Üzerlik

ÜZERLİK, Akdeniz ikliminin egemen olduğu yörelerde kendiliğinden yetişen yabani bir bitkidir. Halk arasında, üzerliğin (Peganum harmala) nazara karşı koruyucu etkisi olduğu­na inanılır. Bu yüzden, bitkinin nohutu andıran meyveleri ipe dizilip renkli kumaş parçalarıy­la bezenerek ilginç biçimli nazarlıklar yapılır. Bu özellik tohumlar için de geçerli sayıldığın­dan, nazara uğradığına inanılan kişiler

yakılan üzerlik tohumlarının dumanına tutu­lur. Üzerlik tohumları ayrıca, bileşimindeki kırmızı renk boyar maddeden ötürü kumaş boyamakta, alkaloitlerden ötürü de solucan düşürücü olarak kullanılmaktadır.

Ülkemizde en çok Orta Anadolu'da yetişen üzerlik çalı görünümünde, çok yıllık bir bitki­dir. En fazla 70 santimetreye kadar boylana­bilir. Tüysüz yaprakları, beyaz çiçekleri ve bolca tohum içeren nohut büyüklüğünde meyveleri vardır. Tohumları yüzde 4-7 ora­nında alkaloit içerir; bu alkaloitlerden en önemlileri harmin, harmalin ve harmoldür.