PARSONS

PARSONS, Sir Charles (1854-1931). İngiliz mühendis ve mucit Charles Algernon Parsons, buhar türbinlerini geliştirmesiyle tanı¬nır. Rosse Kontu William Parsons'ın oğlu olan Charles Parsons, elektrik bölümünü yönettiği Gateshead'deki motor fabrikasına 1884'te ortak oldu. Elektrik üretecek bir dinamoyu döndürmek için yüksek hızlı bir buhar makinesi yapmaya girişen Parsons aynı yıl ilk başarılı buhar türbinini yaptı. 1889'da Newcastle upon Tyne'da kendi fabrikasını kurarak buhar türbinleri ve elektrik üreteçleri yapmaya başladı. Parsons buhar türbininin kendi buluşu olduğunu hiç-bir zaman ileri sürmedi; ama verimli ve ekonomik buhar türbinleri yapımında karşıla¬şılan tüm engel ve zorlukları ortadan kaldıran buluşlar gerçekleştirdi.Buhar türbini yapı¬mında karşılaşılan başlıca zorluk şuydu: Hızla püskürtülen buhar bir milin çevresine dizilmiş olan türbin kanatlarını döndürüyordu; ama bunun için kullanılan buharın büyük bir bölümü boşa harcanıyordu. Parsons gerçek¬leştirdiği düzenlemeyle, püskürtülen buharın türbin kanatlarını döndürdükten sonra topla¬nıp aynı milin üzerinde bulunan başka bir kanat sırasına gönderilebilmesini sağladı. Böylece buhar gücü tümüyle tükenene kadar türbinin döndürülmesinde kullanılabiliyordu.

Bir buhar türbinin en ekonomik kullanımı, türbin kanatlarının hızı bunları döndüren buhar akımının hızının yansı kadar olduğu zaman sağlanır. 14 atmosfer basınçlı bir ka¬zandan çıkan buharın hızı yaklaşık olarak saatte 3.000 kilometredir. Bu durumda türbin kanatlarının dönüş hızı saatte 1.500 km olma¬lıdır. Küçük bir türbinin kanatlarının bu hıza ulaşması için türbin çok hızlı dönmelidir. Bu nedenle Parsons'ın türbini ya büyük boyutlar¬da yapılırsa ya da yüksek hızlı makinelerin çalıştırılmasında kullanılırsa en iyi sonucu verir. Buhar türbininin ilk önemli kullanım alanı elektrik santrallarındaki dinamoların döndürülmesi oldu. Parsons'ın buhar türbiniyle işleyen Turbinia gemisi, 1897'de yapılan donanma denetlemelerinde demirlemiş savaş gemileri arasına saatte 34 deniz mili gibi, o güne göre çok büyük bir hızla girip çıkarak heyecan verici bir gösteri yaptı.

Parsons 1910'da, hızla dönen bir türbinin düşük hızlı bir motoru çalıştırmasına olanak veren hız azaltıcı dişli çarkları geliştirdi. Parsons'un öbür buluşları arasın¬da, ışıldaklar için özel aynalar ile teleskop, dürbün ve başka optik aygıtlar için mercek yapma yöntemleri vardır.