PREVEZE DENİZ
SAVAŞI (27-28 Eylül 1538). Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki
Osmanlı donanması ile Cenevizli amiral Andrea Dona komutasındaki Haçlı donanması
arasında geçen Preveze Deniz Savaşı, Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'deki egemenliğini
pekiştirmiş ve bu egemenlik 1570'lere kadar sürmüştür.
Osmanlı donanması Barbaros Hayreddin Paşa'nın kaptan-ı
derya olmasına (1533) kadar varlığını Ege Denizi'nde duyurmuş, Akdeniz'de
daha çok bağımsız Türk korsanları etkinlik göstermişti. Bu korsanların önderi
olan Barbaros Hayreddin Paşa'nın Osmanlı Devleti'nin hizmetine girmesinden
sonra donanma Akdeniz kıyılarını vurmaya, Akdeniz' deki ticareti ellerinde
tutan İspanya, Portekiz, Venedik, Ceneviz, Malta gibi denizci devletlerin
çıkarlarını engellemeye başladı.
Osmanlı
Devleti'nin Akdeniz'de gittikçe büyüyen bir tehlike oluşturmaya başlaması üzerine,
Venedik'in çağrısı ve papalığın desteğiyle İspanya Kralı ve Kutsal Roma-Germen
İmparatoru Şarlken'in önderlik ettiği büyük bir Haçlı donanmasının kurulmasına
karar verildi. 1538'de hazır duruma gelen 600 parçalık bu donanmanın komutanlığına
da Amiral Andrea Doria getirildi.
1538 yazında Ege Denizi'ne açılan Osmanlı donanması
Girit Adası'nı yağmaladıktan sonra Eğriboz Adası açıklarına demirlemişti. Bu
sırada Andrea Doria da Yunanistan'ın batısındaki Arta Körfezi'nin girişinde yer
alan Preveze Kalesi'ni kuşatmıştı. Durumu öğrenen Barbaros Hayreddin Paşa
hemen harekete geçince Andrea Doria kuşatmayı kaldırarak kuzeydeki Korfu
Adası'na çekildi. Osmanlı donanması Arta Körfezi'ne demir atınca, 25 Eylül'de
Preveze önlerine gelen Haçlı donanması körfezin girişini kapattı. 27 Eylül' de
ani bir hareketle körfezin dışına çıkmayı başaran Osmanlı donanması Haçlı
donanmasıyla karşı karşıya geldi. Andrea Doria yanlış manevralarla donanmasını
güç duruma düşürünce Barbaros Hayreddin Paşa bu durumdan yararlanmak istedi.
40 gemiden oluşan bir filoyu ileri sürerek Haçlı donanmasını bölmeye çalıştı.
Durumun daha da kötüleştiğini gören Andrea Doria donanmasına geri çekilme
buyruğunu verdi. Bir süre Haçlı donanmasını izleyen Osmanlı gemileri havanın
kararması üzerine Preveze'ye döndüler.
28
Eylül sabahı Haçlı donanması yeniden Preveze önlerinde görüldü. Bu kez 122 gemiden
oluşan Osmanlı donanması daha da hazırlıklıydı ve düşmanı hilal (ayça) biçimindeki
savaş düzeni içinde karşıladı. Buna göre merkezde Barbaros Hayreddin Paşa
bulunuyor, sağ kola Salih Reis, sol kola da Şeydi Ali Reis komuta ediyordu.
Turgut Reis'in 20 gemilik filosu ise geride yer alıyordu. Haçlı donanması
birbiri ardınca üç sıra biçiminde dizilmişti. Önde ağır toplarıyla kalyonlar,
ortada kadırgalar, en arkada da çekdiri türü hafif gemiler vardı. Andrea Doria
önce ağır toplarla Osmanlı donanmasını dağıtmayı, ardından da hafif gemilerle
yanaşarak son darbeyi indirmeyi amaçlıyordu. Ama yeterli rüzgâr olmadığından
ağır gemiler hareketsiz kalınca, saldırıya geçen Osmanlı donanması kalyonları
ateş altına aldı. Bunun üzerine Andrea Doria ikinci sıradaki kadırgaları ileri
sürerek Osmanlı donanmasını çevirmek istedi. Turgut Reis'in filosu buna aynı
biçimde karşılık vererek Haçlı donanmasının arkasına sarkmaya başladı.
Barbaros Hayreddin Paşa da ön sıradaki kalyonları yarıp kadırgalara saldırınca
Andrea Doria bir çemberin içine düşmekte olduğunu görerek geri çekilme
buyruğunu verdi. Beş saat süren savaş sırasında 128 gemi yitiren Haçlı
donanması düzensiz biçimde kaçmaya başladı. Osmanlı donanması havanın
kararmasından sonra da sürdürdüğü izleme harekâtına fırtına çıkması üzerine
son vererek Preveze önlerine döndü.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder