NEWTON,
Sir Isaac (1642-1727). İngiliz fizikçi ve matematikçi Isaac
Newton dünyanın gelmiş geçmiş en büyük bilginlerinden biridir. Bir çiftçinin
oğluydu. İngiltere'de Lincolnshire'da doğdu. Doğumundan üç ay önce babası
ölmüş, annesi ise yeniden evlenmiş ve Isaac'ı büyükannesinin yanında bırakarak
bir başka köye taşınmıştı. Isaac oldukça yalnız bir çocukluk dönemi geçirdi.
Isaac pek parlak bir öğrenci değildi, ama uçurtma, yel
değirmeni ve güneş saati gibi şeyleri yapmakta büyük bir ustalık gösteriyordu.
18 yaşındayken matematik öğrenimi görmek üzere Cambridge Üniversitesi'ne
girdi. 1665'teki veba salgım nedeniyle üniversitenin kapatılması üzerine,
çalışmalarını evinde sürdürdü. Anlatıldığına göre, bir gün Woolsthorpe'deki
evinin bahçesindeyken, bir elmanın ağaçtan düştüğünü gördü ve elmanın neden
dümdüz yere doğru hareket ettiğini düşünmeye başladı. Sonunda, bunun Dünya'nın
elmayı çekmesinden kaynaklandığı sonucuna ulaştı. Böylece, yerçekimi kuramı
üzerine çalışmaları başlamış oluyordu. Bu
öyküye çok az insan inanmaktadır. Ama, Newton'un doğal olguların açıklanış
yolları üzerine derinlemesine düşünmüş olduğu bir gerçektir.
Newton 1666'da güneş ışınlarını bir prizmanın içinden
geçirerek bileşenlerine ayırdı ve böylece beyaz ışığın niteliğini keşfetti.
1669 dolaylarında da diferansiyel ve integral hesabı geliştirdi, ama bu konuya
ilişkin çalışmalarını ancak 35 yıl sonra yayımladı.
Bilim dünyası açısından çok önemli olan bu üç buluşu
gerçekleştiren Newton henüz dünya çapında bir üne kavuşmamıştı. Çalışmalarını
çok az kişi biliyordu. Ama 1669'da matematikçi Isaac Barrow'un önerisi üzerine
Newton, henüz 27 yaşındayken Cambridge Üniversitesinde matematik profesörü
olarak görevlendirildi.
Işık konusundaki çalışmalarını sürdüren Newton, 1668'de
ilk aynalı teleskopu yaptı. 1671'de, Londra'daki Kraliyet Derneği bu teleskopu
inceledi ve Newton'u derneğin üyeliğine seçti. Newton artık İngiliz bilim
dünyasının önderi durumuna gelmişti.
Newton en önemli yapıtı olan Philosophiae Naturalis Principia Mathematica'yı
("Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri") 1687' de yayımladı. Kısaca Principia
adıyla anılan ve Nevvton'un hareket yasaları, dalga kuramı ve yerçekimi
üzerine çalışmalarını içeren bu yapıt, bugüne kadar yazılmış bilimsel kitapların
en önemlilerinden biridir. Newton'un yerçekimi kuramı, gezegenlerin hareketleri
ile kuyrukluyıldızların yörüngelerinin açıklanması açısından büyük önem taşır. Newton, 1704'te yayımlanan Opticks ("Optik") adlı yapıtında
ise, diferansiyel ve integral hesap ile öbür matematik çalışmalarının yanı sıra
ışık kuramını da açıklamıştır.
1696Ma
darphane müdürlüğüne getirilen Newton, para basım sisteminde reform yaptı. İki
kez parlamentoya seçildiyse de siyasetle fazla ilgilenmedi. 1703'te Kraliyet
Derneği' nin başkanı olan Newton, bu görevini ölünceye değin sürdürdü. 17ü5'te
Kraliçe Anne ona "sir" unvanı verdi. Newton, bu unvanı alan ilk
İngiliz bilim adamıydı.
Sir
Isaac Nevvton yaşamını tümüyle bilime adamıştı. Ama öfkeli yapısı ve bilim
adamlarının kendisine yönelttiği eleştiriler çalışmalarını olumsuz yönde
etkiledi. Robert Hooke ve Newton'un çalışmalarından habersiz olarak
diferansiyel ve integral hesabı bulan Alman matematikçisi Gottfried Wilhelm
Leibniz ile uzun süreli sert tartışmalara girişti. Eleştiriden çekindiğinden,
"matematik kafası basit kişilerin sataşmalarından korumak için" PrincipicCyı özellikle zorlaştırdı.
Daha
sonraki yıllarda Newton, sağlığının bozulması üzerine bilimsel çalışmalarına
son vermek zorunda kaldı. Londra'da öldü ve Westminster Abbey'e gömüldü.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder