NAMİBİA.
Afrika'nın son sömürgesi olan Namibia 21 Mart 1990'da bağımsızlığına kavuştu.
Böylece 106 yıllık sömürge dönemi sona ermiş oldu.
Eskiden
Güney Batı Afrika olarak bilinen Namibia'nın batısında Atlas Okyanusu, kuzeyinde
Angola ve Zambia bulunur. Kuzeydoğuda Zimbabve'yle çok küçük bir sınırı vardır.
Doğusunda Botsvana yer alır. Güneydoğu ve güneydeyse Güney Afrika Cumhuriyeti
ile çevrilidir. Namibia'nın Atlas Okyanusu'na olan kıyısının uzunluğu kuzeyden
güneye 1.320 km dolayındadır. Kazaya uğrayan gemilerin yardım sağlamasının
hatta içecek su bile bulabilmesinin olanaksız olduğu bu kıyılar "iskelet
kıyısı" adıyla da anılır.
Namibia'nın
büyük bölümünü, denizden yüksekliği 900 ile 1.500 metre arasında değişen ve
doğuda Kalahari Çölü'ne ulaşan bir yayla kaplar. Bu yayla yer yer yüksekliği
2.400 metreye varan dağlar ve sıradağlarla kesilir. Okyanus kıyısındaki
Swakopmund kentinin kuzeyinde bulunan Brandberg 2.577 metre yüksekliği ile
ülkenin en yüksek dağıdır.
Namibia
kurak bir ülkedir. Yazları, kıyı şeridi dışındaki kesimler çok sıcak geçer.
Kıyı şeridinde yağmur seyrek görülür; iklim Güney Okyanusumdan gelerek kıyıya
ulaşan soğuk Benguela Akıntısının etkisi altındadır. Serin ve sisli olan kıyı
şeridini, genişliği 160 kilometreye varan Namib Çölü kuşatır. Gerçek bir kum
çölü olan Namib Çölü'nde hemen hemen hiç bitki yetişmez.
Namibia'da
aslan, zürafa, zebra, antilop, fil ve gergedan gibi hayvanlar yaşar. Dünyanın
en büyük doğal parklarından biri olan Etoşa Ulusal Parkı'nda çeşitli yabanıl
hayvanlar koruma altındadır.
Namibia'da,
postundan değerli bir kürk olan astragan yapılan karakul koyunu ve sığır
yetiştirilir. Elmas, uranyum, kalay ve tungsten çıkarılır. Namibia halkının
büyük bölümünü değişik Afrika dilleri konuşan Ambolar, (Uambolar) Kavangolar,
Hererolar, Bergdamalar (Damaralar), Koikoiler (Hotan tolar) ve Buşmanlar
(Sanlar) gibi Siyah topluluklar oluşturur. Genellikle Afrikaner, Alman ve
İngiliz kökenli olan beyazların ülke nüfusuna oranı yüzde 7 dolayındadır.
Tarih
Namibia'ya 15. yüzyıl sonlarında gelen Portekizliler
kıyı bölgelerini keşfettiler. Sonraki yüzyıllarda Hollandalılar ve İngilizler
iç kesimlere de ulaştılar. 1840'larda Almanlar bölgeye gelmeye başladı. Güney
Batı Afrika adıyla anılan bu bölge 1884'te Almanya'nın koruması altına girdi
ve ardından Alman sömürgesi oldu. Yerli kabilelerin Alman yayılmasına karşı
direnişini Almanlar şiddetle bastırdı. 1908'de bölgede elmas bulunması sonucu
Güney Batı Afrika'ya büyük bir beyaz akını oldu. I. Dünya Savaşı'nda
İngilizler'in yanında savaşan Güney Afrika birlikleri Almanlar'ı yenerek
bölgeyi ele geçirdi. 1921'de ise Milletler Cemiyeti, Güney Batı Afrika'yı Güney
Afrika'nın manda yönetimine bıraktı.
Güney Afrika bütün çabalarına karşın ülkeyi
doğrudan topraklarına katamadı, ama Birleşmiş Milletler'e de vermedi. 1964'te
Birleşmiş Milletler, Güney Afrika'nın manda yönetimini sona erdiren bir karar
aldı. 1966'da ise ülkenin resmi adını Namibia olarak kabul etti. Aynı yıl,
1960'ta kurulan Güney Batı Afrika Halkı Örgütü (SWAPO) Güney Afrika'ya karşı
silahlı mücadeleye başladı. 1978'de Birleşmiş Milletler, Namibia halkının tek
temsilcisi olarak SWAPO'yu tanıdı. Bu arada Güney Afrika yönetimi Namibia'ya
yönelik bir dizi karar aldı. Birleşmiş Milletler, SWAPO ve Afrika Birliği
Örgütü'nün tanımadığı bu kararlar, ülkede yarı özerk Siyah yurtluklar
kurulması, bir genel vali atanması ve kurucu meclis oluşturulması gibi
göstermelik değişimler öngörüyordu. Birleşmiş Milletler'in aynı dönemde
sunduğu, Güney Afrika birliklerinin ülkeden çekilmesini ve serbest seçimler
yapılmasını öngören ateşkes planı SWAPO ve Güney Afrika tarafından kabul
edildi. Ama daha sonra Güney Afrika bu karara uymayı reddetti.
Güney Afrika 1982'de, Küba askerlerinin
SWAPO'nun üslendiği Angola'dan ayrılması koşuluyla, Namibia'ya bağımsızlığını
vermeyi kabul etti. 1983'te Namibia'da Güney Afrika yanlısı bir kukla hükümet
kuruldu. 1988'de ise ABD'nin de desteklediği Birleşmiş Milletler planı kabul
edildi. Bu plan uyarınca Namibia bağımsızlığına kavuşacak, buna karşılık Küba
birlikleri Angola'dan çekilecekti.
1989'da
bir yandan Güney Afrika güvenlik güçleri ile SWAPO gerillaları arasındaki çatışmalar
aralıklarla sürerken, bir yandan da binlerce mülteci ve sürgündeki SWAPO önderleri
ülkeye dönmeye başladı. Aynı yılın kasım ayında Birleşmiş Milletler gözetiminde
yapılan seçimler SWAPO'nun zaferiyle sonuçlandı. 21 Mart 1990 günü tam gece yarısı
yapılan törenlerle Namibia bağımsız bir ülke oldu. Ülkenin ilk devlet başkanı
olan SWAPO önderi Sam Nujoma, yönetimi Güney Afrika devlet başkanından
devraldı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder