POTASYUM,
alkali metaller grubundan, çok yumuşak, suyun üstünde kalacak kadar hafif ve
balmumuyla hemen hemen aynı derecede (63°C) eriyen bir elementtir. Kimyasal
simgesi K, atom numarası 9, atom ağırlığı 39,102'dir. Başka maddelerle kolayca
birleşir. Aslında göz alıcı bir gümüş parlaklığındadır, ama havadaki oksijenin
etkisiyle yüzeyinde ince bir oksit katmanı oluşur; bu nedenle kısa sürede
kararır. Potasyum suya katıldığında sudaki hidrojeni açığa çıkarır ve hidrojen
mor bir alevle yanar. Bu nedenle potasyumun hava ve sudan korunması, şişede
yağ içinde saklanması gerekir.
Potasyum
başka maddelerle kolayca birleştiğinden doğada katışıksız halde bulunmaz.
Başka elementlerle oluşturduğu bileşikler çok kararlıdır, yani kolayca
ayrışmaz. Pek çok kil ve kayaç türünde bulunur, ama potasyumu bu maddelerin
içinden ayırarak elde etmek zordur. Kullanılan potasyumun çoğu, karnalit ve
silvit gibi minerallerden potasyum tuzları biçiminde elde edilir. Bu mineraller
günümüzde Almanya'da Stassfurt'ta, Fransa'da, Polonya, İspanya, SSCB ve ABD'de
çıkarılmaktadır. Lût Gölü'nün tuzlu sularından ve ABD'de California'daki
Searles Gölü gibi kurumuş göl yataklarından da potasyum tuzları elde
edilebilmektedir.
Potasyum
bütün canlılar için gerekli olan temel elementlerden biridir. Potasyum ilk
olarak bitki küllerinden potasyum karbonat biçiminde elde edilmiştir; bunun
için bitki külleri suda çözündürülmüş, sonra sıvı bölüm demir bir kapta
kaynatılmış, böylece potasyum karbonat buhar halinde çözeltiden ayrılmıştır.
Potasyum karbonata potas denir. Potas bakımından zengin olan odun külü toprağa
serpilirse bitkilerin gelişmesine katkıda bulunur. Potasyum klorür, potasyum
nitrat (güherçile) ve potasyum sülfat gibi potasyum tuzları en çok kimyasal
gübrelerde kullanılır. Bu tür gübreler, ekilen bitkilerin topraktan aldığı
potasyumun yerine geçer.
Potasyum bileşikleri
sabun, cam, kibrit başı, barut, havai fişek, dezenfektan, ilaç, boya ve
fotoğrafçılık malzemeleri yapımında kullanılır. Potasyum siyanür öldürücü bir
zehirdir.
Katışıksız
potasyum ilk kez 1807'de İngiliz kimyacı Sir Humphry Davy tarafından elde
edildi; Sir Davy bunun için potasyum hidroksiti (potaskostik) elektroliz
işleminden geçirdi. Bu aynı zamanda bir metalin ilk kez elektroliz yoluyla
başka maddelerden ayrılmasıydı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder