VİSKİ

VİSKİ, tahıldan damıtılarak yapılan alkollü bir içkidir. En ünlü viskiler İskoçya, İrlanda, Kanada ve ABD viskileridir. Viski adı, "ya­şam suyu" anlamına gelen, İrlanda Gaelcesi'ndeki uisce beathadh ve İskoç Gaelcesi'ndeki uisge beatha sözcüklerinden kaynaklanır. İskoçya'da viski yapımının tarihinin 1494'e kadar uzandığını gösteren belgeler vardır.

Damıtma, bir sıvı ısıtılarak buhar [aştırıldık­tan sonra bu buharın soğutularak yeniden sıvılaştırılmasına denir.

İskoç viskisi arpadan yapılır. Arpa sıcak suyla karıştırılarak mayşe adı verilen, sulu lapaya benzer bir sıvı elde edilir. Mayşe arpa kabuklarından ayrılıp soğutulduktan sonra fı­çılara boşaltılarak bira mayasıyla mayalanır. Bira mayası, mayşedeki şekeri alkole dönüş­türür. Böylece bira oluşur.

Bira daha sonra, damıtılmak üzere imbik adı verilen damıtma kabına pompalanır. İki tür imbik vardır. Eski tip olan çömlek imbik­ler yalnızca malt haline getirilmiş arpanın da­mıtılmasında kullanılır. (Çimlendirilmiş arpa taneleri kokkömürü ve turba kömürü ateşin­de kurutularak malt haline getirilir. Turba kö­mürünün kokusu viskide bile ayırt edilebilir.) Çok büyük bir tencereye benzeyen bu imbik, bir yemek tenceresi gibi, ateşin üzerine konur ve bira buharlaşıncaya kadar ısıtılır. Çıkan buhar, soğuk su içinde bulunan kıvrımlı bir borudan geçirilir. Buharın yoğunlaşmasıyla bu borunun içinde oluşan tadı kötü, hafif sıvı ikinci bir kez damıtılarak iyileştirilir.

Viski, yapıldıktan sonra ağaç fıçılar içinde bir süre bekletilir. Bu süre İskoç yasalarına göre en az üç yıldır. Ama, viski bu fıçılarda genellikle yedi yıl ya da daha uzun bir süre bekletilir. Bu bekleme süresinde içkideki katkılar tahtadaki küçük çatlaklardan sızıp ay­rılır.

İskoç viskisinin çoğu, çömlek imbiklerde yapılan viskiyle, Coffey ya da patent imbik denen imbiklerde yapılan viskilerin bir karışı­mıdır. 19. yüzyılda geliştirilen Coffey, adını mucidi olan Aeneas Coffey'den alır. Malt ha­line getirilmiş tahılın yanı sıra malt haline ge­tirilmemiş tahılın da damıtılabildiği Coffey' de damıtma işlemi süreklidir.

İrlanda viskisi de aynı biçimde üretilir; ama bu viski yapılırken kullanılan malt dumanlan­maz ve damıtma üç kez yapılır.

Kanada viskisi, türüne bağlı olarak mısır, çavdar, buğday ve arpa maltının karışımından yapılır. Kanada'da 19. yüzyılın başlarından beri viski sanayisi vardır.

18. yüzyılda gelişen ve Kentucky, Pennsylvania ve Indiana eyaletlerinde yoğunlaşan ABD viski sanayisinde maltın yanı sıra mısır ve çavdar da kullanılır. İlk kez Kentucky'de üretilen Bourbon viskisine çeşnisini veren, yapımında kullanılan mısırdır.