YONCA

YONCA, baklagillerden, değerli bir yem bit¬kisidir. Avrupa'dan Asya'ya, Avustralya'dan Amerika'ya kadar birçok yerde tarımı yapılan bu besleyici değeri yüksek bitki hem taze, hem de kuru ot olarak sığırlara yedirilir. Ortadoğu kökenli olan yonca çok eskiçağlar¬da kervancılar aracılığıyla Çin'e, Avrupa'ya ve Kuzey Afrika'ya götürülmüştür. Güney Amerika ve Meksika'ya ise 16. yüzyılda İspanyollar tarafından tanıtılmıştır. Bugün en önde gelen yonca üreticisi ABD'dir.

Yonca (Medicago sativa) 15 ile 75 cm arasında boylanabilen otsu bir bitkidir. Üzeri tüysüz üç yaprâkçıktan oluşan bileşik yaprak¬lan vardır. Genellikle mor, bazen sarı çiçek¬ler açar. Bir protein deposu olan bu bitki besleyici değeri en yüksek yem bitkilerindendir. Asitli topraklar ve çok soğuk iklim dışında hemen her koşulda yetişebilir. Bazen 7 metreye kadar uzayabilen kökleri sayesinde toprağın derinliklerine ulaşarak kurak mev¬simlerde bile yeterince su bulur ve büyümeyi sürdürür.

aynı zamanda toprağın verimini artırmak için de yararlanılır. İçinde yer aldığı familyanın öbür üyeleri gibi yonca da köklerindeki yum¬rularda yaşayan bakteriler sayesinde toprağı azotça zenginleştirir. Bu bakteriler havadan aldıkları azotu bitkinin yararlanabileceği bile¬şiklere (özellikle nitratlara) dönüştürerek toprağa katar. Bitki de bu bileşikleri kullana¬rak protein ve aminoasit üretir. Yonca tazey-ken biçilip toprağın üzerine bırakılarak yeşil gübre olarak da kullanılır.

Gerçek bir yonca türü olmadığı halde bazı üçgül (tirfil) türlerine de halk arasında yaygın olarak "yonca" denir. Taşyoncası (Melilotus officinalis) gene baklagiller familyasından, yoncayı andıran, küçük, otsu bir bitkidir. Ekşiyonca (Oxalis) ise baklagil¬lerden değildir, yalnızca yapraklarının ben-zerliğinden ötürü bu adı almıştır.