PROUST, Marcel (1871-1922). 20. yüzyıl
romanının yaratıcılarından Fransız romancı Marcel Proust, Paris'in
güneybatısındaki Anteuil'de doğdu. Daha Condorcet Lisesi'nde
öğrenciyken sınıf dergisine birçok yazı yazarak bu
alanda yeteneği olduğunu gösterdi. Askerliğini yaptıktan sonra, Siyasal
Bilgiler Okulu'nda hukuk ve edebiyat öğrenimi gördü.
Proust öğrencilik yıllarından sonra meslek
olarak yazarlığı seçti. 1896'da les Plaisirs et les
jours ("Hazlar ve Günler") adı altında bir öykü derlemesi
yayımladı. Bu yapıtını, İngiliz sanat eleştirmeni John Ruskin'den yaptığı la Bible d'Amiens (1904; "Amiens
İncili") ve Sesame et les lys (1906
Susam ve Zambaklar) gibi çeviriler izledi. Ruskin'in yapıtları Proust'un
güzellik kavramını yeniden düşünmesine yol açtı. Simgeler ve alegori Proust'un
yapıtlarının belirgin bir özelliği oldu.
Proust'un başyapıtı olan
Geçmiş Zaman Peşinde (Â la recherche du temps perdu; 1913-27), birkaç
ciltten oluşan uzun bir romandır. Bu romanda kendi yaşamını alegori kullanarak
anlatırken, kişiliğinin psikolojik derinliklerine iner. Proust'a göre benlik sürekli
değişirken, yalnızca geçmiş sonsuza kadar değişmeden kalır. Geçmişe de ancak
bellek yoluyla ulaşılabilir. Romanın ünlü bir bölümünde „ yazarın çaya
batırarak yediği kurabiyenin damağında bıraktığı tat ona tüm geçmişini
çağrıştırır. "Bilinç akımı" adı verilen ve olayların zaman içindeki
sıralanışı yerine, anı ve izlenimlerin yarattığı çağrışımlara göre
sıralanışına dayanan bu teknik, özellikle İrlandalı yazar James Joyce'un yapıtlarında
görülür.
Proust 1909'da başladığı bu romanı 1912'de bitirdikten
sonra birkaç başka yapıt daha yayımladıysa da, asıl başyapıtını yıllarca gözden
geçirerek dokusunu ve yapısını daha da zenginleştirdi. Romanın son bölümleri
yazarın ölümünden sonra yayımlandı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder