VANTRİLOK

VANTRİLOK, konuşurken sesin başka yer­den geldiği izlenimini verebilen kişiye denir. "Vantrilok" sözcüğü, Latince'de "karın" an­lamına gelen venter ve "konuşmak" anlamına gelen loqui sözcüklerinden türetilmiştir. Ro­malı oyuncular sözcüklerin karından geldiğini sanıyorlardı.

Gerçekte vantrilok sözcüklerini normal bir biçimde oluşturur. Ama, soluğunu yavaş ya­vaş verirken ses telleri arasındaki boşluğu daraltarak seslerin boğuk çıkmasını sağlar. Konuşurken ağzını elinden geldiğince az açıp dilini geri çeker ve yalnızca dilinin ucunu kullanır. Aynı zamanda dudaklarını oynatma- maya çalışır. Dudakların kıpırdamaması, do­ğal olarak özellikle "b", "m" ve "p" gibi ünsüz seslerin söylenmesini güçleştirir.

19. yüzyılın sonlarına kadar vantriloklar çatı ya da bacadaki biriyle konuşuyormuş gibi yapar, izleyicilerin dikkatini başka yere çek­meye çalışırlardı.

Günümüzde vantriloklar genellikle başı ve dudakları oynayan hareketli kuklalar kulla­nır. İzleyicilerin kuklanın konuşamadığını bil­mesi gösteriye inandırıcılık ve başarı sağlar. Bunun için vantrilok kendisine eşlik eden kuklası ile konuşur. Gösterinin başarısı, van­triloğun yaratısı olan kuklanın kişiliğinin güç­lü olmasına bağlıdır. Kendi sesini tekdüze ve yumuşak bir tonda tutan vantrilok, hareketle­rini de olabildiğince kısıtlar. Gösteri sırasında kuklayı her zaman daha yüksek sesle konuş­turup abartılı hareketler yaptırır. Bütün bun­lar izleyicinin dikkatini vantriloğun ağzından uzaklaştırıp kuklaya yöneltmek amacıyladır.

Eski Yunanlı ve Mısırlılar bu biçimde konuşmayı biliyorlardı. Mısırlı ve Yunanlı rahiplerin ve rahibelerin bazen böyle konuşa­rak, çevrelerindekileri tanrılarla ilişkiye geç­tiklerine inandırmaya çalıştıkları, gelecekten haber vererek kâhinlik yaptıkları sanılmakta­dır. Afrika'da yaşayan Zulu ve Maori kabileleri ile Eskimolar arasında da pek çok vantrilok olduğu bilinmektedir.

Doğada ise, birbirlerini ya da insan sesleri­ni taklit eden muhabbetkuşu ve papağan gibi bazı kuşların bir çeşit vantrilok olduğu söyle­nebilir.