PRAG, Çekoslovakya'nın başkenti ve en büyük kentidir.
Ülkenin batı ucunda, Vltava Irmağı üzerindedir. Eski bir kent olan Prag güzel
yapılarıyla ünlüdür; bunlardan bazılarının tarihi 9. yüzyıla kadar uzanır.
Prag'da Gotik, Barok, Rokoko, Klasik, Yeni klasik dönemlere özgü 2.000'e yakın
yapı ve anıt vardır.
Ülkenin en uzun ırmağı olan Vltava, Prag' ın içinden
geçerek güneyden kuzeye doğru akar. Irmağın batı kıyısında, bir zamanlar
Bohemya krallarının, günümüzde ise cumhurbaşkanının oturduğu, 16. yüzyıldan
kalma Hradcany Şatosu yer alır. Sarayın iç avlusunda, yapımına 1344'te
başlanan Svatj Vit Katedrali vardır. Şatonun aşağısında, kıvrımlı, dar sokakların
ve bugün çoğu devlet dairesi olarak kullanılan eski sarayların yer aldığı Mala Strana
(Küçük Mahalle) bulunur. 1357'de kurulan ve Prag'ın en güzel yapılarından biri
olan Karel Köprüsü, kentin batı yakasını Stare Mesto adı verilen
Eski Kent'e bağlar. Stare Mesto'da Barok döneme ait pek çok zarif kilise
vardır. Kent, "altın Prag" anlamına gelen zlata Praha adını bu
kiliselerin altın yaldız kaplı çatılarından alır. Gotik üsluptaki Tyn Kilisesi
büyük din adamı Jan Hus'un 15. yüzyılda başlattığı reform hareketinin merkezi
olmuştu. Danimarkalı astronomi bilgini Tycho Brahe'nin mezarı da buradadır.
Kilisenin hemen yakınında, içinde bir sinagog ve 13. yüzyıldan kalma bir
mezarlığın da bulunduğu eski Yahudi mahallesinin kalıntılarına rastlanır.
1348'de kurulan Karlova Üniversitesi, Orta Avrupa'daki en eski üniversitedir.
Bohemya Kralı ve Kutsal Roma Germen İmparatoru IV. Karl'ın kurmuş olduğu bu
üniversite Avrupa kıtasının her yanında öğrenci ve bilim adamları için bir
çekim merkezi oldu. Kentte ayrıca Nazi işgali sırasında öldürülen öğrencilerin
anısına kurulmuş bir üniversite ve çok sayıda yükseköğrenim kurumu vardır.
Konservatuvarın bağlı olduğu Müzik Akademisi de önemli bir sanat merkezidir.
Eski kentin doğusunda yer alan modern kent merkezindeki Vaclav Meydam'nda, 10.
yüzyılda hüküm sürmüş olan Bohemya Kralı Vaclav'ın heykeli bulunur. Prag'da II.
Dünya Savaşı sırasında öldürülen direniş önderi Julius Fucık'in adını taşıyan
büyük bir park ve eğlence merkezinden başka çok sayıda park vardır.
Prag kültürel
yaşamının canlılığıyla ünlüdür. Çek besteci Bedrich Smetana ve Antonın Dvorak
her yıl ilkbaharda düzenlenen bir müzik festivaliyle anılır. Kentin senfoni ve
Harmoni orkestraları yetkinlik ve yorum açısından çok üstündür. Dünyaca ünlü
yazarlardan Franz Kafka, Rainer Maria Rilke (1875-1926) ve Aslan Asker
Şvayk (1923) romanının yazarı Jaroslav Hasek (1883-1923) Prag
doğumludur. Tycho Brahe ve Johannes Kepler gibi büyük astronomi bilginlerinin
araştırma yapma olanağı bulduğu Prag'da ünlü bilim adamı Albert Einstein da
1911-12 yıllarında ders vermiştir.
Prag, önemli bir ulaşım ve sanayi merkezidir. Çoğu
kentin batısında yer alan fabrikalarda lokomotif, otobüs, otomobil ve makine
gibi ağır sanayi ürünlerinin yanı sıra, gıda maddeleri, kimyasal maddeler,
elektronik eşya ve giyim eşyası üretilir. Doğu ve Batı Avrupa'nın birleşme
noktasında yer alan kent aynı zamanda ulusal demiryolu ağının da merkezindedir.
Kent yakınındaki Ruzyne' de büyük bir havaalanı vardır. Toplu taşımacılık
otobüs, tramvay ve metroyla sağlanır. Vltava Irmağı'nda yolcu vapurları işler.
Tarih
Prag'ın tarihi önce eski
Bohemya Krallığı'nın, sonra da çağdaş Çekoslovakya'nın tarihidir (bak. Bohemya; Çekoslovakya). Bugün Prag' ın bulunduğu yerdeki
ilk yerleşmenin tarihi 9. yüzyılın ikinci yarısına rastlar. Ortaçağda ticaretle
zenginleşen Prag, kenti kuran Premysl hanedanından sonra yönetime gelen
Luxembourg hanedanı döneminde başkent oldu. Jan Hus 1415'te yakılarak
öldürüldükten sonra kentte halk ayaklanmaları baş gösterdi. 15. yüzyıldan
sonra Prag hızlı bir gerileme süreci yaşadı. 19. yüzyılda başlayan sanayileşme
ve demiryollarının yapımı kentin büyümesine ve gelişmesine yol açtı. Prag bu
süreç içinde Çek kültürel rönesansının merkezi ve 1918'de bağımsızlığını ilan
eden Çekoslovakya'nın başkenti oldu. II. Dünya Savaşı sırasında Nazi işgali
altında kalan kentte 5 Mayıs 1945'te büyük bir ayaklanma çıktı. Ayaklanma Kızıl
Ordu kente girinceye kadar sürdü. Savaştan çok zarar görmeyen Prag'da kent
merkezi korunarak çevresinde uydu yerleşmeler kuruldu. 1968'de reform girişimleri
ve SSCB'yle ilişkileri azaltma siyaseti SSCB tarafından önlendi. Prag 1989'da
yeniden kitlesel gösterilere sahne oldu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder