RUSYA

RUSYA. SSCB'yi oluşturan 15 cumhuriyetin en büyüğüdür. Resmi adı Rus Sovyet Federe Sosyalist Cumhuriyeti'dir (RFSSC). SSCB topraklarının dörtte üçü ve nüfusunun yarı­sından fazlası Rusya'dadır. Ülkenin en büyük kentlerinin bulunduğu bu cumhuriyet öteki cumhuriyetlere göre daha gelişmiştir.

Batıda Norveç, Finlandiya, Baltık Denizi ve Estonya, Letonya, Beyaz Rusya, Ukrayna cumhuriyetleri ile çevrilidir. Daha önce Doğu Prusya'nın kuzey bölümünü oluşturan ve gü­nümüzde Litvanya ile Polonya arasında kalan Kaliningrad bölgesi de Rusya'nın sınırları içindedir. Güneyde Karadeniz, Gürcistan, Azerbaycan, Hazar Denizi, Kazakistan, Mo­ğolistan, Çin ve Kore yer alır. Doğu kıyısı, Büyük Okyanus'a, kuzey kıyısı Kuzey Buz Denizi'ne açılır.

Rusya'nın bir bölümü Avrupa, bir bölümü de Asya kıtasında bulunur. Bu iki bölgeyi birbirinden Ural Dağları ayırır. Rusya'nın Asya'daki topraklarına Sibirya adı verilir. SSCB'nin kutup bölgesi top­raklarının tümüyle ormanlarının çoğu, dağla­rının ve bozkırlarının ise önemli bir bölümü Rusya'da toplanmıştır. Avrupa'daki toprak­ların büyük bir bölümü, aralarına yük­sek düzlükler ve tepeler serpiştirilmiş ovalarla kaplıdır. Ural Dağları'nın doğusunda geniş bir düzlük uzanır. Bu düzlük ile Büyük Okyanus arasında engebeli yaylalar ve dağlar vardır. Rusya'nın en büyük ve dünyanın en derin gölü olan Baykal Gölü güneydoğuda yer alır. Sert iklim ve engebeli topraklar doğu bölümünün gelişmesini engellemiştir. Kuzey Sibirya'nın Oymyakon ve Verhoyansk kentle­ri dünyanın en soğuk yerleşim yerleridir. Bu iki kentte de - 68°C sıcaklık ölçülmüştür. Nüfusun daha yoğun olduğu batıda da halkın büyük bölümü sert iklim nedeniyle Leningrad' ın güneyinde toplanmıştır. Rusya'da yaşa­yan halkın çoğu Rus'tur. Tatarlar, Yahudiler, Mordvinler, Çuvaşlar, Başkırtlar, Polonyalı­lar ve Almanlar azınlık gruplardır. Ortodoks dini başlıca dindir, ama öteki sosyalist ülke­lerde olduğu gibi din yönetimce desteklen­mez. Eğitim 10 yıl için zorunlu ve parasızdır. Tüm sağlık hizmetleri de parasız olarak karşı­lanır.

Ruslar, edebiyat, müzik, güzel sanatlar alanındaki yapıtları ve bilim alanındaki başa­rılı çalışmalarıyla dünyaca ünlüdür. Araların­da Aleksandr Puşkin, Anton P. Çehov, Lev N. Tolstoy, Maksim Gorki'nin de bulunduğu yazarları, Sergey Prokofyev, Peter î. Çay- kovski, Aleksandr Borodin gibi müzisyenleri, Dimitriy İ. Mendeleyev, tvan Pavlov ve Andrey D. Saharov gibi bilim adamları dünya edebiyatı, müziği ve bilimine büyük katkılarda bulunmuşlardır. SSCB'nin en önemli yayın­evleri Rusya'da bulunur. Burada 5.000'den fazla dergi ve 4.000'den fazla gazete basılır. Dünyaca ünlü tiyatro ve bale topluluklarının bulunduğu Rusya'da 600'den fazla müze vardır.

SSCB'nin öbür cumhuriyetlerinde olduğu gibi Rusya'da da, son yıllarda yapılan değişik­liklere karşın ekonomi genellikle devletin denetimindedir. Rusya'nın başlıca tarım ürünleri, buğday, çavdar, yulaf ve ketendir. Keçi, domuz, koyun ve at yetiştirilir. Bölge­deki geniş orman alanları SSCB'nin en önemli kereste ve kürk kaynağıdır.

Maden bakımından oldukça zengin olan Rusya topraklarından demir, bakır, nikel, altın Ve değerli taşlar elde edilir. Sanayisi Volga-Ural yöresindeki petrole, Urallar'daki maden kaynaklarına, Sibirya'daki kömür, petrol ve gaz yataklarına dayanır. Büyük bir alana yayılmış sanayi bölgelerinin başlıcaları Moskova, Leningrad, Omsk, Novosibirsk, İrkutsk, Novokuznetsk, Volga vadisi ve Urallar'dır. Bu bölgelerdeki fabrikalarda modern bir sanayi ülkesinin gereksinim duyacağı her türlü makine ve gereçler üretilir. Termik, nükleer ve hidroelektrik santrallar bu fabrika­lara gerekli enerjiyi sağlar.

Rusya 16 özerk cumhuriyet, 5 özerk yöne­tim birimi ve 10 ilden oluşur. Rusya'nın yönetiminde SSCB örnek alınmıştır. Mosko­va, Rusya ve SSCB'nin başkentidir. Yasama organı Yüksek Sovyet'tir; 1 başkan, 1 sekre­ter 16 cumhuriyeti temsil eden 16 başkan yardımcısı ve 13 üyeden oluşur. Rusya'nın toplam yüzölçümü 17.075.400 km² dir.