VİYANA

VİYANA, Avusturya'nın başkenti ve aynı zamanda ülkeyi oluşturan dokuz federal eya­letten biridir. Ülkenin doğusunda yer alan Viyana eyaleti üç yandan Aşağı Avusturya eyaletiyle çevrilidir. Viyana'nın doğudaki Macaristan ve Çekoslovakya sınırından uzak­lığı 65 km kadardır.

Viyana kenti uluslararası bir kültür ve müzik merkezidir. Müzik tarihindeki büyük adlardan birçoğu bu kentle birlikte anılır. Bu sanatçılardan HAYDN, MOZART, BEET­HOVEN, BRAHMS, SCHUBERT, MAHLER, BRUCKNER ve SCHÖNBERG ile STRAUSS AİLESİ'ni ansiklopedide kendi adları altında bulabilirsiniz. Psikanaliz çalış­malarıyla tanınan Sigmund Freud, insandaki kan gruplarını bulan Kari Landsteiner, psiki­yatr Alfred Adler, dünyaca tanınmış yazarlar­dan Stefan Zweig ve Robert Musil yaşamları­nı ve çalışmalarını bu kentte sürdürdüler. Çek asıllı ünlü yazar Franz Kafka da yaşamının son yıllarını bu kentte geçirdi. Haydn, Mo­zart, Beethoven, Schubert ve Freud'un evleri günümüzde müze olarak kullanılmaktadır.

Viyana, Avusturya'nın sanayi ve ticaret merkezidir. Bölgede metal eşya, makine, elektrikli araçlar ve kimyasal maddeler üretilir. Gıda, hazır giyim, dokumacılık, kâğıt, mücevher, müzik aletleri, saat, mobilya da önemli sanayi kolları arasındadır.

23 ilçeye ayrılmış olan Viyana'nın merkezi olan, tarihsel anıtlar bakımından zengin İç Kent'i (Innere Stadt) iki yanı ağaçlı geniş Ring Caddesi (Ringstrasse) kuşatır. Avrupa' nın en ünlü gotik yapılarından Stephansdom (Aziz Stephan Katedrali) İç Kent'tedir. Ka­tedralin güneybatısında, 1918'e kadar Avus­turya imparatorlarının sarayı olan Hofburg yer alır. Saray 13.-19. yüzyıllarda, değişik mimari üsluplarda yapılmış çok sayıda yapı­dan oluşur. "Dünyanın en güzel kitaplığı" olarak bilinen Avusturya Ulusal Kütüphanesi buradadır. Saraydaki özel bir bölümde impa­ratorların hazineleri saklanmaktadır.

Viyana'da, 1365'te kurulmuş dünyaca ünlü bir üniversite, pek çok güzel kilise, tarih ve sanat müzeleri vardır. Dünyanın en değerli müzisyenlerinin konser verdiği Viyana Devlet Operası 1860'larda yapılmıştır.

Kentin en yüksek kesimini Viyana Orman­ları (Wienerwald) olarak adlandırılan tepeler oluşturur. Güney eteklerinde, Tuna Irmağı kıyısında koruluk bir park olan Prater ve Viyana'nın panayır yeri olan Wurstelprater vardır. Batıda, bir zamanlar imparator ailesi­nin yazlık evi olan Schönbrunn Sarayı görü­lür. İmparatoriçe Maria Theresa'nın kaleyi çevreleyen bahçelerde çocuklan için kurdur­duğu hayvanat bahçesi sonradan geliştirilerek Viyana Hayvanat Bahçesi haline getirilmiştir.

Viyana eski bir kenttir. Bugünkü kentin bulunduğu yerde Kekler bir yerleşme kur­muştu. Vindobona adlı bu kentin yerinde daha sonra Romalılar bir garnizon kurdu. İmparator Marcus Aurelius'un İS 180'de bu­rada öldüğü sanılmaktadır. Roma İmparator­luğu çöktükten sonra, Viyana 5. yüzyılda Bavyeralılar'm yönetimine girdi ve kent halkı Hıristiyanlık'ı benimsedi. Habsburg ailesi 13. yüzyılda Avusturya'ya geldikten ve kenti geli­şen imparatorluğun başkenti yaptıktan sonra burası zenginleşerek önem kazandı.

Avrupa içinde ilerleyen Osmanlılar Viyana'yı 1529 ve 1683 yıllarında iki kez kuşattılar- sa da almayı başaramadılar. İkinci kuşatma sırasında Türklerin doğudan getirdikleri leylak fidanları Viyana'da yetiştirildi ve sonradan öteki Batı Avrupa ülkelerine yayıldı. Viyana'ya kahveyi de Türkler getirdi ve Batı Avrupa'nın ilk kahvehanesi gene Viyana'da açıldı.

Napolyon yenilgiye uğradıktan ve Elba'ya sürüldükten sonra Avrupalı

devlet adamları Avrupa'nın haritasını yeni­den çizmek üzere Viyana'da toplandı. Bu toplantı Viyana Kongresi (1814-15) olarak bilinir. Kent 19. yüzyıl boyunca Avusturya- Macaristan İmparatorluğu'nun başkenti ola­rak gelişti ve zenginleşti. 1857'de eski kent surları yıkılarak yerine Ring Caddesi yapıldı. Bunun çevresine opera, kent meclisi ve parla­mento gibi yeni ve güzel binalar yapıldı. I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1918'de imparator­luk parçalandı. Viyana sınırları daralan yeni Avusturya Devleti'nin başkenti oldu. 1938'de Nazi Almanya'sının işgaline uğrayan kent, 1945'te SSCB tarafından kurtarıldı ve dört işgal bölgesine ayrıldı. 1955'te, II. Dünya Savaşı'nın bitiminden 10 yıl sonra İngiltere, Fransa, ABD ve SSCB kuvvetlerinin işgali sona erince özgür bir kent oldu. Bugün kentte bazı uluslararası kuruluşların merkezleri bu­lunur. Bunlardan biri de Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'dır.