı kolaylaştırmak için su akışı denetlenmek­tedir ve ırmak artık baharda gelen buz kütleleriyle tıkanmaz. SSCB'nin ana suyolu olan Volga Irmağı ülke için büyük ekonomik önem taşır. Irmaktaki balıkçılık, özellikle havyar elde edilen mersinbalığı bakımından önemli­dir. Hazar Denizi çevresindeki yataklardan çıkarılan petrol ve steplerde üretilen buğday kuzeydeki sanayi bölgelerine Volga Irmağı yoluyla taşınır. Makine, tahıl ve kereste de aynı yoldan güneye gönderilir.

Volga Irmağı kanallarla öbür ırmaklara bağlanmıştır. Bu ırmaklar arasında Karade­niz, Baltık Denizi ve Beyaz Deniz'e dökülen birçok ırmak da vardır. 1932-37 arasında ' yapılan Moskova Kanalı büyük gemilerin Moskova'ya ulaşabilmesini sağladı. 1952'de tamamlanan Volga-Don Kanalı, Volga ile Donets Havzası sanayi bölgesi arasında doğ­rudan bağlantı kurarak, bu suyolu sisteminin açık deniz gemilerine açılmasına olanak ver­di. 1960'larda yeniden yapılan Volga-Baltık Suyolu, Volga Irmağı ile Avrupa Rusya'sını çevreleyen denizler arasındaki bağlantıyı ta­mamladı. Volga Irmağı boyunca yapılan dü­zenli yolcu taşımacılığında artan sayıda hızlı hidrofoiller kullanılmaktadır.

VOLGOGRAD, SSCB'nin güneybatısında, Hazar Denizi'nden 560 km uzaklıkta, Volga Irmağı'nın yüksek batı kıyısında 65 km bo­yunca uzanan bir kenttir.

Volgograd tarımsal üretimin pazarlandığı bir ticaret merkezidir. Ne var ki, bölgedeki yetersiz yağış bol ürün almaya elverişli olma­dığı için kent daha çok sanayi üretimiyle önem taşır. Sanayinin kullandığı hammadde­ler Volga Irmağı ve ona bir kanalla bağlanmış olan Don Irmağı üzerinden taşınır. Önemli

bir demir-çelik sanayisi bulunan kentte trak­tör, makine, gemi, demiryolu gereçleri ve motorlu araçlar da üretilir. Gelişen kimya sanayisinin temelini doğal gaz ve petrol rafi­nerisinin yan ürünleri oluşturur. Volga üze­rinde, kentin 15 km yukarısında bulunan büyük bir baraj sanayiye gereken elektriği üretir ve sulama için su sağlar.

Kent önceleri ırmak üzerinde, Çaritsin adlı tahkim edilmiş bir kasabaydı ve uzun yıllar bir ticaret merkezi oldu. 1917 Ekim Devrimi'nden kısa bir süre sonra Josef Stalin kenti karşı devrimci güçlere karşı savundu. 1925'te Stalin'ih onuruna kente Stalingrad adı verildi.

Stalingrad II. Dünya Savaşı'nın kaderini belirleyen savaşlardan birine de sahne oldu. Ağustos 1942'de Volga'yı geçmeye çalışan Alman orduları kente şiddetle saldırdı. Kenti Kızıl Ordu'nun yanı sıra halk ve işçiler yiğitçe savundu. Sonunda kuşatılan Almanlar teslim olmak zorunda kaldı. Büyük bölümü savaşta yıkılan Stalingrad savaştan sonra yeniden kuruldu. Volga-Don Kanalı'nın yapılması, baraj ve hidroelektrik santralın tamamlanma­sıyla kentin önemi arttı.

Nikita Kruşçev döneminde Stalin yönetimi­nin eleştirilip kınanmasından sonra, 1961'de adı yeniden Volgograd'a çevrilen kentte bir­çok teknikokul ve bir üniversite vardır. Nüfu­su 999.000'dir (1989).