O.
HENRY (1862-1910) takma adını kullanan ABD'li öykü yazarı William
Sydney Porter, New York kentinde yaşayan sıradan insanları konu alan
öyküleriyle ünlüdür. Sayısı 600'ü aşan bu öykülerle O. Henry 20. yüzyılın
başında geniş bir okur çevresinin ilgisini çekmiştir.
O. Henry,
Kuzey Carolina eyaletinde doğdu. Üç yaşındayken annesi öldü. Teyzesinin
öğretmen olarak çalıştığı bir okulda eğitim gördü. 15 yaşında amcasının
eczanesinde çalışmak için okulu bıraktı ve kısa bir süre sonra Texas'a gitti.
Güneybatıda yaşamaktan çok hoşlanan ve İspanyolca öğrenen O. Henry Texas'ta
çeşitli işler yaptı; bir süre bir çiftlikte çalıştı, daha sonra bir bankada
veznedar oldu.
1887'de
Athol Estes ile evlendikten sonra gazetelerde mizah yazıları yazmaya başladı.
Bu işi öyle sevdi ki,
haftalık bir mizah dergisi çıkarmaya girişti. Yazıların çoğunu kendisi yazıyor,
hatta konuya uygun karikatürler bile çiziyordu. The
RollingCStone adlı bu dergi yeterli kazanç sağlayamayınca Houston Post gazetesinde muhabir ve yazar olarak
çalışmaya başladı.
1896'da,
daha önce çalıştığı bankadan para çalmakla suçlanarak Austin'e (Texas) dönmesi
istendi. Dönseydi belki suçlamalardan kurtulabilirdi. Oysa Austin'e dönecek
yerde, New Orleans'ta Louisiana'ya, oradan Orta Amerika'ya, son olarak da
Meksika'ya kaçtı.
Ne var
ki, karısı ölmek üzere olduğu için Austin'e dönmek zorunda kaldı. Karısı öldükten
sonra tutuklandı ve yargılanarak 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bu,
kendisine verilebilecek en hafif cezaydı. Üç yıl, üç ay hapiste kaldıktan
sonra iyi davranışlarından dolayı salıverildi. Hapishanedeyken, kızı
Margarefin
geçimini sağlayabilmek için kısa öyküler yazmaya başlamıştı. Bu öykülerin 12
tanesi çeşitli takma adlar altında yayımlandı. Gardiyanlardan birinin adının
Orrin Henry olması nedeniyle, O. Henry takma adını bu dönemde seçtiği
sanılmaktadır.
O. Henry
1902'de New York'a yerleşti. Bir dergide New York yaşamından kesitler içeren
öyküler yazmaya başladı. Haftada en az bir öykü yazıyordu. Öyküleri 30'dan
fazla dergide yer aldı. İlk kitabı Cabbages and
Kings (1904; "Lahanalar ve Krallar") Orta Amerikandaki
yaşamını konu alan öykülerden bir derlemedir. Öbür öykülerinin büyük çoğunluğu
New York'taki çeşitli yerlere ve insanlara ilişkindir. İyi bir mizah anlayışı
olan O. Henry için yaşam bir dizi olay ve sürprizden oluşuyordu. Öykülerinin
beklenmedik biçimde sonuçlanması en belirgin özelliğidir.
En ünlü
yapıtlarından biri olan Dört Milyondun (The Four
Million; 1906) önsözünde, New York'ta yaşayan ilginç insanları anlattığını
söyler. Bu kitaptaki en ünlü öykülerden biri olan "Noel Armağanı'' okuyanı
hüzünlendiren bir kara mizah örneğidir. Yoksul bir çift, Noel'de birbirlerine
armağan alabilmek için sahip oldukları en değerli şeyleri satarlar. Kadın
kocasına saat zinciri almak için güzel saçlarını kesip satarken, kocası da ona
tarak almak için saatini satar. The Trimmed Lamp (1907;
"Ayarlı Lamba") New York'ta yaşayanları,
Heart of the West {1907; "Batı'nın Yüreği") ise Texaslılar'ı
konu alan öykü kitaplarıdır. Daha sonra bunları çok sayıda başka öykü kitapları
izledi.
Canlı ve
hareketli bir yaşam süren O. Henry sıradan insanların yaşamlarına sevgiyle
yaklaştı, öykülerinde onların sevinçlerini ve kederlerini dile getirdi. 48
yaşında veremden ölen yazarın anısına 1918'den bu yana O. Henry Ödülü
verilmektedir. Ödül her yıl ABD'de yayımlanan en iyi mizah öyküsüne verilir.
O.
Henry'nin dilimize çevrilen öyküleri Kabahat Kimde
(1939), Yeşil Kapı (1953), Son Yaprak (1954),
Yanlış Tahmin (1957), Kuklalar (1960), Kalpler ve Haçlar (1967), Viski Soda (1973),
Bankerin Aşkı (1983) ve Yaşam Dönemeçleri
(1985) gibi başlıklar altında yayımlanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder